Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Nỗi đau khi có người cha tàn bạo của văn hào Dostoevsky

Cha của Dostoevsky được thừa hưởng khá nhiều đất đai và nông nô từ gia đình. Ông ta đối xử với những nô lệ trong nhà rất hà khắc, điều này khiến cậu con trai đa cảm ghét bỏ cha.

Co the khong noi doi anh 1

Nhà văn Dostoevsky, tác giả của nhiều tiểu thuyết nổi tiếng về thân phận con người. Ảnh: H.S.W.

Các tác phẩm của hai nhà văn Nga Dostoevsky và Chekhov có ý nghĩa rất lớn đối với tôi khi còn trẻ. Các nghiên cứu về hai tác giả này đã cho tôi thấy hoạt động của cơ chế phân chia chức năng hoàn hảo như thế nào, không chỉ ngày nay mà còn là từ trước đến giờ. Cuối cùng, tôi đã thành công trong việc từ bỏ những ảo tưởng mà tôi từng ấp ủ về cha mẹ mình và nhận ra tác động của những việc họ làm đối với cuộc sống của tôi nói chung.

Điều này cũng giúp tôi mở rộng tầm mắt với những sự thật mà trước đây tôi cho là không quan trọng. Từ những tóm tắt của Janko Lavrin về tiểu sử Dostoevsky, tôi biết rằng cha của Dostoevsky ban đầu là một bác sĩ quân đội, được thừa kế gia sản với hơn 100 nông nô. Ông ta đối xử với những người nông nô này rất tàn bạo, đến nỗi cuối cùng họ đã lấy hết can đảm để giết chết ông.

Có lẽ, sự tàn bạo của ông ta đã vượt xa quá nhiều so với mức chịu đựng của các nông nô, hẳn là những người đầy tớ này đã phải chịu đựng nỗi khiếp sợ kinh hoàng. Do đó, không thể phủ nhận rằng, cậu con trai cả của ông cũng phải chịu đựng sự tàn ác của cha mình. Vì thế, tôi đã nghiên cứu về Dostoevsky, tác giả của rất nhiều tiểu thuyết nổi tiếng thế giới.

Hẳn mọi người cũng đã quen thuộc với nhân vật người cha nhẫn tâm của ông trong tiểu thuyết The Brothers Karamazov (Anh em nhà Karamazov), nhưng tôi muốn tìm hiểu mối quan hệ của Dostoevsky với cha đẻ của mình là như thế nào.

Đầu tiên, tôi tìm kiếm tư liệu trong các bức thư của ông. Tôi đã đọc tất cả nhưng không tìm thấy một bức thư nào ông ấy viết cho cha mình. Nếu Dostoevsky có nhắc đến cha mình, dù chỉ một lần duy nhất, cũng là minh chứng rõ ràng cho thấy sự tôn trọng tuyệt đối và tình yêu vô điều kiện của người con trai dành cho cha.

Nhưng thật đáng tiếc, phần lớn các lá thư của Dostoevsky gửi cho người khác đều là những lời phàn nàn về tình hình tài chính của ông và đề nghị hỗ trợ tài chính. Theo suy nghĩ của tôi, những bức thư này thể hiện rõ ràng nỗi sợ hãi của một đứa trẻ về mối đe dọa thường xuyên đối với sự tồn tại của mình, cùng với niềm hi vọng trong tuyệt vọng rằng người nhận thư sẽ hiểu được nỗi đau khổ của mình và tfí tế giúp đỡ.

Có một thực tế mà hầu như ai cũng biết là sức khỏe của Dostoevsky rất kém. Ông bị chứng mất ngủ kinh niên và thường phàn nàn về những cơn ác mộng đáng sợ. Rõ ràng, những tổn thương thời thơ ấu của ông đã tìm cách thể hiện ra ngoài mà ông không ý thức được. Chúng ta cũng biết là Dostoevsky bị động kinh trong nhiều thập kỉ.

Nhưng những nhà viết tiểu sử về ông ít khi hoặc không cho thấy bất kì mối liên hệ nào giữa những cơn bệnh này và tuổi thơ đau thương của đại văn hào. Họ đều mù quáng trước khao khát về một vận số tốt đẹp hơn. Chúng ta có thể nhận ra điều đó rõ ràng trong chứng nghiện chơi bạc roulette [1] của Dostoevsky.

Mặc dù người vợ đã giúp ông vượt qua cơn nghiện này, nhưng bà ấy không thể trở thành một nhân chứng vạch tội, vì vào thời điểm đó, người ta cho rằng việc buộc tội chính cha mình là một điều không thể chấp nhận được, nên các con của văn hào cũng im lặng trước thói bài bạc của cha mình.

[1] Roulette là một trò chơi đánh bạc thông dụng nhất trong các casino (dù là casino hợp pháp hay casino ngầm). Roulette theo tiếng Pháp có nghĩa là “cái bánh xe nhỏ”. Trong trò chơi này, người chơi có thể chọn đặt cược vào một hay nhiều thể loại cược như số duy nhất, các nhóm số khác nhau, màu đỏ hoặc đen, cho dù số là lẻ hay chẵn, số cao (19-36) hoặc thấp (1 - 18) (ND).

Alice Miller/ Bách Việt Books và NXB Phụ nữ Việt Nam

SÁCH HAY