 |
Nhìn từ bên ngoài, khó có thể nhận ra rằng bên trong khu công nghiệp và bãi đậu xe tải rộng lớn ở thị trấn Oss hẻo lánh của Hà Lan, các công nhân đang đóng những chiếc du thuyền sang trọng. Danh tính khách hàng và chủ sở hữu những chiếc du thuyền này là một ẩn số.
Heesen là nhà máy đóng tàu địa phương tự hào về việc “sản xuất một số siêu du thuyền tốt nhất trên thế giới”. Heesen thuộc mạng lưới các công ty trong chuỗi cung ứng siêu du thuyền châu Âu, trải dài từ nhà thiết kế ở Na Uy đến nhà chế tạo ở Đức và Italy, nhà môi giới ở Monaco và thủy thủ đoàn ở Anh.
Heesen được cho là thuộc sở hữu của Vagit Alekperov - người điều hành công ty dầu khí Lukoil của Nga và nằm trong danh sách trừng phạt của Anh và Australia.
Công ty này cho biết họ hoạt động độc lập với ông Alekperov, tuy đã nhận đơn chế tạo 3 du thuyền Galactica có liên quan tới tỷ phú này. Heesen cũng xây 2 du thuyền liên quan tới doanh nhân Igor Kesaev - người bị Vương quốc Anh và EU trừng phạt.
Heesen thuộc một phần của mạng lưới các nhà sản xuất và kinh doanh dịch vụ cho giới siêu giàu hiện bị giám sát vì khách hàng của họ là tài phiệt Nga, theo Financial Times.
Thông tin khách hàng là ẩn số
Ngay trong tuần này, chính phủ Hà Lan đã đặt 18 chiếc du thuyền dưới lệnh hạn chế, trong khi xác nhận hai chiếc thuyền khác có liên quan tới các cá nhân bị trừng phạt đang ở nước này để bảo dưỡng.
Egbert Wattel - Giám đốc điều hành Younique Yachts ở Makkum, một thị trấn đóng tàu của Hà Lan - đề cập tới văn hóa giữ bí mật thông tin khách hàng tồn tại từ lâu đời, ngay cả với những công ty đóng những du thuyền có kích thước nhỏ như ông.
“Hầu hết chủ sở hữu không muốn mọi người biết họ đang thuê đóng du thuyền. Luôn luôn là như vậy. Điều này giống như trở thành một bác sĩ vậy, bạn không tiết lộ bệnh nhân của mình là ai”, ông nói.
Makkum có hai bến tàu cạn (dry dock) khổng lồ - một cái 110 m và một cái dài 120 m - để thả nổi các siêu du thuyền, sau đó thoát nước để du thuyền nằm bên trên bệ nhằm xây dựng, bảo trì hoặc sửa chữa. Họ có thể xử lý gần như tất cả loại du thuyền.
Anh Ferrye Jansen làm việc trong một quán ăn cạnh Cathedral - một trong 2 bến tàu cạn tại Makkum. Anh biết nhiều khách hàng của cảng làm việc ở đâu, nhưng họ không tiết lộ mình làm gì ở đó.
“Họ mua cá và khoai tây chiên, nhưng họ không nói bất cứ điều gì khác”, anh nói.
Yêu cầu khắt khe
Người Nga bắt đầu mua du thuyền vào những năm 1990. Tỷ phú Roman Abramovich sớm mua du thuyền Sussurro ngay vào năm 1998.
Hàng chục người khác tiếp bước ông khi số lượng tỷ phú ngày càng tăng. Superyacht Times, một ấn phẩm trong ngành, ước tính chủ sở hữu người Nga chiếm 9% trong số 2.000 siêu du thuyền trên thế giới có chiều dài ít nhất 40 m.
Ở hạng mục dài hơn là 80 m, người Nga sở hữu 1/5 trong số 153 tàu, chỉ đứng sau các quốc gia vùng Vịnh. Theo Bộ Tài chính Mỹ, siêu du thuyền lớn nhất thế giới Dilbar - dài 168 m - thuộc sở hữu của tỷ phú Nga Alisher Usmanov.
 |
| Siêu du thuyền lớn nhất thế giới Dilbar thuộc sở hữu của tỷ phú Nga. Ảnh: Romeo United Yatchs. |
Công ty nghiên cứu Boat International báo cáo trong tổng số đơn đặt hàng toàn cầu trị giá 35-43 tỷ USD, đơn của người Nga chiếm khoảng 4,2 tỷ USD. Bãi đóng tàu của Italy nhận nhiều đơn của khách Nga nhất với 60 chiếc đang được xây dựng, tiếp theo là Hà Lan và Thổ Nhĩ Kỳ.
Một số công ty đã điều chỉnh hoạt động tiếp thị để phù hợp với thị hiếu của người Nga.
“Chúng tôi được mời tới đó và chỉ nói 2 ngôn ngữ là tiếng Nga và tiếng Anh. Tất cả hoạt động giải trí trong sự kiện cũng là của nghệ sĩ Nga”, một người kể về sự kiện tổ chức bởi một công ty trong lĩnh vực đóng du thuyền.
Trang web của công ty chế tạo du thuyền Italian Sea Group - có trụ sở tại Carrara, Italy - hiện bằng tiếng Nga, cùng với tiếng Italy và tiếng Anh.
Người Nga được biết đến là có sở thích đặc biệt và đắt tiền. Bên cạnh phòng tắm hơi hay chỗ đỗ trực thăng, họ yêu cầu cả các phụ kiện cực kỳ sang trọng như những loại gỗ nhiệt đới quý hiếm, da và vòi bằng vàng nguyên khối.
“(Yêu cầu) của họ chỉ thấp hơn giới Saudi Arabia một bậc”, một người nói.
“Các tiêu chuẩn thật đáng kinh ngạc. Bạn phải làm mọi thứ một cách hoàn hảo, và cả trong bí mật nữa. Nếu hôm nay tôi làm được điều gì đó tuyệt vời, tôi không thể cho mẹ tôi thấy. Tôi không được phép chụp lại tác phẩm của mình”, một thợ thủ công Hà Lan chia sẻ.
Các siêu du thuyền thường được sở hữu thông qua các công ty nước ngoài. Những công ty này không tiết lộ quyền sở hữu và cung cấp các lợi ích về thuế. Khi du thuyền di chuyển vào các vùng biển quốc tế, công ty cũng sẽ cung cấp một số biện pháp bảo vệ, tránh bị kiểm tra bởi các cơ quan chức năng trên bờ.
Một nguồn tin nói rằng các siêu du thuyền Nga thường có nhân viên bảo vệ tư nhân có vũ trang.
“Chúng tôi để họ (một mình). Chúng tôi không thể khám xét du thuyền lớn như vậy. Chủ sở hữu có thể có mối quan hệ với chính trị gia nào đó, nên chúng tôi phải cẩn thận”, người này nói.
Tuy nhiên, những người làm việc trong ngành cho biết chủ sở hữu thường dành nhiều nhất vài tuần một năm trên du thuyền của họ.
Chi phí hoạt động du thuyền hàng năm thường rơi vào khoảng 10% giá mua. Lợi tức đầu tư thấp, nhu cầu về thủy thủ đoàn lại lớn, cần bảo dưỡng thường xuyên và vệ tinh trực tuyến theo dõi khiến khả năng toàn quyền hoạt động du thuyền bị hạn chế.
"Tôi chỉ biết khách hàng khi du thuyền bị tịch thu"
Tuy nhiên, một số người Nga đã đầu tư vào ngành này.
Heesen đã được tỷ phú Alekperov mua lại hơn một thập niên trước. Ông nắm giữ xưởng này thông qua công ty đầu tư Morcell tại Cyprus.
Một công ty môi giới khác, Burgess Yachts, sở hữu danh sách khách hàng người Nga, bao gồm cả chủ sở hữu và những người muốn thuê du thuyền với mức giá lên tới 500.000 USD/tuần.
Công ty đã xóa thông tin chi tiết của khoảng 10 siêu du thuyền khỏi trang web sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự. Tuy nhiên, trang web vẫn giữ lại phần hình ảnh bên trong du thuyền, cho phép người dùng xem những chiếc thuyền sẵn có.
 |
| Siêu du thuyền Solaris của tỷ phú Roman Abramovich cập cảng Tây Ban Nha hồi tháng 3. Ảnh: TASS. |
Trong số đó có Axioma, du thuyền dài 72 m thuộc sở hữu của tỷ phú Dmitry Pumpyansky. Du thuyền này đang bị tạm giữ ở Gibraltar vào tháng trước và có giá thuê khoảng 323.000 USD/tuần. Sky - du thuyền thuộc sở hữu của tỷ phú Kesaev, trị giá 40 triệu USD và dài 50 m - trước đây được cho thuê với giá 245.000 USD/tuần.
Burgess cho biết trong một tuyên bố rằng họ “tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình ở Ukraine và tuân thủ tất cả hướng dẫn do chính quyền đặt ra ở vùng lãnh thổ mà công ty hoạt động”.
Tại Makkum, các chủ doanh nghiệp địa phương nói rằng siêu du thuyền là nguồn thu quan trọng nhất của thị trấn.
Tuy nhiên, họ cho rằng nền kinh tế của thị trấn sẽ không bị ảnh hưởng nhiều bởi lệnh trừng phạt. Các nhà thầu phụ thường không rõ ai mới chính xác là khách hàng của họ.
"Thành thật mà nói, chúng tôi không hiểu rõ khách hàng là ai. Tôi chỉ nhận ra ai là chủ sở hữu cho đến khi tôi thấy du thuyền bị tịch thu", một người nói.
Những người khác thì nhấn mạnh họ cẩn thận tuân theo "các quy tắc của khách hàng" và không muốn rơi vào trong phạm vi trừng phạt. Họ cũng nói lệnh trừng phạt có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.
