Việc các quan chức Nhà Trắng không chọn đi máy bay thương mại giá rẻ đã vấp phải sự phản đối gay gắt từ các nghị sĩ Dân chủ và các nhóm chịu trách nhiệm giải trình về chính phủ.
Washington Post cho hay ít nhất 5 cuộc điều tra đã được tiến hành về việc thành viên nội các Mỹ sử dụng máy bay tư nhân hoặc máy bay quân sự đi công tác, tiêu tốn hàng triệu USD ngân sách liên bang.
Công tác bằng máy bay tư nhân và quân sự
Những đối tượng mới đây đặt bị nghi vấn về chi phí công tác đắt đỏ là Bộ trưởng Năng lượng Rick Perry, người vừa phải trình hồ sơ đi lại dưới sức ép của Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện Trey Gowdy và Elijah Cummings, quan chức đảng Dân chủ cấp cao nhất tại ủy ban này. Trong khi đó, Giám đốc Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) Scott Pruitt đối mặt với cuộc điều tra mở rộng về việc sử dụng máy bay tư nhân đi công tác.
Bộ trưởng Các vấn đề cựu binh David Shulkin tuần trước phải hủy chuyến công du châu Âu sau khi vợ chồng ông bị chỉ trích về chuyến ra nước ngoài hồi tháng 7, bị cho là kết hợp giữa công vụ với đi chơi và tham dự một sự kiện quần vợt Wimbledon. Bộ trưởng Nội vụ Ryan Zinke thì bị dèm pha về việc thường xuyên đi công tác và tham gia sự kiện bằng máy bay tư nhân cùng vợ.
 |
| Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đi máy bay quân sự cùng vợ trong một chuyến công tác. Ảnh: Reuters. |
Đội thêm chi phí đi lại là tiền chỗ ở cho các trợ lý của các bộ trưởng, khách mời và nhân viên an ninh, trong khi về mặt quy định, công tác phí cho các chuyến đi của thành viên nội các không bao gồm khoản này.
Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ con người Thomas Price, người vừa từ chức hồi cuối tháng 9 do bê bối sử dụng máy bay tư nhân và quân sự cho công cán, đã làm hao tốn hơn 500.000 USD chi phí đi lại.
Cố vấn tổng thống Kellyanne Conway, người đi cùng ông Price trong một số chuyến công tác, sẽ không hoàn trả phí đi lại của mình cho chính phủ vì bà đi với tư cách khách mời, Nhà Trắng cho biết.
Phong cách tốn kém
Một số nhóm giải trình chính phủ cho rằng thói quen đi lại của nội các mới phản ánh phong cách thiếu tiết kiệm của chính tổng thống. Bằng chứng là những cuộc nghỉ dưỡng cuối tuần tại câu lạc bộ riêng ở Mar-a-Lago hay các chuyến đi xa xỉ của thành viên gia đình tổng thống luôn đòi hỏi sự giám sát của các nhân viên chính phủ và mật vụ an ninh.
"Từ trên xuống dưới đều như vậy", Noah Bookbinder, giám đốc điều hành Nhóm các công dân vì trách nhiệm và đạo đức tại Washington (CREW), nhóm giám sát mới đây kêu gọi điều tra về việc đi lại của các thành viên nội các Trump, nói.
"Khi bạn có một tổng thống đều đặn lui tới khu nghỉ dưỡng tư nhân vào mỗi cuối tuần, tiêu tốn rất nhiều tiền thuế của dân, thì chẳng có gì lạ khi thành viên nội các của ông cũng dùng máy bay tư nhân cho việc công cán".
 |
| Mỗi chuyến nghỉ dưỡng của Tổng thống Trump tới Mar-a-Lago có thể tiêu tốn tới 3 triệu USD. Số tiền này bao gồm hơn 200.000 USD chi phí vận hành chiếc Air Force One mỗi giờ đồng hồ. Ảnh: Getty. |
Thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Huckabee Sanders thì ra sức bảo vệ chuyện đi lại của ông Trump. "Cho dù có đi đâu vào mỗi cuối tuần thì tổng thống cũng luôn làm việc", Sanders nói.
"Đây là vị tổng thống đã cam kết thúc đẩy chương trình nghị sự của mình. Và tôi chắc chắn rằng ông ấy đã làm rất tốt công việc đó những những kỳ nghỉ cuối tuần", bà quả quyết.
Lý lẽ của Nhà Trắng
Phát ngôn viên Nhà Trắng Raj Shah hôm 6/10 nói rằng việc các thành viên nội các sử dụng máy bay quân sự là "phù hợp và cần thiết" trong một số trường hợp. Theo Raj Shah, một ví dụ cho thấy chính quyền nỗ lực hạn chế chi tiêu là số lượng chuyến công tác bằng máy bay quân sự của nội các đã giảm đáng kể.
Nhà Trắng cho hay tính đến 19/9, quan chức nội các Mỹ chỉ sử dụng máy bay quân sự 77 lần, so với 94 lần của chính quyền Tổng thống Barack Obama trong 8 tháng đầu nhiệm kỳ.
 |
| Ông Trump cùng vợ và con trai nghỉ dưỡng cuối tuần ở Mar-a-Lago ở bang Florida. Ảnh: AP. |
Để giải quyết vấn đề liên quan đến chi phí đi lại, Washington vừa ban bố quy trình phê chuẩn mới về thuê máy bay nguyên chuyến đối với các thành viên nội các không thuộc nhóm an ninh quốc gia. Quy trình này sẽ được giám sát bởi Chánh Văn phòng Nhà Trắng John Kelly.
Quy trình phê duyệt cho phép sử dụng máy bay quân sự trước đó của Nhà Trắng bị đặt nghi vấn sau khi xuất hiện báo cáo nói rằng Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin làm tiêu tốn ít nhất 800.000 USD tiền thuế cho những chuyến công tác bằng máy bay quân sự, bao gồm chuyến bay cùng vợ đến thăm kho vàng quốc gia ở Fort Knox.
'Tháo nước đầm lầy'?
Làn sóng chỉ trích về việc đi lại của nội các đe dọa hủy hoại một trụ cột quan trọng trong kế hoạch hành động của Tổng thống Trump: Cam kết "tháo nước đầm lầy". Cam kết này tập trung vào việc làm trong sạch bộ máy chính quyền Washington, tránh lãng phí và chú trọng hơn vào lợi ích của tầng lớp lao động.
Các thành viên nội các vốn luôn được xem là những nhân vật chủ chốt đóng vai trò thúc đẩy chương trình nghị sự của tổng thống. Điều này đồng nghĩa rằng những người được ông Trump chỉ định cũng có trách nhiệm thực hiện cam kết cắt giảm chi phí đi lại của tổng thống.
Tuy nhiên, thực tế đang cho thấy điều ngược lại. Nhiều bộ trưởng trong chính quyền Mỹ hiện nay đi công tác bằng máy bay tư nhân thay vì máy bay thương mại, hoặc là đến Đan Mạnh, Pháp, Italy trong những chuyến công cán kết hợp nghỉ dưỡng.
Theo tài liệu cơ quan thanh tra thuộc Bộ Tài chính công bố hôm 5/10, Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin, tỷ phú Phố Wall đồng thời là cựu đối tác tại tập đoàn Goldman Sachs, có tới 8 chuyến công tác bằng máy bay quân sự trong năm nay, với các điểm đến như Italy, West Virginia và Kentucky.
 |
| Chi phí đi lại của Tổng thống Trump trong tháng đầu nhậm chức và của Tổng thống Obama trung bình một năm nhiệm kỳ. Đồ họa: Forbes. |
Trước làn sóng chỉ trích gay gắt nhằm vào nội các, một phát ngôn viên của Bộ Nội vụ cam đoan cơ quan này "đang và sẽ luôn luôn làm việc để đảm bảo tất cả các quan chức đều tuân thủ các quy tắc và quy định phù hợp khi đi công tác".
Mặc dù vậy, hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Peter DeFazio và Grace Napolitano tuần trước lên tiếng rằng việc đi lại của nội các Mỹ hiện nay là "triệu chứng của một căn bệnh lâu năm có vẻ như đã lây lan sang chính quyền mới".
