Tập truyện đan xen bao cuộc đời của những con người ở nhiều tuổi tác, tầng lớp, thân phận, cách sống. Mỗi câu chuyện đưa người đọc đi qua bao cung bậc cảm xúc, khi thì đắng cay ngậm ngùi, khi ngọt ngào mê đắm, có lúc trong lòng nhen nhóm niềm vui bình dị, gần gũi.
 |
Đề tài trong tập truyện rất đa dạng, từ những câu chuyện thời chiến đến đời sống thường nhật, ở thành phố nhộn nhịp hay vùng quê nghèo, có những câu chuyện về tình yêu gắn bó máu thịt với quê hương đất nước, về tình yêu đôi lứa thủy chung, tình cảm gia đình thiêng liêng. Cuốn sách còn có những câu chuyện phê phán thói hư tật xấu trong xã hội. Có những mẩu chuyện về người lính, cuộc sống trong chiến tranh và nỗi ám ảnh triền miên qua bao nhiêu năm chinh chiến của họ.
Như truyện ngắn Từ bờ bên kia của tác giả Lê Vũ Trường Giang, lột tả nỗi đau hằn sâu trong tâm trí của một cựu nhiếp ảnh gia chiến trường người Mỹ, người tuy còn sống nhưng một phần hồn đã chết ở Việt Nam. Phần hồn ấy chết dần chết mòn khi chứng kiến cảnh máu chảy đầu rơi, cảnh tượng những người già, phụ nữ và trẻ em bị súng đạn tàn sát. Ký ức của nhân vật được tái hiện sống động, như người đọc tận mắt chứng kiến nỗi kinh hoàng đang trườn đến với những người dân vô tội.
Viết về thời bình, có những con người chật vật mưu sinh, rời bỏ quê hương với mong muốn đổi đời ở miền đất hứa, nhưng rồi những gì nhận được lại là cuộc sống lắt léo ở chốn đô thị phồn hoa.
Truyện ngắn Mắt lửa của tác giả Nguyệt Chu là thí dụ tiêu biểu cho mảng đề tài này. Miên, nhân vật chính của câu chuyện là một vũ công múa lửa, vì ham mê ánh hào quang nơi sân khấu mà đã đánh đổi bao nhiêu điều quý giá, để cuối cùng cô vẫn quẩn quanh trong cuộc sống hiện tại bộn bề với một tương lai vô định.
Song song với đó là những người con gắn bó với nơi chôn nhau cắt rốn, dẫu cho đó là vùng đất chó ăn đá, gà ăn sỏi, muôn vàn khổ cực, họ vẫn đặt tình yêu quê hương lên trên sự cám dỗ phù phiếm của đồng tiền. Nhân vật Báo trong truyện Vàng ở núi của Hoàng Thị Hiền đã diễn tả sinh động ý nghĩa này.
Truyện ngắn Lửa tái sinh do tác giả Đào Thu Hà chấp bút đã tái hiện một cách day dứt và xót xa, tình yêu giữa Côi - người vì tham gia chinh chiến mà buộc phải rời quê hương và Cầm - người phụ nữ tuy chịu nhiều oan khuất nhưng vẫn một lòng một dạ ngóng chờ.
Câu chuyện độc đáo ở chỗ được kể lại từ góc nhìn của một chiếc trâm cài tóc. Có những câu chuyện khép lại với nỗi bất hạnh, đau đớn còn bỏ ngỏ, có những câu chuyện lại le lói mở ra tia hy vọng tươi sáng.
Đọc xong Mắt lửa, độc giả vỡ ra một cảm nhận: cuộc đời là vậy, có người may mắn, có người bất hạnh, những số phận ấy giao thoa với nhau tạo nên vô vàn màu sắc.
