Điều này đang thúc đẩy một niềm tin cho rằng những người giàu có và quyền lực ở Mỹ đã có một đặc quyền, được "lên hàng đầu" để xét nghiệm Covid-19 trong bối cảnh quốc gia này đang thiếu hụt năng lực xét nghiệm cần thiết.
Dịch bệnh đang lây lan nhanh chóng ở Mỹ và tính đến hết ngày 21/3, đã có 23.649 ca nhiễm được xác nhận trên khắp các bang, với 302 trường hợp tử vong.
 |
| Nhân viên y tế lấy mẫu dịch hô hấp của một người lái xe tới trạm xét nghiệm lưu động. Ảnh: New York Times. |
Người nghèo Mỹ gặp khó khi muốn xét nghiệm
Nhiều người Mỹ cho biết họ gặp khó khăn trong việc xét nghiệm, bị từ chối vì không có triệu chứng rõ ràng hoặc phải chờ rất lâu mới được xét nghiệm. Và việc những người nổi tiếng được xét nghiệm dễ dàng đã làm dấy lên quan ngại về sự bất bình đẳng trong hệ thống chăm sóc sức khoẻ của Mỹ, khi những người có khả năng tài chính sẽ nhận được mức độ dịch vụ khác.
Khi được hỏi về vấn đề này hôm 18/3, Tổng thống Donald Trump cho rằng những người giàu có và quan hệ rộng không nên được ưu tiên xét nghiệm Covid-19, tuy nhiên ông Trump - một người cũng giàu có và quan hệ rộng - thừa nhận rằng những người nổi tiếng đôi khi nhận được đặc quyền.
"Có lẽ chuyện đời luôn là vậy. Điều đó đôi khi vẫn xảy ra. Và tôi cũng để ý thấy rằng có vài người được xét nghiệm khá nhanh", ông Trump nói.
Hôm 18/3, đội bóng rổ Brooklyn Nets cho biết toàn bộ các thành viên của đội đã được xét nghiệm Covid-19 vào tuần trước, khi trở về từ San Francisco sau trận đấu với đội Golden State Warriors. Brooklyn Nets tìm ra một phòng xét nghiệm tư nhân có thể làm việc này, và thông báo rằng có 4 thành viên của đội, bao gồm cả ngôi sao All-Star Kevin Durant, dương tính với virus corona.
Mặc dù không có nguồn lực công nào được sử dụng trong trường hợp này, nó vẫn khiến nhiều người đặt câu hỏi về hệ thống y tế của Mỹ, trong đó có Thị trưởng New York, ông Bill de Blasio.
"Chúng ta chúc họ hồi phục nhanh chóng. Nhưng, với tất cả sự tôn trọng, cả một đội NBA không nên được xét nghiệm Covid-19 trong khi có những bệnh nhân nguy kịch đang chờ được xét nghiệm. Xét nghiệm không nên dành cho người giàu có, mà phải cho người bị ốm", ông de Blasio viết trên Twitter.
Ông de Blasio là người của đảng Dân chủ và ủng hộ các kế hoạch cải cách y tế của Thượng nghị sĩ Bernie Sanders.
 |
| 4 thành viên của đội bóng rổ Brooklyn Nets, trong đó có ngôi sao Kevin Durant (ngồi giữa), dương tính với Covid-19. Ảnh: AP. |
Robin Fraser, một phụ nữ 30 tuổi bị đau cơ xơ hoá và rối loạn tự miễn dịch khiến cô có nguy cơ cao bị biến chứng nếu nhiễm virus corona. Sốt và ho từ tuần trước, và được bác sĩ khuyên đi xét nghiệm nhưng khi tới nơi cô được thông báo rằng hiện không có đủ bộ kit xét nghiệm, vì vậy cô không thể được kiểm tra xem đã nhiễm virus hay chưa.
"Điều đó thật không công bằng", cô Fraser nói.
Trên mạng, Fraser thấy những người nổi tiếng và chính trị gia được xét nghiệm, và cô thấy buồn vì điều đó.
"Tại sao họ lại được đưa lên đầu hàng? Những người như tôi, người bình thường, bị đẩy về phía sau của hàng. Tại sao thành viên quốc hội được xét nghiệm còn chúng tôi không thể?", Fraser bức xúc.
Năng lực xét nghiệm của Mỹ đang tăng, nhưng chưa đủ nhanh
Sự giận dữ của công chúng do khó khăn tiếp cận xét nghiệm đã bắt đầu thành hình kể từ khi Mỹ ghi nhận trường hợp đầu tiên nhiễm Covid-19 hôm 20/1. Lô bộ dụng cụ xét nghiệm đầu tiên được phát triển bởi Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh (CDC) bị lỗi khiến năng lực xét nghiệm ban đầu ở Mỹ bị hạn chế đáng kể.
Thêm vào đó, chính phủ đưa ra tiêu chí khá nghiêm ngặt cho việc xét nghiệm, yêu cầu người bệnh phải có đủ triệu chứng, có lịch sử đi lại tới vùng dịch, khiến cho nhiều người gặp khó khăn trong việc đi xét nghiệm virus. Thậm chí đến khi được lấy mẫu dịch hô hấp, người xét nghiệm vẫn phải chờ kết quả rất lâu trong bối cảnh các phòng thí nghiệm bị quá tải.
Để gỡ nút thắt này, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) thông báo sẽ cho phép một số phòng xét nghiệm tư nhân lớn phát triển bộ xét nghiệm Covid-19, và giảm bớt các quy định chặt chẽ trước đây về việc khi nào có thể đưa các bộ xét nghiệm ra thị trường. (FDA nổi tiếng khắt khe trong các yêu cầu thử nghiệm và kiểm tra chất lượng sản phẩm).
Trong vòng 2 tuần qua, sự cởi trói này đã dẫn dến việc năng lực xét nghiệm được gia tăng, nhưng là với các phòng xét nghiệm tư nhân. Những cơ sở này cũng không bị ràng buộc bởi tiêu chí mà CDC đưa ra để xét nghiệm bệnh nhân, và ai cũng có thể xét nghiệm nếu chi trả đủ tiền.
LabCorp là một công ty xét nghiệm tư nhân lớn ở Mỹ, họ bắt đầu cung cấp dịch vụ xét nghiệm Covid-19 từ ngày 5/3. Quest Diagnostics, một công ty lớn khác, cũng bắt đầu làm việc này từ ngày 9/3.
LabCorp cho biết họ sẽ có thể thực hiện 10.000 ca xét nghiệm Covid-19 mỗi ngày, tính tới cuối tuần này và nâng gấp đôi năng lực, lên 20.000 xét nghiệm mỗi ngày, vào cuối tháng.
 |
| Time Square tại thành phố New York tối ngày 18/3. Bang này đã có 10.000 ca nhiễm. Ảnh: New York Times. |
Để so sánh, CDC và các phòng xét nghiệm của chính phủ Mỹ mới chỉ thực hiện tổng cộng 30.000 xét nghiệm trong vòng 8 tuần kể từ khi Covid-19 bắt đầu xuất hiện ở nước Mỹ, theo số liệu của các nhà nghiên cứu Đại học Johns Hopkins.
Trong thời gian này, thay vì khuyến cáo mọi người đi xét nghiệm Covid-19, giới chức Mỹ yêu cầu người bệnh ở tại nhà nếu có triệu chứng, và chỉ đi xét nghiệm khi họ thấy khó thở, theo New York Times.
Xét nghiệm dịch tễ - quá trình sàng lọc và xác định những người tiếp xúc với người bệnh, rồi sau đó xét nghiệm và cách ly họ - là cách duy nhất để phá vỡ hoàn toàn chuỗi lây nhiễm, theo tiến sĩ Adhanom Ghebreyesus Tedros, Tổng giám đốc WHO. Nếu việc này không được thực hiện, virus sẽ bùng phát trở lại ngay khi các yêu cầu cách ly xã hội được nới lỏng.
