Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh: ‘Ai cũng có thể là đại sứ văn hóa đọc’

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho rằng ai cũng có thể và cũng nên trở thành một đại sứ văn hóa đọc.

Tại tọa đàm “Lan tỏa văn hóa đọc trong thời đại số” sáng 10/12 ở Đường sách TP.HCM, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh nhấn mạnh sự phát triển thói quen đọc sách ở trẻ không chỉ đến từ những chiến dịch truyền thông, mà bắt đầu từ chính gia đình và môi trường gần gũi nhất với các em.

Ông cho rằng những nhân vật nổi tiếng khi đảm nhận vai trò đại sứ văn hóa đọc chỉ có thể “khơi gợi” tinh thần yêu sách. Tuy nhiên, người có ảnh hưởng trực tiếp lại chính là phụ huynh, thầy cô và những người bên cạnh trẻ hàng ngày. “Ai cũng có thể là đại sứ văn hóa đọc, đặc biệt là các bậc cha mẹ hay anh chị trong nhà”, ông nói.

Theo nhà văn, thói quen đọc không thể ép buộc mà phải được trẻ hình thành từ việc quan sát người lớn. Bởi vậy, nếu cha mẹ đọc sách thường xuyên, trẻ sẽ dễ dàng bắt chước và xem việc đọc là hoạt động bình thường trong gia đình. “Trong nhà có tủ sách thì bất cứ lúc nào các em muốn cũng tìm thấy sách ngay. Phụ huynh làm được điều đó đã là đại sứ văn hóa đọc mẫu mực rồi”, ông Nguyễn Nhật Ánh khẳng định.

Từ góc độ thực tiễn ngành xuất bản, ông Lê Hoàng, Ủy viên Ban Thường vụ Hội Xuất bản Việt Nam - Giám đốc Công ty Đường Sách TP.HCM cũng đưa ra nhận định tương tự.

Ông cho rằng việc tạo thói quen đọc cần bắt đầu từ giai đoạn trẻ mới tiếp xúc với môi trường học tập. Nếu chờ đến khi trẻ bước vào tuổi thiếu niên mới bắt đầu khuyến khích đọc, hiệu quả gần như rất thấp.

(Từ trái qua) Hoa hậu Lương Thùy Linh, ông Lê Hoàng - Giám đốc Công ty Đường sách TP.HCM, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh.

Giám đốc Đường sách TP.HCM nói thêm khi thói quen đọc đã hình thành, trẻ sẽ không dễ bị phân tán bởi các nội dung giải trí trên mạng hay công nghệ. Lúc này, việc đọc chỉ cần vài phút mỗi ngày cũng đủ duy trì sự gắn kết với sách.

Từ tổng kết Chỉ thị 42 về phát triển văn hóa đọc, ông Hoàng đề xuất đưa “tiết đọc sách” vào chương trình giáo dục theo dạng môn tự chọn, đồng thời bổ sung tiêu chí “tủ sách gia đình” trong xét duyệt Gia đình Văn hóa. Theo ông, đây là những giải pháp mang tính hệ thống, giúp xây dựng môi trường đọc từ nhà trường tới mỗi gia đình.

Ông cho rằng hành vi đọc chỉ thực sự trở thành văn hóa đọc khi người đọc duy trì được thói quen, hướng tới những giá trị tích cực và có kỹ năng để khai thác tối đa lợi ích từ sách. Từ góc nhìn này, việc nuôi dưỡng thói quen đọc ngay từ nhỏ trở thành bước nền tảng.

Khi trẻ được tiếp cận sách từ sớm, việc đọc không chỉ hỗ trợ học tập mà còn đồng hành lâu dài trong quá trình phát triển tư duy và đời sống tinh thần, giúp sách trở thành một phần tự nhiên của sinh hoạt hàng ngày. Để làm được điều này, mỗi phụ huynh phải là một “đại sứ văn hóa đọc” mẫu mực của con trẻ.

Tọa đàm nằm trong khuôn khổ buổi lễ giao lưu và ra mắt Tủ sách Thanh Niên - Thanh Nien Books. Đây là hoạt động được Báo Thanh Niên thực hiện nhằm hướng đến kỷ niệm 40 năm phát hành số báo đầu tiên, đồng thời thể hiện tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện chủ trương của Nhà nước về phát triển văn hóa đọc.