Tiểu bang New York hiện có số ca nhiễm Covid-19 cao hơn bất cứ quốc gia nào trên thế giới và chiếm gần một nửa số ca tử vong tại Mỹ. Trong 24 giờ qua, hơn 600 người được ghi nhận tử vong vì Covid-19 tại bang New York.
Hôm 16/4, Thống đốc New York Andrew Cuomo cho biết ông sẽ ban hành sắc lệnh yêu cầu mọi người dân toàn bang phải đeo khẩu trang ở nơi công cộng nếu họ không thể giữ khoảng cách 1,8 mét. Lệnh phong tỏa cũng được kéo dài thêm một tháng tới 15/5.
Những người vi phạm quy định này sắp tới có thể đối mặt với án phạt, nhưng ông Cuomo chưa đưa ra các hình phạt cho lỗi này.
Theo New York Times, yêu cầu này là một phần trong sắc lệnh đặc biệt có hiệu lực từ ngày 18/4, và là một bước đi quyết liệt của bang New York để kiềm chế dịch Covid-19.
Câu hỏi được đặt ra hiện nay là tại sao người dân New York lại bị ảnh hưởng nghiêm trọng như vậy từ dịch bệnh? Và các nhà lãnh đạo tại đây có thể làm gì để ngăn chặn tình hình diễn biến phức tạp hơn hay không?
Cho tới ngày 16/4, bang New York, Mỹ, xác nhận hơn 213.700 trường hợp nhiễm Covid-19, nhiều hơn cả hai quốc gia có số ca nhiễm cao nhất châu Âu là Tây Ban Nha và Italy. Bang này cũng ghi nhận hơn 11.500 trường hợp tử vong.
 |
| Một quảng trường ở New York vắng vẻ vì dịch Covid-19. Ảnh: Reuters. |
Điều kiện lý tưởng cho dịch bệnh bùng phát
Thống đốc Cuomo nhiều lần tuyên bố rằng mật độ dân số cao và số lượng lớn du khách nước ngoài tại New York là điều kiện lý tưởng để dịch bệnh lây lan.
Trung tâm tài chính này của Mỹ có khoảng 8,6 triệu dân. Mật độ dân số là 10.000 người/km2, là thành phố đông đúc nhất nước Mỹ.
Mỗi ngày, hàng triệu người đã tiếp xúc với nhau trên hệ thống tàu điện ngầm, trong khi việc giữ khoảng cách ở nơi công cộng trở nên vô cùng khó khăn ở những con phố đông đúc.
Thành phố New York có hơn 60 triệu khách du lịch mỗi năm và là điểm khởi đầu khi đến Mỹ đối với nhiều du khách. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai nhiễm bệnh đều có khả năng lây nhiễm cho người ở New York trước tiên.
Các nhà di truyền học người Mỹ ước tính rằng dịch Covid-19 đã bắt đầu lan rộng từ châu Âu sang Mỹ từ tháng 2, trước khi ca bệnh đầu tiên được xác nhận tại New York vào ngày 1/3.
Một vấn đề nữa của New York là nơi này có tình trạng bất bình đẳng kinh tế - xã hội lớn.
Các khu vực nghèo nàn và đông đúc nhất - đặc biệt là khu Bronx và Queens, nơi nhiều người có vấn đề sức khỏe và thiếu sự chăm sóc y tế - có tỷ lệ nhiễm Covid-19 cao nhất.
"Thành phố New York có tất cả các điều kiện lý tưởng để dịch bệnh bùng phát nghiêm trọng tại đây", Irwin Redlener, giáo sư y tế công cộng và chuyên gia về phòng chống thiên tai tại Đại học Columbia, nói.
Chính sách có kịp thời và nhất quán?
Vào ngày 2/3, khi ca bệnh thứ 2 của bang New York được xác nhận tại New Rochelle, ngay phía bắc thành phố New York, ông Cuomo cho biết hệ thống chăm sóc sức khỏe ở đây là "tốt nhất trên hành tinh".
"Chúng tôi nghĩ rằng tình hình sẽ không đến mức trở nên tồi tệ như ở các nước khác", ông nói thêm.
 |
| Phòng bán vé nhạc kịch Broadway ở quảng trường Thời đại, New York, đóng cửa vì dịch Covid-19. Ảnh: Getty. |
Sau một khoảng thời gian do dự, Thị trưởng thành phố New York Bill de Blasio tuyên bố đóng cửa các trường học, quán bar và nhà hàng từ ngày 16/3.
Thống đốc đã ra lệnh đóng cửa tất cả các doanh nghiệp không sản xuất sản phẩm thiết yếu và đến ngày 22/3 yêu cầu cư dân ở nhà một tuần.
Các chuyên gia lo ngại rằng các quan chức New York đã chờ đợi quá lâu để đưa ra các biện pháp này.
"Thị trưởng và thống đốc đã bị hai lực lượng đối lập gây áp lực. Một bên cho rằng chúng tôi phải đóng cửa trường học và nhà hàng càng nhanh càng tốt, bên còn lại lại cho rằng việc cách ly sớm sẽ dẫn đến rất nhiều hậu quả kinh tế và xã hội", ông Redlener nói.
"Mọi người đều nhận được khuyến cáo không thống nhất, bao gồm từ chính phủ liên bang, từ Tổng thống Donald Trump", ông nói thêm.
California, tiểu bang đông dân nhất nước Mỹ, được coi là một ví dụ điển hình cho tốc độ phản ứng đối với dịch bệnh. Cho tới ngày 16/4, số ca bệnh Covid-19 được xác nhận tại đây là hơn 27.100 trường hợp, với hơn hơn 800 người chết.
Vào ngày 16/3, 6 quận trong khu vực Vịnh San Francisco đã ban hành lệnh cách ly tại nhà, và ba ngày sau lệnh có hiệu lực trên toàn bộ tiểu bang.
Bà Meghan McGinty, chuyên gia nghiên cứu hợp tác với Đại học Johns Hopkins, cho biết: "Tôi nghĩ điều quan trọng là 6 quận lân cận đã cùng nhau ban hành lệnh cách ly và họ đã làm điều đó sớm".
"Có sự nhất quán, trái ngược với thành phố New York thực hiện một biện pháp, trong khi hạt Westchester và Long Island lại áp dụng hai biện pháp khác ", bà nói với AFP.
Rút kinh nghiệm khi đại dịch qua đi
Đã hơn một tuần kể từ khi các trường học ở New York bị đóng cửa và cư dân phải cách ly tại nhà.
"Về mặt dịch bệnh, những ngày qua có ý nghĩa như nhiều năm, có thể tạo ra sự khác biệt trong việc kiểm soát và ngăn chặn dịch lây lan, vì vậy tôi nghĩ có thể nói rằng khi đánh giá lại, có lẽ New York đã mất quá nhiều thời gian chờ đợi", bà McGinty nói.
 |
| Nhà hàng ở New York cũng được yêu cầu đóng cửa để cách ly ngăn chặn dịch bệnh. Ảnh: AP. |
Đến khi cuộc khủng hoảng đại dịch này qua đi, đến lượt các bên bắt đầu đổ lỗi cho nhau.
Đảng Dân chủ chỉ trích sự chậm trễ của chính quyền Trump trong việc tiến hành xét nghiệm tại các tiểu bang.
Các quan chức New York cũng nhắm vào chính phủ liên bang để chỉ trích, cho rằng chính phủ khiến bang này chậm trễ trong việc đưa ra các chính sách khẩn cấp để sản xuất máy thở.
Trước tình hình dịch bệnh có số ca tử vong vượt xa số người chết trong vụ khủng bố 11/9, Phil Murphy, thống đốc của bang láng giềng New Jersey, nơi cũng bị ảnh hưởng nặng nề, đã kêu gọi thành lập ủy ban chuyên trách, tương tự như ủy ban điều tra các cuộc tấn công ngày 11/9/2001.
"Đã có dấu hiệu cảnh báo... và chuyện gì đã xảy ra? Nếu bạn không biết câu trả lời, làm thế nào để chắc chắn rằng tình trạng này không tiếp diễn?", ông Cuomo nói.
Với số ca tử vong như hiện tại và hàng triệu người thất nghiệp, "chúng tôi có nghĩa vụ đạo đức để nghiên cứu đại dịch này", bà McGinty kết luận.
