Năm 2019, Campuchia đón hơn 6,6 triệu du khách nước ngoài, tăng hơn 2,6 lần so với số lượng du khách năm 2010, theo số liệu của Bộ Du lịch Campuchia. Tỷ lệ này tương ứng với mức tăng trưởng trung bình hơn 11%/năm.
Ngoài kỳ quan Angkor Wat hay các bãi biển ven vịnh Thái Lan, Campuchia còn có một thứ “vũ khí” khác để thu hút du khách: Hệ thống casino trải dài ở nhiều tỉnh thành trên khắp đất nước.
Các casino được kỳ vọng sẽ giúp Campuchia thúc đẩy ngành du lịch nói riêng và toàn bộ nền kinh tế nói chung. Dù vậy, chúng cũng đem lại một số tác động tiêu cực nhất định.
Các casino nằm ở đâu?
Theo quy định của Campuchia, các casino tại nước này phải gia hạn giấy phép hoạt động theo từng năm. Dù vậy, vẫn có một số cơ sở được miễn trừ khỏi quy định này. Casino NagaWorld tại thủ đô Phnom Penh là một ví dụ.
Tập đoàn NagaCorp, chủ sở hữu casino trên, cho biết họ đã được miễn trừ khỏi quy định cấp phép casino tới hết năm 2045, theo thỏa thuận với chính phủ Campuchia năm 2019.
NagaCorp là tập đoàn có độc quyền vận hành casino ở Phnom Penh và khu vực có bán kính 200 km quanh thủ đô (trừ một số địa điểm như biên giới Campuchia - Việt Nam hay Sihanoukville).
Từ đầu năm nay, Ủy ban Quản lý Cờ bạc Thương mại Campuchia (CGMC) đã cấp phép cho 85 casino hoạt động, chia làm ba đợt: Đầu tháng 6, cuối tháng 8 và hôm 22/9 vừa qua.
Qua tra cứu, Zing đã xác định được địa điểm của 70 cơ sở trong số các casino trên. Các tỉnh có casino đều tập trung ở ba khu vực: Ven vịnh Thái Lan (trong đó hầu hết ở Sihanoukvillle), biên giới Campuchia - Thái Lan (phần lớn ở Poipet, tỉnh Banteay Meanchey) và biên giới Campuchia - Việt Nam (phần lớn ở Bavet, tỉnh Svay Rieng).
| Số casino được cấp phép trong năm 2022 theo tỉnh | ||||||||||
| Tổng hợp từ các thông báo của CGMC. Zing xác định được địa điểm của 70/85 cơ sở | ||||||||||
| Nhãn | Sihanoukville | Banteay Meanchey | Svay Rieng | Oddar Meanchey | Kandal | Koh Kong | Pailin | Tbong Khmum | Kampot | |
| Số lượng casino | cơ sở | 28 | 15 | 13 | 4 | 3 | 2 | 2 | 2 | 1 |
 |
| Sự phân bố của các casino nhận giấy phép từ đầu năm 2022 đã được Zing xác định vị trí. |
Không khó hiểu khi danh sách trên không có casino nào nằm ở thủ đô Phnom Penh, nơi NagaCorp đã nắm vị thế độc quyền.
Tỉnh Sihanoukville là nơi có nhiều casino nhất (28 cơ sở, tập trung ở thành phố Sihanoukville). Với tham vọng trở thành “Macau Đông Nam Á”, Sihanoukville đã trải thảm đỏ đón chào hàng loạt dự án casino trong những năm qua, khiến diện mạo thành phố “thay da đổi thịt”.
Ở biên giới Campuchia - Thái Lan, phần lớn casino nằm ở thành phố cửa khẩu Poipet - nơi giáp ranh tỉnh Sa Kaeo của Thái Lan.
Do chính phủ Thái Lan cấm hầu hết hình thức cờ bạc, nhiều người Thái tới thành phố này - vốn nằm cách Bangkok khoảng 250 km đường bộ - để thử vận may tại các casino. Nhờ đó, từ một thị trấn biên giới nhỏ, Poipet đã chuyển mình để trở thành một trong những thành phố lớn nhất Campuchia.
Ngoài ra, một số casino cũng xuất hiện ở các tỉnh Oddar Meanchey và Pailin, nơi người Thái có thể dễ dàng di chuyển đến bằng đường bộ.
Ở biên giới Campuchia - Việt Nam, các casino tập trung chủ yếu ở khu vực thị xã Bavet của tỉnh Svay Rieng, nằm giáp cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh).
Bên cạnh đó, một số casino đã được cấp phép khác còn nằm ở huyện Chantrea, tỉnh Svay Rieng (giáp cửa khẩu Mỹ Quý Tây, Long An), khu vực cửa khẩu Prey Vor, tỉnh Svay Rieng (giáp cửa khẩu Bình Hiệp, Long An), ấp Chrey Thom, tỉnh Kandal (giáp cửa khẩu Long Bình, An Giang) và tỉnh Tbong Khmum (giáp cửa khẩu Xa Mát, Tây Ninh).
Trong danh sách kể trên, một số casino có tên giống các cơ sở đã bị báo chí phản ánh về tình trạng lừa lao động sang làm việc như casino Yong Yuan (tỉnh Kandal), casino Bavet - Mộc Bài (tỉnh Svay Rieng).
Lợi ích và cái giá phải trả
Hoạt động của các casino đã đem lại nguồn thu đáng kể cho Campuchia. Chỉ riêng giai đoạn 2015-2021, tập đoàn NagaCorp - đơn vị sở hữu casino NagaWorld lớn bậc nhất Campuchia - đã đóng hơn 120 triệu USD tiền thuế, theo báo cáo tài chính thường niên của tập đoàn này.
Trong đó, hai năm 2019 và 2020 là giai đoạn mà tập đoàn này nộp thuế nhiều nhất, trên dưới 30 triệu USD/năm.
| Số tiền thuế tập đoàn NagaCorp đóng tại Campuchia theo từng năm | ||||||||
| Số liệu từ báo cáo tài chính thường niên của tập đoàn | ||||||||
| Nhãn | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| Tiền thuế | triệu USD | 16.395 | 24.062 | 8.12 | 8.814 | 30.364 | 29.832 | 18.508 |
Phnom Penh Post cho biết quy định về ngân sách của Campuchia yêu cầu giới chức nước này thu 174,2 tỷ riel (hơn 42 triệu USD) vào ngân sách từ hoạt động cá độ thương mại.
Con số này tương đương với hơn 1,5% nguồn thu của Tổng cục Thuế Campuchia trong năm 2021, theo số liệu của cơ quan trên.
Không chỉ vậy, giới chức Campuchia cũng hy vọng những sòng bạc có thể vực dậy nền kinh tế Campuchia sau đại dịch.
Ông Mey Vann, Quốc vụ khanh tại Bộ Kinh tế và Tài chính Campuchia cho rằng: “Sau khi chính phủ ban hành các chiến lược phục hồi du lịch và mở cửa trở lại hàng không, các sòng bạc hy vọng rằng họ sẽ có thể thấy nhiều khách du lịch đến hơn”, theo Diplomat.
Nhiều ý kiến từ các cơ quan khác trong chính phủ Campuchia cho thấy họ muốn giữ nguyên hiện trạng của các casino.
Trả lời Phnom Penh Post, Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành châu Á - Thái Bình Dương (PATA) Thourn Sinan cho biết ông hoan nghênh sự phục hồi của các casino vì nó sẽ thu hút nhiều khách du lịch hơn từ các nước láng giềng.
“Việc hoạt động trở lại sẽ thu hút nhiều khách du lịch đến đánh bạc hơn, đây là động lực thúc đẩy ngành du lịch”, ông nói.
Chính phủ Campuchia từng ủng hộ sự gia tăng đầu tư của Trung Quốc liên quan đến ngành công nghiệp cờ bạc, cho rằng người Campuchia sẽ "hưởng lợi" từ khoản đầu tư trực tiếp nước ngoài trị giá 1 tỷ USD.
Tuy nhiên, bên cạnh sự “hưởng lợi” từ các dự án đầu tư casino và khách đến chơi, Campuchia phải đối mặt với nhiều hệ lụy đi kèm xung quanh các cơ sở đánh bạc được nhà nước cấp phép này.
Theo Diplomat, các sòng bạc do nước ngoài sở hữu tại Campuchia đã bị cáo buộc về nhiều vấn đề liên quan đến lao động, trong đó có các vấn đề liên quan đến việc không trả đủ lương cho người lao động Campuchia, điều kiện làm việc kém hay sử dụng lao động trẻ em.
Mặc dù phần lớn lực lượng lao động hỗ trợ các sòng bạc có chủ Trung Quốc được đưa sang từ chính nước này, nhiều người Campuchia vẫn được thuê làm công nhân xây dựng và nhân viên casino.
Theo nhà nghiên cứu lao động Ivan Franceschini, trung bình các nhân viên sòng bạc Trung Quốc kiếm được mức thu nhập gấp 4,5 lần so với các đồng nghiệp Campuchia cho cùng một công việc.
 |
| Sòng bạc NagaWorld nổi tiếng ở thủ đô Phnom Penh, Campuchia. Các casino giúp Campuchia có thêm nguồn thu và thu hút khách nước ngoài, nhưng cũng đem lại tác động tiêu cực nhất định. Ảnh: Nikkei Asia. |
Mức lương thấp càng trở nên trầm trọng hơn do chi phí sinh hoạt tăng cao ở Sihanoukville và Phnom Penh - những khu vực tập trung nhiều casino, khiến người dân địa phương gặp khó khăn trong đời sống.
Các casino cũng bị cáo buộc lừa đảo nhiều lao động nước ngoài - từ Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Philippines, Đài Loan (Trung Quốc) và nhiều nơi khác - tới làm việc, gây ảnh hưởng tới hình ảnh của Campuchia trên trường quốc tế.
Bên cạnh đó, việc mở rộng ngành công nghiệp casino ở Campuchia còn có tác động tiêu cực đến môi trường và cộng đồng dân cư xung quanh.
Hoạt động của sòng bạc ở Sihanoukville và đảo Koh Rong đã làm rò rỉ nước thải ra các vùng biển xung quanh, góp phần làm gia tăng lượng lớn rác và vật liệu xây dựng xuất hiện trên bãi biển.
Từng là một điểm đến du lịch nổi tiếng, quá trình xây dựng và nạn ô nhiễm khiến nhiều người dân địa phương và khách du lịch từ chối lưu trú tại đây.
Ngoài ra, nhiều địa điểm casino cũng đang phát triển ở những khu vực vốn là rừng cây, dẫn đến nạn phá rừng và buộc người dân địa phương phải rời bỏ nơi sinh sống.
