Việc phát hiện các sinh vật dưới biển sâu được cho là điềm báo thảm họa tự nhiên đã khiến mạng xã hội Nhật Bản náo loạn.
Theo South China Morning Post, một con cá mái chèo dài gần 4 mét bị mắc vào lưới ở ngoài khơi cảng Imizu, thuộc tỉnh Toyama phía bắc Nhật Bản hôm 28/1. Con cá đã chết được đưa đến Thủy cung Uozu gần đó để nghiên cứu.
Hai con cá mái chèo khác cũng được phát hiện ở vịnh Toyama 9 ngày trước đó. Kỷ lục bốn con cá mái chèo được tìm thấy ở vịnh Toyama vào năm 2015 có thể bị phá vỡ trong năm nay.
 |
| Cá mái chèo thường sống ở vùng nước sâu và hiếm khi nổi lên trên bề mặt. Ảnh: SCMP. |
Truyền thuyết và khoa học
Loài cá đặc trưng bởi thân bạc dài và vây đỏ này thường sống ở vùng nước sâu và hiếm khi được nhìn thấy trên mặt nước. Truyền thuyết kể rằng khi cá mái chèo nổi lên vùng nước nông, thảm họa đã cận kề.
Ngay cả tên gọi truyền thống của nó trong tiếng Nhật - ryugu no tukai - được dịch là "sứ giả từ cung điện của long vương", cũng gợi lên mối liên hệ giữa nó với các thảm họa tự nhiên trong quá khứ.
Theo truyền thuyết, con cá nổi lên mặt nước và bãi biển khi sắp xảy ra động đất. Điều đó liên quan đến các lý thuyết khoa học rằng cá sống ở đáy biển dễ bị ảnh hưởng bởi chuyển động trong các đường đứt gãy địa chấn và hành động không bình thường trước trận động đất.
Hiroyuki Motomura, giáo sư về sinh vật học tại Đại học Kagoshima, lại có cách giải thích khác.
  |
| Những con cá mái chèo được phát hiện đều trong tình trạng hấp hối. Ảnh: Instagram/Thủy cung Uozu. |
"Tôi có khoảng 20 mẫu cá trong bộ sưu tập của mình, vì vậy nó không phải là một loài quá hiếm. Nhưng tôi tin rằng những con cá này có xu hướng nổi lên trên bề mặt khi tình trạng thể chất của chúng kém và bị thả trôi theo dòng nước. Đó là lý do chúng thường hấp hối khi được tìm thấy", ông nói với South China Morning Post.
Ông Motomura cho biết không có bằng chứng khoa học nào về mối liên hệ giữa chúng với các hoạt động địa chấn nên mọi người không cần lo lắng.
Mặc dù vậy, việc cá mái chèo được xem như điềm báo về thảm họa sắp xảy ra đã được củng cố sau khi ít nhất 10 con cá mái chèo bị cuốn trôi dọc theo bờ biển phía bắc của Nhật Bản vào năm 2010. Tháng 3/2011, trận động đất mạnh 9 độ xảy ra ở vùng đông bắc Nhật Bản, gây nên trận sóng thần lớn lấy đi sinh mạng của gần 19.000 người và phá hủy nhà máy điện hạt nhân Fukushima.
 |
| Hình vẽ năm 1850 của cá mái chèo. Loài vật sống dưới đáy biển này thường được coi là điềm báo động đất và sóng thần ở Nhật. Ảnh: CNN. |
Người dân lo lắng, chính phủ thận trọng
Sự kiện này khiến người dùng mạng xã hội Nhật Bản hoảng loạn trước sự xuất hiện của những con cá mái chèo. "Đây chắc chắn là điềm báo về một trận động đất. Nếu nó ở Bồn trũng Nam Hải thì đó sẽ là một trận động đất lớn", một người dùng Twitter viết.
Các chuyên gia cảnh báo một cơn chấn động ở Bồn trũng Nam Hải, rãnh đứt gãy chạy song song với bờ biển phía nam Nhật Bản từ ngoài khơi Nagoya đến đảo Kyushu phía nam, có thể sắp xảy ra. Nó có thể gây ra sóng thần, đe dọa tính mạng người dân và hủy diệt các khu vực ven biển.
Các dự đoán gần đây nhất của chính phủ cho thấy một cơn sóng thần cao hơn 30 mét có thể sẽ xảy ra sau một trận động đất lớn.
 |
| Sóng thần ập tới thành phố Miyako sau trận động đất mạnh 9 độ xảy ra ở khu vực vào ngày 11/3/2011. Ảnh: Reuters. |
Nhiều người dùng mạng xã hội thắc mắc về những gì xảy ra dưới đáy biển ở vịnh Toyama. Một số người nhìn nhận các dấu hiệu này là "lời cảnh báo".
Bất chấp lo ngại, các chuyên gia cho rằng không có mối liên hệ khoa học nào giữa sự xuất hiện của cá mái chèo và thảm họa tự nhiên sắp xảy ra.
Giáo sư Shigeo Aramaki, nhà địa chấn học tại Đại học Tokyo, bác bỏ những lo ngại trên mạng xã hội.
"Tôi không phải là chuyên gia về cá, nhưng không có tài liệu hàn lâm nào chứng minh được mối liên hệ khoa học giữa hành vi của động vật và hoạt động địa chấn. Tôi thấy hoàn toàn không có lý do gì để lo lắng và tôi không thấy báo cáo mới nào về hoạt động địa chấn gia tăng ở đất nước trong những tuần gần đây", ông nói.
Trong khi đó, chính phủ Nhật Bản đã công bố nhóm biện pháp ứng phó mới với động đất lớn xảy ra dưới bề mặt thủ đô Tokyo, bao gồm các bước bổ sung để sơ tán người nước ngoài khỏi thành phố.
Họ cũng kêu gọi cải thiện việc cung cấp thông tin về các địa điểm để trú ẩn, các tuyến đường sơ tán và điều trị y tế. Thông tin sẽ được cung cấp bằng nhiều ngôn ngữ hơn thông qua các trang web về thảm họa.
