Lãnh đạo Trung Quốc ban hành luật an ninh cho Hong Kong, có hiệu lực ngày 30/6, sau hơn một năm biểu tình bạo lực ở đặc khu này. Nội dung của luật này được giữ kín cho tới phút chót, theo AFP.
Sau một đêm, một số quan điểm chính trị như muốn độc lập bị coi là phạm pháp. Các chuyên gia luật và nhóm hoạt động cảnh báo ngôn từ quá rộng của luật - cấm chống phá, ly khai, khủng bố, và cấu kết với thế lực bên ngoài - sẽ bóp nghẹt các quyền tự do dân sự.
 |
| Một cuộc biểu tình ở Hong Kong. Ảnh: AFP. |
Xóa bài và lịch sử chat
Bất chấp những đảm bảo từ Bắc Kinh rằng tự do chính trị không bị ngăn cản, nhiều người Hong Kong đã xóa các bài đăng có ý chống Trung Quốc.
“Tôi thay đổi tên tài khoản và chuyển sang chế độ riêng tư để sếp của tôi không thể thấy các bài đăng trong tương lai mà họ coi là xúc phạm Trung Quốc hay vi phạm luật an ninh”, Paul, nhân viên một công ty lớn mà ban lãnh đạo “ủng hộ Bắc Kinh”, nói.
Anh nói sẽ “rất cẩn thận” khi đăng bài trong tương lai, sợ rằng đồng nghiệp hay ngay cả bạn bè sẽ tố giác anh.
Sau khi luật có hiệu lực, nhiều người Hong Kong lên Twitter và các nền tảng mạng xã hội khác như Telegram và Signal để tuyên bố rời bỏ tài khoản hoặc chia sẻ mẹo bảo mật trên mạng.
“Chúng tôi sẽ xóa mọi tin nhắn vì sự an toàn của bạn”, một nhóm Telegram khá nổi tiếng với những người biểu tình viết. “Hãy cẩn thận những gì bạn nói”.
Một luật sư nhắn tin cho phóng viên AFP yêu cầu xóa toàn bộ lịch sử trò chuyện WhatsApp giữa họ.
Một người khác tuyên bố sẽ chuyển mọi liên lạc lên Signal, mà họ cảm thấy bảo mật hơn.
Bắc Kinh đã nói những trường hợp vi phạm nghiêm trọng sẽ bị truy tố ở đại lục, tức xóa đi ranh giới pháp lý đã tồn tại từ khi chuyển giao năm 1997, giữa tư pháp Hong Kong và tòa án ở đại lục do Bắc Kinh kiểm soát.
Cảnh sát địa phương đã được trao quyền hạn theo dõi rộng hơn để giám sát các nghi phạm, bao gồm nghe lén và truy cập những liên lạc qua mạng, mà không cần thẩm phán chấp thuận.
Luật an ninh cũng cho phép các cơ quan an ninh của đại lục lần đầu tiên hoạt động ở Hong Kong.
Bắc Kinh cũng cho biết sẽ truy tố các tội phạm an ninh quốc gia ở bên ngoài biên giới nước này - ngay cả người nước ngoài - dẫn đến lo ngại rằng người tới thăm hoặc quá cảnh ở Hong Kong cũng có thể bị bắt giữ.
 |
| Các chuyên gia luật và nhóm hoạt động cảnh báo ngôn từ quá rộng của luật sẽ làm giảm các quyền tự do dân sự. Ảnh: AFP. |
Những “bức tường” ủng hộ biểu tình bị gỡ
Các công ty cung cấp dịch vụ mạng riêng ảo (VPN), cách để truy cập Internet an toàn hơn, cho biết lượng tải về đã tăng vọt từ khi luật an ninh có hiệu lực.
Billie, 24 tuổi, trợ lý một quan chức quận, cho biết anh bắt đầu dùng VPN từ tháng 5 khi Trung Quốc tuyên bố kế hoạch ra luật an ninh.
Anh đã xóa bớt những người theo dõi mạng xã hội và gỡ một số bài đăng “nhạy cảm”, dù luật an ninh của Bắc Kinh không áp dụng ngược về quá khứ.
“Tôi cảm thấy xấu hổ. Tôi không bao giờ muốn phải làm vậy, nhưng tôi cảm thấy phải làm vậy, để sống sót”, anh nói. “Một phần của tôi đã mất”.
Không chỉ “tường” ảo bị xóa đi, mà những “tường Lennon” bên ngoài một số nhà hàng, cửa tiệm thể hiện ủng hộ phong trào biểu tình cũng bị gỡ xuống.
Gordon Lam, nhà hoạt động nổi bật trong ngành ẩm thực của Hong Kong, nói là ít nhất một nhà hàng đã hỏi ý kiến anh, sau khi cảnh sát tới và cảnh cáo rằng “bức tường” ủng hộ biểu tình có thể vi phạm luật an ninh.
“Dường như chính phủ đang dùng luật an ninh để gây áp lực lên giới doanh nghiệp vàng”, Lam nói, ý nói các doanh nghiệp ủng hộ biểu tình và dân chủ.
Đã có những vụ bắt giữ đầu tiên theo luật an ninh tại cuộc biểu tình ngày 1/7, khi hàng nghìn người chống lệnh cấm tụ tập.
Hầu hết bị bắt giữ vì cầm cờ và tờ rơi ủng hộ Hong Kong độc lập - dấu hiệu cho thấy rằng việc có các vật đó trong tay giờ đây bị coi là phạm pháp.
Cũng có những người tuyên bố sẽ không tự kiểm duyệt mình.
“Không phải là tôi không lo”, Chow Po-chung, một giáo sư tại Đại học Trung văn Hong Kong, viết trên Facebook. “Tôi không muốn luôn lo sợ và sống trong sợ hãi”.
Người đầu tiên bị buộc tội theo luật an ninh quốc gia mới tại Hong Kong là một người đi môtô bị cáo buộc lái xe lao vào nhóm cảnh sát trong cuộc biểu tình hôm 1/7.
Trong khi lái xe, người này mang theo lá cờ kêu gọi tự do cho Hong Kong, theo thông tin từ cảnh sát. Theo dự kiến, người đàn ông này phải hầu tòa tại Tòa án West Kowloon vào chiều 3/7, đối mặt với cáo buộc xúi giục ly khai và khủng bố.
