Trung tâm Quyền Tác giả Văn học Việt Nam (VLCC) là đơn vị được nhiều nhà văn ủy quyền bảo vệ, khai thác tác phẩm. VLCC đã ký hợp đồng với công ty Vega để khai thác bản quyền tác phẩm dạng ebook, sử dụng trên trang thư viện điện tử Waka. Hợp đồng giữa VLCC và Waka từng bị các nhà văn đặt dấu hỏi về sự minh bạch. Mới đây, VLCC thông báo đã chấm dứt hợp đồng với Vega, đơn vị sở hữu trang thư viện điện tử Waka, sau tám tháng hoạt động.
Zing.vn đã có cuộc trao đổi với ông Đinh Quang Hoàng – Giám đốc sản phẩm Waka của công ty Vega về sự việc này:
- Trung tâm Quyền Tác giả Văn học Việt Nam (VLCC) thông báo họ và công ty Vega đã ngừng hợp tác. Vì sao hai bên lại chấm dứt hợp đồng nhanh chóng như vậy?
- Như thông tin VLCC đã đưa, việc ngừng hợp tác này có nhiều lý do, từ số lượng sách được số hoá thực tế so với dự kiến ở thời điểm ban đầu quá thấp. VLCC được uỷ quyền khai thác rất nhiều tác phẩm nhưng hầu hết đều không có bản mềm, việc đi thu thập, mượn lại các bản in để số hoá trong khi các tác giả phân tán ở nhiều nơi cũng tạo nên những khó khăn nhất định và đẩy chi phí lên cao.
Tiếp đến, khi đưa các tác phẩm đã số hóa vào khai thác, nhiều người cũng kỳ vọng vào doanh thu lớn từ ebook trong điều kiện thị trường còn nhiều khó khăn và ebook chưa được đón nhận đầy đủ.
Sau khi đánh giá sơ bộ giai đoạn hợp tác, phía VLCC và chúng tôi đã thống nhất ngừng hợp tác tác quyền ebook.
- Việc VLCC và công ty ông ngừng hợp tác có gây ảnh hưởng gì tới hoạt động của Waka?
- Việc ngừng hợp tác này có những ảnh hưởng nhất định. Trước hết là số lượng tác phẩm đã số hoá và đưa lên sẽ được gỡ truy cập trên hệ thống, các user thuê bao của Waka (trừ những trường hợp đã mua) sẽ không thể tiếp cận được các tác phẩm này. Nếu muốn tiếp tục cung cấp các tác phẩm này cho người dùng Waka, chúng tôi sẽ phải liên hệ và đàm phán trực tiếp với các tác giả. Trong điều kiện các tác giả phân tán nhiều nơi như trên thì cũng sẽ tốn thời gian không nhỏ để hoàn tất.
Nếu không cung cấp tiếp thì chi phí đã số hoá cũng xem như lãng phí.
- Khi làm việc với các đơn vị khác để khai thác bản quyền, anh có gặp những khó khăn, trở ngại như khi làm với VLCC?
- Chúng tôi hợp tác tác quyền với nhiều đơn vị nhà xuất bản, nhà sách, các hiệp hội và cả những tác giả độc lập. Đa số các đơn vị khác đều có bản mềm đầy đủ, nên chi phí bỏ ra số hoá cũng giảm đi rất nhiều.
Còn các vấn đề liên quan đến tranh cãi tác quyền thì cũng tuỳ từng trường hợp. Có trường hợp tác giả uỷ quyền cho ba đến bốn bên và không nhớ nên cũng tạo ra một vài tình huống trở ngại. Hoặc có trường hợp nhà sách cung cấp hết hạn kinh doanh khai thác ebook thì cũng phải hạ xuống.
Trở ngại chủ yếu khi làm với VLCC là vấn đề số hóa, vì đa số sách không có sẵn bản mềm.
 |
| Giao diện thư viện điện tử Waka.
|
- Ông đánh giá như thế nào về tình trạng bản quyền ebook hiện nay? Bản quyền ebook đã được thực hiện nghiêm túc chưa? Các tác giả, đơn vị kinh doanh đã ý thức, chấp hành đúng luật bản quyền chưa?
-Câu hỏi "bản quyền ebook đã được thực hiện nghiêm túc chưa?" thực ra đã được nêu ra rất nhiều lần, và cũng từ rất lâu. Mặc dù các bên liên quan (tác giả, nhà cung cấp, đơn vị khai thác, cơ quan quản lý...) đều đã có những nỗ lực nhất định nhưng theo đánh giá cá nhân tôi cho rằng tình hình chung vẫn chưa chuyển biến là mấy. Đâu đó vẫn còn những trường hợp vi phạm, khai thác không phép hoặc lờ đi hoặc không để ý hoặc không hiểu rõ việc khai thác đó là cần phải xin phép. Tất cả những trường hợp trên đều có những ảnh hưởng không nhỏ tới sự phổ biến và để ebook được đón nhận.
- Cá nhân ông đánh giá như nào về việc ngừng hợp tác lần này giữa Waka và VLCC?
- Việc ngưng hợp tác lần này tôi xem như một sự việc rất đáng tiếc. Vì sau đó sẽ khó khăn hơn để thu thập và cung cấp tới độc giả một lượng lớn tác phẩm như vậy. Nó giống như một bước lùi của các đơn vị khai thác và bảo vệ bản quyền ebook vậy.
