 |
Ba nhóm nghiên cứu riêng biệt ở 2 lục địa đã phát hiện ra rằng các ca nhiễm biến chủng Omicron thường dẫn đến triệu chứng nhẹ hơn so với những biến chủng cũ. Điều này nhen nhóm hy vọng việc tỷ lệ mắc tăng vọt như hiện tại không gây ra hệ quả quá thảm khốc như giới khoa học lo ngại.
Các nhà nghiên cứu đã xem xét tình trạng ở Nam Phi, Scotland và Anh. Tuy đây mới chỉ là kết quả sơ bộ, tất cả đều chỉ ra biến chủng này ít có khả năng gây triệu chứng nghiêm trọng và khiến người mắc nhập viện.
“Giả dụ Omicron rất dễ lây lan, bất cứ thứ gì có mức độ nghiêm trọng thấp hơn đều sẽ tốt hơn nhiều”, New York Times dẫn lời Natalie Dean, nhà thống kê sinh học tại Đại học Emory ở Atlanta, cho biết.
Nghiên cứu mới cho thấy Omicron có thể mang các đặc điểm sinh học khiến biến chủng này ít nguy hiểm hơn Delta - biến chủng thống trị thế giới từ mùa hè cho đến nay.
Tuy nhiên, nguy cơ nhập viện khi nhiễm Omicron giảm ở cả 3 nơi dường như chủ yếu là do khả năng miễn dịch trong cộng đồng. Nhiều người được bảo vệ khỏi bệnh nặng do từng mắc Covid-19 hoặc đã tiêm phòng.
Giảm nguy cơ nhập viện
Nghiên cứu từ Vương quốc Anh và Nam Phi xác nhận mọi người sẽ được bảo vệ khỏi bệnh nặng nếu tiêm chủng đầy đủ, sau đó nhận thêm liều tăng cường. Ngoài ra, nghiên cứu từ Nam Phi - tập trung vào sự gia tăng kể từ tháng 11 - nhận thấy nguy cơ nhập viện của ca nhiễm Omicron thấp hơn khoảng 70% so với chủng cũ.
Các tác giả suy đoán rằng những trường hợp nhẹ hơn có thể một phần là do Omicron làm tăng nguy cơ tái nhiễm. Mặc dù biến chủng này né tránh được kháng thể từ các lần mắc trước đó, Omicron có thể khó thoát khỏi phản ứng miễn dịch mạnh mẽ, dù tác động chậm hơn, để ngăn ngừa triệu chứng nghiêm trọng.
Ở Nam Phi, các nhà nghiên cứu ước tính 70% đã mắc Covid-19 trước khi làn sóng biến chủng Omicron diễn ra, và 30% dân số được tiêm chủng đầy đủ. Họ cũng chưa thể phân biệt được giữa khả năng bảo vệ từ lần mắc trước đó và từ vaccine.
Dữ liệu của nhóm nghiên cứu thu thập vào giai đoạn đầu của đợt bùng phát, vậy nên tỷ lệ lây nhiễm còn khá thấp. Những người mắc có triệu chứng tương đối nhẹ khả năng cao là đã được nhập viện kịp thời, trước khi hệ thống y tế quá tải.
 |
| Nhà khoa học tìm hiểu về biến chủng Omicron tại Viện Nghiên cứu Sức khỏe Châu Phi ở Durban, Nam Phi, trong tháng 12. Ảnh: AP. |
Ở Scotland, các nhà nghiên cứu đã xem xét trường hợp nhiễm Delta và Omicron trong tháng 11 và 12 để đếm số lượng bệnh nhân nhập viện của mỗi biến chủng. Họ phát hiện rằng nguy cơ nhập viện của người nhiễm Omicron giảm 2/3 so với Delta.
Mark Woolhouse - giáo sư về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Edinburgh và đồng tác giả của nghiên cứu mới - nói rằng ngay cả khi kết quả sơ bộ này là hoàn toàn chính xác, biến chủng mới vẫn có thể khiến số người nhập viện tăng cao nếu nó lây lan nhanh.
So sánh 2 nhóm đối tượng tương tự trong 2 tuần đầu tiên của tháng 12, nhóm nghiên cứu tại Đại học Imperial College London cũng đưa ra xu hướng tỷ lệ nhập viện giảm.
Các ước tính ban đầu cho thấy so với các trường hợp nhiễm biến chủng Delta, tỷ lệ cá nhân nhiễm Omicron phải nhập viện ít hơn từ 15-20%, và tỷ lệ ở lại bệnh viện từ một đêm trở lên ít hơn 40-45%.
Nhóm nghiên cứu đã phân biệt được dữ liệu giữa những người từng mắc bệnh, đã tiêm chủng hoặc không có bất cứ "lớp giáp" bảo vệ nào. Họ đồng tình với kết luận của nghiên cứu từ Nam Phi rằng khả năng miễn dịch trước đó giúp cho người nhiễm Omicron có triệu chứng nhẹ hơn.
Sự khác biệt trong kết quả của các nghiên cứu ở Anh và Scotland có thể một phần là do sự khác biệt trong dữ liệu đo lường. Nhóm nghiên cứu của Đại học Imperial College London bao gồm những người tới khám ở bệnh viện, bên cạnh đối tượng phải nằm viện. Nghiên cứu của Scotland chỉ xem xét các trường hợp nhập viện.
Không thể mất cảnh giác
Các nhóm nghiên cứu đều nhận định đây vẫn chỉ là kết quả sơ bộ. Thứ nhất, Omicron vẫn đang lây lan ở Anh và chưa có nhiều người lớn tuổi - đối tượng nguy cơ cao - nhiễm biến chủng này.
Số liệu từ Nam Phi hôm 22/12 cho thấy những đợt bùng phát dịch này có thể không kéo dài như những đợt trước. Omicron thúc đẩy số ca mắc mới hàng ngày tăng kỷ lục, nhưng phía Nam Phi xác nhận làn sóng lây nhiễm lần này có thể đã đạt đỉnh.
Bên cạnh đó, trong lúc nghiên cứu mới đang tiếp tục được cập nhật, các chuyên gia cảnh báo sự gia tăng số ca nhiễm Omicron vẫn có thể khiến bệnh viện đối mặt với cảnh quá tải, đơn giản vì biến chủng này lây lan nhanh chóng hơn nhiều so với các biến chủng trước đó. Hiện Omicron là biến chủng thống trị ở Mỹ, châu Âu và nhiều khu vực khác trên thế giới.
"Tôi không muốn phóng đại, nhưng tôi không nghĩ mọi người có thể mất cảnh giác", Christina Ramirez - nhà thống kê sinh học tại Đại học California, Los Angeles - cho biết.
Azra Ghani, đồng tác giả của nghiên cứu tại Đại học Imperial College London, nhấn mạnh "không thể coi đây là cảm lạnh".
 |
| Một điểm xét nghiệm Covid-19 ở Manhattan, Mỹ hôm 21/12. Ảnh: New York Times. |
William Hanage, nhà dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Harvard T.H. Chan, nhận định những phát hiện mới đã làm rõ nhóm chưa tiêm chủng hoặc chưa từng mắc Covid-19 có nguy cơ đặc biệt cao.
Vì Omicron đang lây lan nhanh nên khả năng cao là họ sẽ bị nhiễm trong những tháng tới, ông nói. Nếu vậy, họ sẽ không có bất cứ sự bảo vệ nào để giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh.
"Nếu bạn chưa tiêm phòng và chưa bao giờ mắc bệnh, Omicron sẽ gây ra triệu chứng ít nghiêm trọng hơn Delta", tiến sĩ Hanage nói. "Nhưng điều đó giống như bạn đang bị một chiếc búa đập vào đầu thay vì hai chiếc búa. Và những chiếc búa có khả năng gây thương tích cho bạn ngay bây giờ".
Dù bức tranh về Omicron đã rõ ràng hơn vài tuần qua, vẫn còn nhiều câu hỏi về diễn biến và tỷ lệ nhập viện trong những tuần tới.
Chris Robertson, nhà dịch tễ học tại Đại học Strathclyde và là đồng tác giả của nghiên cứu ở Scotland, cảnh báo kỳ nghỉ lễ sẽ làm chậm quá trình thu thập dữ liệu mà ông cần cập nhật.
“Thông thường, tôi sẽ thực hiện phân tích này hàng tuần, nhưng bây giờ sẽ mất từ 2-3 tuần", ông nói.
Tuy nhiên, nhóm các nhà lập mô hình điều hành dự án có tên Covid-19 Scenario Modeling Hub tuyên bố vào hôm 22/12 rằng ngay cả khi các dự báo sẽ được tinh chỉnh, dấu hiệu ban đầu rõ ràng không hề khả quan.
"Thông tin chắc chắn nhất mà chúng tôi có lúc này là mối đe dọa do Omicron gây ra rất lớn và nó sẽ xảy ra, nên các cá nhân và chính phủ cần chuẩn bị sẵn sàng để ứng phó", nhóm cảnh báo.
