Zing lược dịch và gửi tới độc giả giai thoại về HLV Arsene Wenger và kế hoạch thay đổi văn hóa Arsenal ở chương 9 trong cuốn tự truyện có tên “Sự tĩnh lặng và tốc độ” (Stillness and Speed) của Dennis Bergkamp.
Cuốn tự truyện ghi lại thời điểm Dennis Bergkamp bắt đầu cảm thấy bối rối vì Arsenal không có kế hoạch phát triển rõ ràng để có thể cạnh tranh danh hiệu. Những câu chuyện được sắp xếp liền mạch và chi tiết cũng lý giải về quyết định bổ nhiệm HLV Arsene Wenger của Arsenal.
Kế hoạch bắt đầu từ Wenger
“Đôi khi tôi tự hỏi: Arsenal đang nghĩ gì? Trước khi tôi đến, họ là một Arsenal tẻ nhạt và tẻ nhạt. Sau đó họ mua tôi và David Platt. Ý tưởng của họ là gì? Họ suy nghĩ điều gì cho tương lai?”.
Chắn hẳn phải có ai đó nói với anh chứ, Bergkamp?
“Không. David Dein và Bruce Rioch chỉ nói những điều như ‘Chúng tôi có những kế hoạch lớn’ và ‘Chúng tôi muốn tiến về phía trước’ và tất cả những thứ đại loại thế. Nhưng mọi người nói như thế, tôi nghĩ ‘Yeah, yeah, điều gì cũng được’.
 |
| Trước khi bổ nhiệm HLV Arsene Wenger, Arsenal thường xuyên bị chỉ trích vì lối chơi quá tẻ nhạt. |
Tôi không xem nó là việc nghiêm trọng. Nhưng mọi việc đã không còn như thế khi Roman Abramovich đến Chelsea và thẳng thắn nói: ‘Tôi muốn vô địch Premier League và Champions League, và những cầu thủ tôi muốn... tack, tack, tack... tiền đây. Nếu không hiệu quả thì chúng tôi sẽ có những cầu thủ trẻ và thực hiện theo cách khác’.
Ý tôi là có một bức tranh lớn từ thời điểm bắt đầu. Khi Sheikh Mansour đến Man City, tôi chắc chắn sẽ có điều này: ‘Đây là bản kế hoạch cho 10 năm’. Vì thế những gì tôi muốn biết là: bức tranh lớn hơn của Arsenal thời điểm đó là gì? Có phải là việc Rioch chỉ ở đó một năm? Việc đó đã được tính toán rồi? Arsenal đang nghĩ họ muốn những cầu thủ nước ngoài và một huấn luyện viên nước ngoài để thay đổi lối chơi không? Kế hoạch là gì?”.
Kể từ chức vô địch Ngoại hạng Anh năm 1991, Arsenal đã sa sút. Trong khi đó, lối chơi của họ lại trở thành dạng “catenaccio kiểu Anh” dựa vào hàng phòng ngự số đông, chắc chắn và tài năng săn bàn của Ian Wright. “Chúng tôi trở thành một đội đá cúp rất tốt nhưng gần như không thể có mặt trong cuộc đua ở Ngoại hạng Anh. Đúng là một mớ hỗn độn!”, Tony Adams nhớ lại.
“Bergkamp đã gia nhập một mớ hỗn độn. Có lẽ cậu ấy đã nghĩ: ‘Chúa ơi tôi đang làm gì đây?’ Dein, người nắm quyền ở CLB thời điểm đó, có lẽ đã liên tục nói cậu ấy đừng lo lắng”. Thực tế, sau quãng thời gian ở Italy, Bergkamp đã thấy Arsenal rất tốt và ổn định. “Haha! Thật sao? Không, tôi có thể thấy Bergkamp muốn ở một nơi khác. Nhưng nơi mà tôi đang ở thì khá tồi”.
Có một bản kế hoạch nào không? Adams đã tìm kiếm sự đảm bảo cho tương lai CLB từ Dein, Hill-Wood và Ken Friar. “Tôi nhớ là đã đến và nói: ‘Tôi thấy đủ rồi! Chúng tôi thấy thật lố bịch khi ký hợp đồng trị giá 325.000 bảng cho những cầu thủ như Glenn Helder. Tham vọng của chúng ta ở đâu?’.
Tôi không biết thời điểm đó tiền đã được Giám đốc Danny Fiszman đổ vào CLB. Họ nói: ‘Đừng lo, chúng ta có tham vọng và mọi thứ vẫn đang trong tầm kiểm soát. Chúng ta sẽ có những cầu thủ giỏi, sẽ bước lên đẳng cấp mới và anh sẽ có bản hợp đồng mới. Chúng tôi sẽ chăm lo cho cậu. Và chúng tôi nghĩ đã xác định được huấn luyện viên mới…’. Điều đó có nghĩa Arsene Wenger, người mà Dein đã trao đổi với Glenn Hoddle. Tôi nghĩ Rioch chỉ là giải pháp tạm thời”.
 |
| Arsene Wenger nhậm chức HLV trưởng của Arsenal vào ngày 1/10/1996. |
Dein tiếp nối câu chuyện: Vì tôi đang đại diện cho nước Anh ở UEFA và FIFA và tôi đang suy nghĩ. Tôi thấy những điều đang diễn ra trên toàn thế giới và tôi nghĩ rằng bóng đá Anh phải thay đổi, phải được tôn trọng hơn. Các cầu thủ phải chuyên nghiệp hơn, tận tâm hơn, nghiêm túc hơn với lối sống của họ. Và bản thân bóng đá phải thay đổi. Nó khá nhạt nhẽo và cơ bản. Khi chúng tôi có Dennis, chúng tôi nhận ra chúng tôi có một thiên tài bóng đá và chắc chắn cậu ấy đã thay đổi bóng đá ở Anh”.
Nhưng đó không phải là kế hoạch của ông sao?
“Tôi nghĩ câu lạc bộ cần phải bước lên một đẳng cấp mới”.
Đẳng cấp mới là gì?
“Đó là một lý do mà chúng tôi chọn Arsene Wenger vì chúng tôi nhận ra rằng ông ấy sẽ chuyển CLB và rất thẳng thắn với phương pháp huấn luyện của mình”.
Có một kế hoạch chi tiết chứ? Ông có ý tưởng rằng các ông có thể tạo ra một Arsenal mới vĩ đại và chốt lại bằng việc họ sẽ chơi bóng đá tổng lực không?
“Không. Bóng đá đã phát triển. Ký hợp đồng với Bergkamp là một bước đi đúng hướng. Để phát triển lối chơi của CLB, chúng tôi cần những cầu thủ giỏi hơn, kĩ thuật hơn. Bergkamp là một trong số đó nhưng nó có thể sẽ dẫn đến việc không có ai được biết đến nhiều ở thời điểm đó. Tôi biết Wenger, tôi biết phong cách của ông ấy và tôi nghĩ sự kết hợp giữa Wenger và Bergkamp chắc chắn sẽ thay đổi văn hóa của Arsenal”.
Bóng đá tổng lực của Arsene Wenger
Rioch bị sa thải ngay trước khi mùa giải 1996/97 bắt đầu và Wenger đến để tiếp quản công việc ở vài tuần sau đó. Ken Friar nhớ lại cuộc nói chuyện đầu tiên với huấn luyện viên mới. “Wenger hỏi tôi liệu có thể có hai người nước ngoài trong đội không. Tôi nói: ‘Các CĐV không quan tâm đâu miễn là đội bóng giành chiến thắng’. Tôi nghĩ mọi người thấy chúng tôi mang về Bergkamp là một động thái tích cực”.
Cuối cùng, chúng tôi chuyển sang Wenger, vị HLV người Pháp lúc đó đang làm việc ở Nhật Bản mà David Dein muốn có khi ban lãnh đạo đã bổ nhiệm Rioch. Dein nhớ lại: ‘Tôi đã gặp Wenger từ 8 năm trước khi ông ấy ở Monaco. Và cuối cùng chúng tôi kí hợp đồng với ông ấy năm 1996. Ông ấy không biết đã được nhắm đến suốt thời gian đó nhưng ông ấy đã làm được!
Tôi từng đến Monaco rất nhiều và ông ấy mời tôi tham dự các trận đấu và tôi được xem cách ông ấy tương tác với cầu thủ, với báo chí, với người hâm mộ, với ban lãnh đạo. Ông ấy đơn giản là ở đẳng cấp khác”.
 |
| HLV Arsene Wenger đã thay đổi phong cách chơi bóng và nâng tầm vĩ đại của Arsenal. |
Có một kế hoạch nào không? Quy trình để tạo ra một Arsenal xuất sắc là gì?
Wenger: “Quy trình tạo ra một Arsenal xuất sắc là dần dần tôi thay đổi các cầu thủ trước khi họ trở thành người có kỹ thuật tốt hơn. Đầu tiên là cải thiện ở các cầu thủ hiện có. Sau đó nếu họ bị thay thế thì sẽ thay bằng những cầu thủ có thể đóng góp nhiều hơn vào khả năng tấn công để triển khai lối chơi từ hàng thủ như Kolo Toure, Lauren, Ashley Cole và mang về những cầu thủ người Brazil như [Gilberto] Silva, Edu... và dần dần thay đổi toàn bộ... để từng vị trí thì một cầu thủ có thể thi đấu tốt trên cả hai phương diện của bóng đá là tấn công và phòng thủ.”
Có vẻ rất giống tổng lực?
“Có vẻ rất giống tổng lực. Đúng. Đó là kế hoạch. Đó là khi mà mọi vị trí chúng tôi có thể tìm thấy một cầu thủ hoàn toàn đáp ứng được nó”.
Nhưng ông không nói với mọi người hay phát biểu rằng “Đây là triết lý mới, đây là những gì chúng ta làm” sao?
“Tất nhiên chúng tôi có nói về nó nhiều lần. Nhưng tôi tin rằng triết lý của bạn sẽ được thể hiện ra trong buổi tập và những gì bạn tập luyện. Vì thế tôi thay đổi một cách chậm rãi. Anh biết đấy, khi anh ra nước ngoài, điều đầu tiên anh phải thử xem anh có thể đi xa đến đâu.
Vì tôi không ở vị trí mà tôi có thể đến như một ‘Bậc thầy’ như tôi đã làm trước đó. Tôi là một ẩn số. Tôi giống một người Anh đến Bordeaux và giải thích cho họ cách để làm ra rượu. Một người Pháp đến đất nước này để giải thích cho người Anh hiểu chơi bóng là như thế nào, họ sẽ nói: Ông là ai? Ông muốn gì?”.
 |
| Đỉnh cao trong sự nghiệp huấn luyện của Arsene Wenger là chức vô địch Premier League mùa giải 2003/04 với thành tích bất bại. |
Vì thế nên ông phải cẩn trọng?
“Đúng, tôi phải đi từng bước một”.
Có sự phản kháng nào không?
“Không hẳn, tôi phải nói thế. Không. Mọi quốc gia đều có một nền văn hóa. Và mọi câu lạc bộ bóng đá đều có một thứ văn hóa. Và thứ văn hóa này càng lớn, sự phản kháng trước thay đổi sẽ càng mạnh mẽ. Vì nếu anh không thành công ngay lập tức, mọi người sẽ hỏi anh muốn cái gì. Đó là lí do tôi nói với anh là anh phải thay đổi từ từ.
Ngày nay Arsenal nổi tiếng với lối đá kĩ thuật ở đẳng cấp cao. Nhưng nếu anh trở lại 20 năm trước sẽ không có điều này. Điều đó cho thấy rằng sự thay đổi và xu hướng đã có hiệu quả. Nhưng nó phải được thực hiện dần dần”.
Vậy ông có một kế hoạch mà ông không quảng cáo cho nó?
“Tất nhiên. Tất nhiên tôi có kế hoạch. Nhưng tôi không phấn khích đến nỗi mà nói cho mọi người là tôi có một kế hoạch!”.
