 |
Cuộc bầu cử đặc biệt tại bang New York vào hôm 23/8 - sự kiện được coi là phép thử tâm lý cử tri quan trọng - đã xác thực một điều: Các dự đoán về làn sóng chiến thắng vang dội của đảng Cộng hòa trong đợt bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp đến vào tháng 11 có thể đã bị thổi phồng.
Dù vậy, ngày bầu cử sơ bộ hôm 23/8 vẫn là ngày chiến thắng của ông Donald Trump. Tuy nhiên, một người cũng chiến thắng là Thống đốc bang Florida Ron DeSantis - người đã cho thấy ông Trump không phải là đảng viên Cộng hòa duy nhất ở bang này có “cơ bắp” chính trị.
Rải rác trong vài tháng qua, 2 đảng Cộng hòa và Dân chủ đã tổ chức các cuộc bầu cử sơ bộ để chọn ra ứng viên đại diện cho đảng trong cuộc chạy đua giữa nhiệm kỳ tháng 11. Bầu cử sơ bộ còn diễn ra ở 4 bang nữa nhưng sau ngày 23/8, cục diện tổng thể của đợt bầu cử giữa nhiệm kỳ gần như đã được định hình.
Hy vọng cho đảng Dân chủ
Các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ thường rất khó khăn cho đảng đang nắm quyền, trong trường hợp này là đảng Dân chủ của Tổng thống Joe Biden. Nhưng đảng Dân chủ đang hy vọng rằng bước lùi lớn nhất trong hàng chục năm qua sẽ cứu vớt năm 2022 của họ.
Kể từ khi khối thẩm phán bảo thủ của Tòa Tối cao Mỹ xóa bỏ quyền phá thai, đảng Dân chủ đã nhận được cú hích trong lượng tiền quyên góp, chỉ số thăm dò, cũng như trong kết quả của các cuộc bầu cử đặc biệt - dạng bầu cử nhằm lấp đầy ghế bất ngờ bị trống tại Quốc hội.
 |
| Phán quyết lật ngược Roe v. Wade của Tòa Tối cao Mỹ đã góp phần tiếp thêm sức mạnh cho đảng Dân chủ trong một năm vốn sẽ do đảng Cộng hòa chiếm ưu thế. Ảnh: New York Times. |
Chiến thắng mới nhất của đảng Dân chủ diễn ra vào ngày 23/8 tại bang New York, trong cuộc bầu cử đặc biệt ở vùng Hudson Valley nhằm tìm người kế nhiệm cho Hạ nghị sĩ Antonio Delgado của đảng Dân chủ.
Trong một năm được dự đoán thuận lợi cho GOP (đảng Cộng hòa), cuộc bầu cử hôm 23/8 ở New York lẽ ra sẽ là chiến thắng dễ dàng cho ông Marc Molinaro của đảng Cộng hòa. Nhưng thay vào đó, ông Marc bị ông Pat Ryan của đảng Dân chủ đánh bại.
Theo AP, ý nghĩa của chiến thắng ở New York không lớn trên phương diện quyền lực chính trị, vì chiếc ghế hạ nghị sĩ này sắp biến mất khi có bản đồ mới hoạch định khu vực bầu cử. Nhưng nó cũng là cuộc trưng cầu dân ý đối với quyền phá thai sau phán quyết của Tòa Tối cao.
Chiến thắng này còn quan trọng vì đây là khu vực bầu cử có tính cạnh tranh cao. Hai đảng đã thật sự rót tiền và thử nghiệm các thông điệp bầu cử khác nhau: Đảng Dân chủ nhấn mạnh quyền phá thai, còn đảng Cộng hòa nhấn mạnh nền kinh tế.
“Đây là lần chạy thử sát thực tế cuộc bầu cử tháng 11 nhất mà chúng ta có thể có”, Politico đánh giá.
Đảng Cộng hòa mong có chiến thắng áp đảo thường thấy ở bầu cử giữa nhiệm kỳ, trong lúc lạm phát tăng cao và tỷ lệ ủng hộ ông Biden thấp. Năm nay, GOP vẫn có thể thắng nhưng kết quả bầu cử hôm 23/8 ở New York cho thấy đảng Dân chủ chưa nên từ bỏ hy vọng.
 |
| Ông Pat Ryan đưa ra thông điệp bảo vệ quyền phá thai ngay trong các bảng biểu vận động bầu cử. Ảnh: New York Times. |
Đảng Cộng hòa "của ông Trump"
Trong chu kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ năm nay, ông Trump muốn thể hiện sự thống trị của mình trong GOP. Ông đã thành công, ở một chừng mực nào đó.
Sự ủng hộ của ông đã định hình loạt ứng viên Cộng hòa chạy đua vào Thượng viện và cũng đóng vai trò then chốt trong một số cuộc bầu cử sơ bộ cạnh tranh gay gắt.
Ông Trump đã có được phần thưởng lớn nhất vào tuần trước, khi ứng viên ông chọn đánh bại Hạ nghị sĩ Liz Cheney tại Wyoming - đảng viên Cộng hòa chỉ trích mạnh mẽ vị cựu tổng thống. Hôm 23/8, ứng viên của ông Trump, bà Anna Luna, cũng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ ở Vùng Vịnh của bang Florida.
Và ngay cả khi bị điều tra về cáo buộc mua dâm thiếu nữ 17 tuổi, Hạ nghị sĩ Matt Gaetz - người được ông Trump ủng hộ - vẫn giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử sơ bộ khác cũng tại Florida hôm 23/8. Ông Gaetz phủ nhận cáo buộc.
Dù vậy, sự ủng hộ của ông Trump không phải lúc nào cũng hiệu nghiệm trong các cuộc bầu cử sơ bộ. Ông từng chịu bước lùi lớn tại bang Georgia hồi tháng 5. Ứng viên của ông không được đảng Cộng hòa chọn tham gia cuộc đua thống đốc ở bang Idaho và Nebraska.
Nhưng về tổng thể, cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới đã thuộc về vị cựu tổng thống.
 |
| Tổng thống Trump (phải) ủng hộ bác sĩ nổi tiếng Mehmet Oz ở bang Pennsylvania. Ảnh: Sony Television. |
Tuy nhiên, một số đảng viên Cộng hòa lo ngại rằng các ứng viên ưa thích của ông Trump nhiều khả năng thất bại trong các cuộc đua có tính cạnh tranh cao, thậm chí họ còn là sự đe dọa tới nền dân chủ Mỹ.
Tuần trước, lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện, ông Mitch McConnel của đảng Cộng hòa, cảnh báo đảng này có thể không giành được đa số ở Thượng viện vì “chất lượng ứng viên”, bao gồm ứng viên do ông Trump hậu thuẫn ở các bang chiến trường như Herschel Walker ở Georgia, JD Vance ở Ohio và Mehmet Oz ở Pennsylvania.
Dù thế nào đi nữa, ảnh hưởng của ông Trump lên kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ này vẫn là rất lớn.
Ông DeSantis thi triển “cơ bắp” chính trị
Thống đốc bang Florida Ron DeSantis không có tên trên lá phiếu bầu cử sơ bộ tối 23/8 nhưng vẫn có thể thống trị báo đài. Ông được coi là đối thủ hàng đầu của ông Trump trong vòng bình chọn ứng viên đại diện đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống vào năm 2024.
“Cơ bắp” chính trị của ông DeSantis được thể hiện rõ rệt vào tối 23/8, khi các ứng viên mà ông ủng hộ giành nhiều vị trí then chốt trong cuộc đua vào cơ quan lập pháp cấp tiểu bang.
 |
| Người ủng hộ Thống đốc bang Florida Ron DeSantis. Ảnh: Miami Herald. |
Chiến thắng lập pháp lớn nhất của ông DeSantis là đảng viên Cộng hòa Kiyan Michael, người chạy đua vào một ghế của Hạ viện bang Florida. Bà Michael phải đối mặt với những chính khách Cộng hòa có tầm cỡ hơn và được quyên góp nhiều hơn.
Ông DeSantis không đưa ra lời ủng hộ cho tới cuối giai đoạn tranh cử, nhưng sự ủng hộ của vị thống đốc đã lập tức tạo đà giúp bà Michael vượt qua các đối thủ. Bà Michael giành được 47% số phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ có 3 ứng viên tham gia.
Ông DeSantis cũng ủng hộ 2 ứng viên chạy đua vào Thượng viện bang Florida là Blaise Ingoglia và Jonathan Martin, cả hai đều là đảng viên Cộng hòa. Những lời ủng hộ của ông đã có tác động từ rất lâu trước ngày bỏ phiếu vì nó sớm loại bỏ nhiều ứng viên khác trong 2 cuộc đua.
