Nguyên nhân đến từ hiện tượng sụt lún do khoan giếng bừa bãi và bơm nước ngầm, phục vụ nhà cửa, xí nghiệp và trang trại của cộng đồng dân cư ngày càng đông khi kinh tế ngày một khấm khá, theo hãng thông tấn AFP.
Sự chìm dần của các thị trấn ven biển và đảo nhỏ như Pariahan ở miền bắc Philippines đã khiến nước từ vịnh Manila đổ vào đất liền, làm hàng nghìn người mất nhà cửa. Mối đe dọa này còn nguy hiểm hơn hiện tượng nước biển dâng cao do biến đổi khí hậu.
 |
| Nhà thờ ở Sitio Pariahan bị nước bao quanh trong bức ảnh chụp ngày 3/2. Ảnh: AFP. |
Mặt đất lún 4-6 cm mỗi năm, thị trấn ngập trong nước
"Trước đây khu này thật đẹp... Trẻ em chơi đùa trên phố", San Jose nói. "Bây giờ chúng tôi luôn phải dùng thuyền".
Hầu hết cư dân đã chuyển đi nơi khác. Chỉ một số ít ở lại Pariahan, nơi từng có trường tiểu học, sân bóng rổ và nhà thờ, trước khi bị ngập nước.
Giờ đây, chỉ còn lại nhà thờ ngập nước, vài căn nhà sàn nơi San Jose sống cùng gia đình, và vài ngôi nhà trên một mô đất.
Những đứa trẻ mất 20 phút đi thuyền để đến trường học trong đất liền và hầu hết cư dân đánh cá để kiếm sống.
Các tỉnh Pampanga và Bulacan, nơi có Pariahan, đã bị lún từ 4-6 cm mỗi năm kể từ 2003, theo dữ liệu từ vệ tinh.
 |
| Một em học sinh phải lội qua nước lũ ở Mabalacat, tỉnh Pampanga, Philippines. Các tỉnh Pampanga và Bulacan, nơi có Pariahan, đã bị lún từ 4-6 cm mỗi năm kể từ 2003, theo dữ liệu từ vệ tinh. Ảnh: AFP. |
"Đây thực sự là một thảm họa đang diễn ra... một thảm họa từ từ", Narod Eco, thuộc một nhóm các nhà khoa học đang theo dõi vấn đề này, giải thích với AFP.
Con số 4-6 cm nói trên lớn hơn nhiều so với mức dâng trung bình 3 mm mỗi năm của mực nước biển trên toàn cầu, theo ước tính của Liên Hợp Quốc.
Hàng nghìn người phải rời bỏ nhà cửa
Nước từ vịnh Manila tràn vào sẽ đe dọa người và tài sản. Nguy cơ đó càng lớn hơn do thủy triều và lũ lụt gây ra bởi khoảng 20 cơn bão đổ bộ vào khu vực mỗi năm.
Một số nơi phải nâng đường để bù đắp cho sự sụt lún, tạo những cảnh tượng kỳ lạ với mặt đường cao ngang các núm cửa nhà ven đường.
 |
| Người dân ở Sitio Pariahan phải dùng thuyền đi lại trong bức ảnh chụp ngày 3/2. Ảnh: AFP. |
Ít nhất 5.000 người buộc phải rời khỏi khu vực nông thôn ven biển phía bắc Manila trong những thập kỷ gần đây vì nước vịnh đã tràn sâu vào đất liền, các quan chức phòng ngừa thảm họa tại khu vực nói với AFP.
Sự sụt lún rất có thể là vĩnh viễn, vì mặt đất ở những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất chủ yếu là đất sét, vốn dính vào nhau sau khi nước bị rút ra.
Số phận của các thị trấn như Pariahan hé lộ viễn cảnh có thể xảy đến với một số cộng đồng trong tổng số 13 triệu dân thủ đô Manila.
Các dải đất ở Manila chạy dọc theo bờ vịnh cũng đang chìm, với nguyên nhân có thể do việc bơm nước ngầm quá mức, nhà nghiên cứu Eco, nói với AFP. Tuy vậy, sự sụt lún ở đó chậm hơn so với các cộng đồng ven biển phía bắc, có thể do loại đất khác nhau hoặc mức độ bơm nước ngầm thấp hơn, ông nói thêm.
 |
| Người dân ngồi trước căn nhà bị ngập ở Mabalacat, tỉnh Pampanga, Philippines. Ảnh: AFP. |
Một lệnh cấm khoan giếng mới ở Manila và khu vực phụ cận được áp dụng từ năm 2004. Nhưng việc thực thi lệnh cấm đó, cũng như đóng các giếng trái phép hiện tại, là trách nhiệm của Ủy ban Tài nguyên Nước Quốc gia và khoảng 100 nhân viên, vốn phải phụ trách thực thi lệnh cấm trên cả nước.
"Nhân lực chúng tôi không đủ", giám đốc ủy ban Sevillo David nói với AFP. "Đó là một thách thức rất lớn đối với chúng tôi, nhưng tôi nghĩ chúng tôi đang làm tốt nhất có thể".
Tình hình ngày càng tồi tệ
Nhu cầu nước đã tăng vọt khi dân số Manila tăng gần gấp đôi kể từ năm 1985, và nền kinh tế Philippines tăng gấp 10 lần trong cùng thời kỳ.
Nhu cầu về nước lớn nhất trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp và sản xuất ở phía bắc thủ đô.
"Mặt đất bị chìm là mối đe dọa rất nghiêm trọng đối với người dân, sinh kế và văn hóa của họ", Joseph Estadilla, phát ngôn viên của một liên minh đang tìm cách bảo vệ các cộng đồng ven vịnh Manila.
"Điều này sẽ chỉ tồi tệ hơn trong tương lai gần," ông nhấn mạnh.
 |
| Ít nhất 5.000 người buộc phải rời khỏi khu vực nông thôn ven biển phía bắc Manila trong những thập kỷ gần đây vì nước vịnh đã tràn sâu vào đất liền. Ảnh: AFP. |
Manila và vùng phụ cận chỉ là một trong nhiều thành phố lớn, đặc biệt là ở châu Á, đang bị đe dọa khi mặt đất lún dần, mặc dù nguyên nhân ở các nơi là khác nhau.
Một số thành phố như Jakarta, đang chìm 25 cm mỗi năm, Bangkok và Thượng Hải có nguy cơ bị ngập trong các thập kỷ tới do quy hoạch kém, cùng sự tàn phá của bão và thủy triều.
Ở Jakarta, thành phố 10 triệu dân nằm trên 13 con sông, một nửa số dân không tiếp cận được với nước máy, vì vậy nhiều người đào giếng trái phép để lấy nước ngầm.
Dù vậy, tại Pariahan, những cư dân còn lại vẫn làm mọi cách để ở lại nơi họ gọi là nhà.
"Mỗi năm chúng tôi đều nâng (sàn) nhà của mình. Bây giờ đầu tôi gần như chạm trần", San Jose nói.
 |
| Người dân Sitio Pariahan dùng giếng khoan, ngày 3/2. Ảnh: AFP. |
