Nạn đói đe dọa sự sống tại Yemen sau 4 năm nội chiến
Thứ bảy, 23/3/2019 09:00 (GMT+7)
09:00 23/3/2019
Bốn năm nội chiến khiến nền kinh tế Yemen bị phá hủy trầm trọng, người dân đứng bên bờ vực của nạn đói và hàng nghìn trẻ em lâm vào tình trạng suy dinh dưỡng nặng vì thiếu ăn.
Khi cuộc chiến Yemen bắt đầu bước sang năm thứ năm với những nỗ lực cứu vãn nền hòa bình bị đình trệ, cha của Afaf, cô bé 10 tuổi, cảm thấy bất lực khi không thể có đủ thức ăn và dịch vụ chăm sóc y tế cho con gái. Ở khắp các ngôi làng miền núi xa xôi của Yemen, cuộc khủng hoảng kinh tế do chiến tranh gây ra đã khiến các bậc cha mẹ như ông Hussein Abdu lâm vào cảnh đói khát, phải chứng kiến con cái héo mòn dần vì tình trạng suy dinh dưỡng và không có nước sạch dùng cho sinh hoạt, theo Reuters.
Ông Abdu đưa cho con gái Afaf một miếng cam khi cô bé đang ngồi cạnh mẹ kế trong nhà nghỉ. "Trước chiến tranh, chúng tôi còn mua được thức ăn với mức giá chấp nhận được và còn có công việc. Bây giờ giá cả đã tăng đáng kể, chúng tôi chỉ có thể dựa vào sữa chua và bánh mì để cầm hơi", ông Abdu, 40 tuổi, nói.
Bốn năm xung đột đã đẩy Yemen, quốc gia Trung Đông từng là một trong những nước Arab nghèo nhất, đến bờ vực của nạn đói. Chiến tranh đã chặn đứng các tuyến đường vận chuyển hàng viện trợ, nhiên liệu và thực phẩm, khiến hàng nhập khẩu khan hiếm và gây ra lạm phát nghiêm trọng. Các hộ gia đình mất thu nhập vì không được trả tiền lương. Xung đột buộc người dân phải bỏ nhà và công việc. Liên Hợp Quốc cho biết khoảng 80% dân số Yemen cần hỗ trợ nhân đạo và 2/3 các huyện trong cả nước đang ở trong tình trạng "tiền nạn đói".
Y tá đo chiều cao, cân nặng cho Afaf. Cô bé chỉ nặng 11 kg. Bác sĩ cho biết cô bé "chỉ toàn da bọc xương" và bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng do chế độ ăn uống hạn chế trong độ tuổi phát triển. Afaf còn bị viêm gan, có khả năng do nước sinh hoạt nhiễm khuẩn. Cô bé phải bỏ học từ hai năm trước vì sức khỏe quá yếu.
"Trước chiến tranh, chúng tôi không cần lo nghĩ đến chuyện đói bụng. Giờ đây nếu tôi thấy vài mẩu thức ăn còn thừa, tôi sẽ để dành cho bọn trẻ để chúng không bị đói. Tôi có thể chịu đựng cơn đói, nhưng chúng thì không thể", ông Abdu nói. Người vợ đầu của ông, tức mẹ của Afaf, đã qua đời hồi đầu năm nay vì bệnh lao.
Afaf được y tá điều trị tại bệnh viện. Không có nguồn thu nhập nào khác để nuôi sống người vợ thứ hai và sáu đứa con của mình, ông Abdu phải chăn cừu thuê và được thanh toán bằng các sản phẩm sữa. Ông đã đưa con gái mình vượt qua hành trình dài đến các trung tâm y tế ở thị trấn Aslam và thủ đô Sanaa để trị bệnh.
Tuy nhiên, các cơ sở này cũng chỉ có thể điều trị rất hạn chế cho Afaf. Hệ thống chăm sóc sức khỏe của Yemen đã sụp đổ trong chiến tranh. Các phòng khám do những nhà tài trợ quốc tế hỗ trợ cũng lâm vào tình trạng khó khăn. Sau khi được chẩn đoán mắc bệnh viêm gan, suy dinh dưỡng nặng và dị ứng lúa mì, Afaf được chăm sóc vài tuần, sau đó được đưa về nhà dùng thuốc tiêm tĩnh mạch trong hai tuần và có chế độ ăn uống đặc biệt.
Không chỉ Afaf, rất nhiều trẻ nhỏ và trẻ em ở độ tuổi phát triển tại Yemen cũng là nạn nhân của chiến tranh. Trong ảnh là cô bé Fatima Ibrahim Hadi, 12 tuổi, bị suy dinh dưỡng nặng. "Lạy Chúa, nếu tôi có được tí tiền nào, tôi sẽ mua cho con gái rau và hoa quả. Nhưng tôi không có gì cả", ông Abdu nói và cho biết nếu nếu tình hình không khá hơn, ông sẽ không đủ khả năng cho Afaf tiếp tục đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Quay trở lại làng quê với những túp lều xây bằng gạch bùn trên sườn đồi, Afaf giúp gia đình chuẩn bị bữa ăn đạm bạc gồm cơm, cà chua và bánh mì. Khi những anh chị em khác cầm thức ăn bằng tay, Afaf một mình cầm thìa xúc đậu Hà Lan trong hộp. Đây là chế độ ăn đặc biệt để giúp cô bé 10 tuổi hồi phục.
Sau nhiều thập kỷ bất ổn, cuộc xung đột gần đây nhất của Yemen bắt đầu vào cuối năm 2014 khi phiến quân Houthi đánh bại chính phủ của Tổng thống Abd-Rabbu Mansour Hadi ở thủ đô Sanaa. Liên minh được Saudi Arabia hậu thuẫn, bao gồm lực lượng của Yemen và các nước Arab, đến tháng 3/2015 đã can thiệp nhằm gây dựng lại chính phủ của ông Hadi. Phiến quân Houthi, liên kết với Iran, hiện kiểm soát Sanaa và hầu hết khu vực đông dân cư.
Liên minh do Saudi Arabia và Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE) lãnh đạo đang chịu sức ép ngày càng tăng của phương Tây nhằm chấm dứt cuộc chiến đã giết chết hàng chục nghìn người, châm ngòi cho cuộc khủng hoảng nhân đạo cấp bách nhất thế giới, theo mô tả của Liên Hợp Quốc. Vào tháng 12/2018, các bên tham chiến đã đạt được thỏa thuận tại các cuộc đàm phán hòa bình do Liên Hợp Quốc tổ chức, với việc ký kết lệnh ngừng bắn và rút quân khỏi thành phố cảng Hodeidah bên bờ Biển Đỏ.
Thỏa thuận đình chiến được thực hiện tương đối nhưng việc rút quân bị đình trệ do các bên ngờ vực lẫn nhau. Bạo lực và tình trạng người dân mất nhà ở vẫn tiếp diễn ở các khu vực không đình chiến khác của Yemen. Tại khu chợ địa phương của ông Abdu, cách làng al-Jaraib ở tỉnh Hajjah do phiến quân Houthi kiểm soát khoảng 6 km, đàn ông bán trái cây, rau, ngũ cốc và cá.
"Một bao gạo 5 kg có giá 1.500 rial Yemen (khoảng 3 USD) trước chiến tranh, và hiện có giá 3.500 rial. Một bao lúa mì nặng 20 kg từng có giá 6.000 rial và hiện là 9.000. Tất cả hàng hóa đều tăng giá, thậm chí cả rau. Một ký cà chua, từng có giá 100 rial, hiện là 500", ông Ali Ahmad al-Aslami, nông dân 45 tuổi, nói với Reuters.
Gia đình Faqeh băng qua vùng bom đạn để mang con gái đến bệnh viện chữa suy dinh dưỡng, nhưng cô bé không qua khỏi, em chỉ là một trong hàng nghìn trường hợp chết vì đói ở Yemen.
Scott Bessent, giám đốc một quỹ phòng hộ, sẽ đóng vai trò cầu nối chính giúp thuyết phục các nhà đầu tư Phố Wall rằng kế hoạch kinh tế của tổng thống đắc cử sẽ phát huy tác dụng.
