Giữa tháng 12/2018, trong đợt truy quét được giới chức hai nước phối hợp thực hiện, biên phòng Mỹ và cảnh sát Mexcio đã phát hiện một hầm ngầm dài 15 m. Công trình bí mật này được thực hiện dang dở, bắt đầu từ một kênh thoát nước dọc biên giới rồi đột ngột kết thúc bên dưới một bãi đỗ xe ở bang Arizona.
Đầu tháng 1, giới chức Mexico lại tìm thấy thêm một đường hầm dài gần 25 m dẫn sang Mỹ, bắt đầu từ thành phố Nogales sát biên giới. Đường hầm thứ ba vừa được phát hiện hôm 9/1 cũng gần Nogales, được đào gần 10 m nhưng chưa hoàn thành.
 |
| Hầm ngầm đào dang dở được cảnh sát phát hiện tại biên giới Mỹ - Mexico giữa tháng 12/2018. Ảnh: AP. |
Cơ quan điều tra hai nước nghi ngờ những đường hầm này được xây dựng để buôn lậu hoặc đưa người trái phép qua biên giới, theo Washington Post.
Tất cả đều được phát hiện trong một tháng trở lại đây, giữa lúc Tổng thống Donald Trump đang đối đầu quyết liệt với Hạ viện Mỹ cho khoản chi ngân sách 5,7 tỷ USD để xây tường biên giới. Nhà lãnh đạo 72 tuổi cho rằng việc lập tường rào sẽ chặn đứng dòng người nhập cư bất hợp pháp và buôn lậu ma túy vào nước Mỹ.
Việc các đường hầm liên tiếp được phát hiện, theo nhận định của nhiều chuyên gia, là một bằng chứng nhắc nhở thực tế ở khu vực biên giới phía nam nước Mỹ: ma túy được buôn lậu qua nhiều kênh, trong đó có cả con đường dưới lòng đất.
Rào cản vật lý, dù là hàng rào thép hay tường bê tông, chỉ có thể ngăn chặn những ai tuân thủ những luật chơi thông thường. Tuy nhiên, đối với những người không muốn hoặc không thể tuân theo luật lệ, tường chắn chỉ là những bất tiện tạm thời.
"Dù đối tượng chúng ta bàn đến là ma túy hay con người, hễ có ý chí thì họ sẽ tìm ra cách vượt qua bức tường", David Shirk, giáo sư ngành quan hệ quốc tế Đại học San Diego, nhấn mạnh.
"Những đường hầm này cho thấy biện pháp đó hoàn toàn vô ích, vì thực tế là có rất nhiều cách để những kẻ buôn lậu và người nhập cư trái phép vượt qua các rào cản mà chúng ta xây dựng tại biên giới", ông nhận định.
 |
| Tổng thống Trump giới thiệu một thiết kế tường biên giới trong cuộc họp bàn tròn về an ninh. Ảnh: AP. |
Những đường hầm được tìm thấy trong vòng một tháng qua chỉ là một phần nhỏ trong hơn 200 đường hầm mà biên phòng Mỹ từng phát hiện có xuất phát điểm ở Mexico. Tháng 8/2018, cảnh sát Mỹ từng phát hiện đường hầm dài hơn 180 m bên dưới một cửa hàng KFC bỏ hoang ở Arizona.
Theo Christopher Wilson, phó giám đốc Viện Mexico tại Trung tâm Học giả Quốc tế Woodrow Wilson, đường hầm có thể bắt đầu cả trong khu vực ngoại ô lẫn trung tâm các đô thị tại Mexico rồi dẫn đến một căn nhà trên lãnh thổ Mỹ. Nhiều đường hầm thậm chí được đào ở các khu vực đã có tường hoặc hàng rào ngăn cách biên giới, đôi khi được xây dựng rào cản đến hai hoặc ba lớp.
Wilson cũng đánh giá ý tưởng xây tường biên giới là thiếu hiệu quả trong cuộc chiến chống ma túy. Ông nhắc nhở rằng phần lớn chất cấm được vận chuyển vào Mỹ thẳng qua cửa khẩu hai nước.
Vừa qua, nhiều đồng phạm của trùm ma túy Joaquin "El Chapo" Guzman khai với tòa án Mỹ rằng nhóm đã chuyển con đường vận chuyển ma túy từ hầm ngầm qua cửa khẩu khi lực lượng chấp pháp hai nước tăng cường truy quét dọc biên giới.
