CNN dẫn thông cáo của Hải quân Mỹ ngày 5/1 cho biết biên đội máy bay E-2D Advanced Hawkeye với khả năng cảnh báo sớm và phát hiện máy bay tàng hình sẽ được triển khai tại căn cứ Iwakuni vào tháng 2.
Dù được hoạch định trước bầu cử Mỹ, động thái này diễn ra trong bối cảnh Washington khiến Bắc Kinh lo ngại khi tổng thống tân cử Donald Trump thể hiện ý định xét lại nguyên tắc "Một Trung Quốc". Trong khi đó, Trung Quốc đã cho thấy những bước tiến trong việc phát triển thế hệ máy bay chiến đấu tránh radar của riêng họ.
Việc đưa máy bay E-2D Advanced Hawkeye tới Nhật là một phần của "kế hoạch điều động các đơn vị tối tân và thiện chiến để hỗ trợ cam kết của Mỹ với Nhật Bản trong lĩnh vực quốc phòng cũng như duy trì an ninh và ổn định tại khu vực", thông cáo cho hay.
 |
| Máy bay E-2D Advanced Hawkeye bay trên tàu khu trục USS Zumwalt. Ảnh: US Navy. |
E-2D Advanced Hawkeye được trang bị hệ thống radar A/N-APY mà nhà sản xuất Lockheed Martin cho là có khả năng "phát hiện những mục tiêu nhỏ hơn, cũng như phát hiện nhiều mục tiêu hơn và ở phạm vi lớn hơn, nhất là tại khu vực bờ biển và trên bộ". Ngoài ra, hệ thống này cũng có thể phát hiện máy bay tàng hình vốn tránh được các hệ thống radar đời cũ.
Hải quân Mỹ không tiết lộ số lượng máy bay cảnh báo sớm mang biệt danh "mắt thần" được điều động đến Nhật Bản lần này, nhưng một phi đội cảnh báo sớm của Mỹ thường gồm 12-24 chiếc.
Một bài viết đăng trên chuyên trang US Naval Institute News vào năm 2014 nhận định máy bay Hawkeye được trang bị radar A/N-APY có thể là "vũ khí bí mật" của Hải quân Mỹ chống lại tên lửa hành trình cũng như máy bay tàng hình thế hệ thứ 5, bao gồm hai loại J-31 và J-20 của Trung Quốc.
Căng thẳng giữa Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục gia tăng trong những năm qua xung quanh tranh chấp trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Hồi tháng 10, Tokyo cho hay họ đã huy động máy bay chiến đấu 407 lần từ tháng 4 đến tháng 9 để đối phó với việc máy bay Trung Quốc bay gần không phận Nhật Bản.
