Một tuần truy tìm thủ phạm rò rỉ tài liệu mật của Lầu Năm Góc

Jack Teixeira, mặc một chiếc áo cộc tay màu xanh và quần đùi màu đỏ, đi lùi chậm rãi về phía các đặc vụ liên bang được trang bị vũ khí hạng nặng bên ngoài nhà của người này tại khu vực Bắc Dighton của bang Massachusetts. Theo CNN, Teixeira đã bị bắt giữ hôm 13/4 với cáo buộc rò rỉ các tài liệu mật của Mỹ.

Vụ bắt giữ được lên kế hoạch cẩn thận đối với binh sĩ 21 tuổi thuộc lực lượng Không quân Vệ binh Quốc gia. Điều này trái ngược hoàn toàn so với sự hỗn loạn của chính quyền Tổng thống Joe Biden chỉ một tuần trước đó, khi thông tin những tài liệu tình báo của Mỹ bị rò rỉ trên mạng xã hội trong nhiều tuần được công chúng biết tới.

Mặc dù nghi phạm đã bị bắt giữ, quá trình đánh giá thiệt hại của chính quyền Mỹ vẫn đang tiếp diễn. Các cơ quan chức năng chưa thể đưa ra kết luận cuối cùng về tác động của vụ rò rỉ khi các tài liệu mật tiếp tục được đăng tải trong tuần qua, ngay cả trong buổi sáng ngày 14/4, thời điểm Teixeira bị bắt giữ.

Trả lời CNN, một quan chức Mỹ cho biết tại Lầu Năm Góc, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley "rất tức giận" về vụ rò rỉ tài liệu mật và cảm thấy lo ngại sâu sắc về tác động an ninh của sự việc này.

Bộ Quốc phòng đã tổ chức các buổi họp báo cáo hàng ngày kể từ khi Bộ trưởng Lloyd Austin được thông báo về vụ rò rỉ vào hôm 6/4.

Trong tuyên bố thừa nhận mức độ nghiêm trọng của vụ rò rỉ vào hôm 14/4, Tổng thống Biden cho biết đã chỉ đạo cả quân đội và cộng đồng tình báo "có biện pháp bảo mật và hạn chế phân phát thông tin nhạy cảm".

"Đây là một cuộc khủng hoảng. Sẽ có nhiều cuộc điều tra nội bộ trong cộng đồng tình báo và các cơ quan chính phủ để tìm ra và khắc phục những điểm yếu đã bị lợi dụng trong vụ việc vừa qua", Chris Krebs, cựu lãnh đạo bộ phận an ninh mạng của Cơ quan An ninh Nội địa Mỹ trả lời CNN.

Những bài đăng từ năm 2022

Theo tài liệu buộc tội được công bố hôm 14/4, Teixeira bắt đầu chia sẻ thông tin mật trên nền tảng Discor kể từ tháng 12/2022.

Theo nhiều quan chức Mỹ, Teixeira được cho là người đứng đầu của một phòng chat kín trên nền tảng mạng xã hội Discord có tên "Thug Shaker Central", nơi những tài liệu tình báo được chia sẻ.

Các đặc vụ FBI bắt giữ Jack Teixeira ở North Dighton, Mỹ ngày 13/4. Ảnh: Reuters.

Trả lời Cục Điều tra Liên bang (FBI), một người dùng cho biết Teixeira bắt đầu đăng tải những hình ảnh chụp tài liệu mật vào tháng 1/2023.

Các nhà điều tra viết trong biên bản lời khai rằng có ít nhất một tài liệu trong số này nói về tình trạng cuộc xung đột ở Ukraine, bao gồm địa điểm triển khai quân. Văn bản này được xếp loại TS-SCI - mức bảo mật thông tin cao nhất của Mỹ.

"Tài liệu chính phủ được soạn thảo dựa trên thông tin tình báo nhạy cảm của Mỹ, được thu thập qua các nguồn tin tuyệt mật và chứa nhiều bí mật quốc phòng", biên bản lời khai có viết.

Teixeira làm việc trong Phi đội Tình báo 102, đóng quân tại căn cứ Không quân Vệ binh Quốc gia Otis. Một quan chức quốc phòng cho biết đây là "đơn vị hoạt động thường trực", có nhiệm vụ tổng hợp thông tin tình báo từ nhiều nguồn khác nhau nhằm soạn thảo báo cáo phân tích cho những chỉ huy cấp cao của lực lượng quân đội trên toàn cầu.

Nghi phạm không có nhiệm vụ tổng hợp những thông tin tình báo trên mà làm việc trên hệ thống máy tính nơi các bản báo cáo mật được lưu trữ. Vị quan chức cho biết với loại công việc trên, Teixeira cần phải được cấp giấy phép an ninh ở cấp độ TS/SCI.

"Họ không phải những nhân viên kỹ thuật bình thường giúp sửa máy tính của bạn khi chúng gặp trục trặc. Những người này làm việc trên các hệ thống máy tính được bảo vệ nghiêm ngặt và cần giấy phép an ninh cấp cao", vị quan chức nói.

Những tài liệu nhàu nát chứa thông tin tuyệt mật

Các bức ảnh được đăng tải trên nền tảng Discord cho thấy các tài liệu nhàu nát được đặt trên bàn, bên cạnh những vật dụng thông thường, cho thấy chúng được nhét vào túi và mang ra khỏi nơi lưu trữ một cách vội vàng.

Một người dùng Discord khai với cơ quan chức năng rằng Teixeira lo sợ bản thân có thể bị phát hiện nếu ghi lại thông tin mật ra giấy và mang ra khỏi chỗ làm. Chính vì vậy, nghi phạm đã bắt đầu mang tài liệu về nhà để chụp ảnh chúng.

Căn cứ Không quân Vệ binh Quốc gia Otis, nơi Teixeira làm việc. Ảnh: Cape Cod Times.

Trong khi các văn bản trên được chia sẻ trên Internet, không có bằng chứng nào cho thấy các cơ quan tình báo Mỹ biết về việc này. Các phòng chat trên Discord thường có ít thành viên và đề cao sự riêng tư khi chỉ những người được mời mới có thể gia nhập những diễn đàn này.

Sau khi tờ New York Times đưa tin về vụ rò rỉ vào hôm 6/4, Bộ Tư pháp và Bộ Quốc phòng đã nhanh chóng vào cuộc để tìm ra nguồn rò rỉ thông tin và đánh giá thiệt hại.

Cuộc đua tìm ra nguồn rò rỉ

Các văn bản được chia sẻ là một phần của báo cáo tình báo hàng ngày dành cho những lãnh đạo cấp cao của Lầu Năm Góc, bao gồm ông Miley. Mỗi ngày, có hàng trăm đến hàng nghìn người được quyền tiếp cận những thông tin này.

Việc Bộ Tư pháp tuyên bố mở cuộc điều tra hôm 7/4 cho thấy mức độ nghiêm trọng của vụ việc.

Đến ngày 10/4, các đặc vụ FBI từ thủ đô Washington, D.C., cho đến các bang California và Boston đã được huy động để rà soát chứng cứ, thực hiện những buổi phỏng vấn và phân tích một lượng lớn dữ liệu máy tính.

FBI cũng làm việc với nhân viên thuộc Bộ phận Điều tra Tội phạm của Bộ Quốc phòng có kinh nghiệm trong các vụ điều tra liên quan đến rò rỉ thông tin mật. Quá trình này đã dẫn đến việc bắt giữ Teixeira chỉ một vài ngày sau khi công chúng biết về vụ rò rỉ.

Do tính chất công việc của Teixeira, nghi phạm nhiều khả năng được cấp giấy phép an ninh ở mức TS/SCI, có quyền tiếp cận các tài liệu bí mật nhất của Mỹ. Ảnh: Fox News.

"Những giờ đầu tiên là rất quan trọng. Với các vụ việc liên quan đến nền tảng như Discord, các nhà điều tra phải hành động nhanh chóng để thu thập dấu vết điện tử trước khi chúng biến mất", Anthony Ferrante, một cựu đặc vụ FBI chia sẻ.

Cũng theo ông Ferrante, các đặc vụ FBI nhiều khả năng đã sử dụng các bài đăng trên Discord để lập hồ sơ tâm lý và "tìm ra con người đằng sau những bài đăng này".

Dù Teixeira nhanh chóng được nhận diện là nguồn rò rỉ thông tin, các sĩ quan phản gián cũng điều tra lý lịch của nghi phạm nhằm đảm bảo người này không làm việc với các cơ quan tình báo nước ngoài.

Vào hôm 10/4, FBI phỏng vấn một người dùng trong phòng chat nơi các thông tin mật được chia sẻ. Người này cho biết cá nhân đăng tải những tài liệu trên tên là "Jack" và có nhiệm vụ quản lý máy chủ cho lực lượng Không quân Vệ binh Quốc gia.

Theo tài liệu của cơ quan chức năng, vào hôm 12/4, các nhà điều tra đã nhận được thông tin đăng ký của tài khoản được dùng để chia sẻ tin tình báo.

Cho đến ngày thứ 5 của cuộc điều tra, các đặc vụ tin rằng đã có đủ bằng chứng để buộc tội Teixeira và bắt đầu theo dõi người này.

Trong những tình huống khác, nếu không có sự chú ý của công chúng Mỹ, các đặc vụ có thể theo dõi Teixeira trong nhiều tuần để quyết định liệu người này có làm việc cùng một cá nhân hay tổ chức khác.

Thay vào đó, FBI đã tiến hành bắt giữ Teixeira dưới sự chứng kiến của toàn bộ công chúng Mỹ.