 |
Chiến dịch quân sự của Nga đang dần siết chặt vòng vây quanh thủ đô Kyiv. Bất chấp binh lính Nga đã ở cửa ngõ thủ đô, Tổng thống Volodymyr Zelensky quyết ở lại thành phố chỉ huy chính phủ phòng thủ đến cùng.
Liên tục cuối tuần qua, Tổng thống Zelensky một lần nữa xuất hiện bên ngoài Văn phòng Tổng thống ở trung tâm Kyiv, khẳng định quyết tâm bảo vệ đất nước. Những thể hiện này của ông nhận được sự tán dương của người dân trong nước và giới quan sát quốc tế.
Biết rõ đe dọa tính mạng bản thân
"Theo thông tin tôi nắm được, kẻ thù coi tôi là mục tiêu số 1, gia đình tôi là mục tiêu số 2. Họ muốn tiêu diệt lãnh đạo đất nước nhằm phá hủy Ukraine về mặt chính trị", ông Zelensky nói với người dân.
Tổng thống Zelensky đã được cảnh báo về an toàn của cá nhân trong nhiều tháng qua.
Hồi tháng 1, Giám đốc CIA William Burns tới Ukraine để làm việc với ông Zelensky trong bối cảnh căng thẳng bắt đầu leo thang. Nhà lãnh đạo Ukraine hỏi liệu an toàn của bản thân và gia đình có bị đe dọa. Ông Zelensky nghi ngờ Moscow có kế hoạch loại bỏ ông.
Giám đốc CIA Burns không chia sẻ thông tin cụ thể, nhưng nhấn mạnh Tổng thống Zelensky cần cực kỳ thận trọng với sự an toàn của bản thân, trợ lý của ông Zelensky nói.
Tại thời điểm đó, tình báo phương Tây nghi ngờ Nga đã triển khai các nhóm sát thủ ở Kyiv, các quan chức Ukraine giấu tên cho biết.
     |
Các cuộc tấn công của Nga gây nhiều thiệt hại cho thường dân và các mục tiêu dân sự ở Ukraine. |
Những ngày gần đây, giới chức Mỹ nhiều lần thảo luận với ông Zelensky về những vấn đề an ninh khác nhau. Một trong số các cuộc thảo luận là tìm nơi trú ẩn an toàn cho ông Zelensky, giúp bảo đảm hoạt động của chính phủ Ukraine nếu quân đội Ukraine thất thủ.
"Chúng tôi đã cố gắng giúp ông ấy nhận thức được không chỉ mối đe dọa từ cuộc tấn công của Nga, mà đe dọa cho an toàn cá nhân của ông ấy nay cũng đã trở thành sự thật. Chúng tôi sẵn sàng giúp ông ấy bằng bất cứ cách nào", Hạ nghị sĩ Adam Schiff, chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ, nói.
Theo nhận định của các quan chức an ninh Mỹ, loại bỏ Tổng thống Zelensky có thể là cách nhanh nhất để Moscow chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, cũng như tránh rủi ro một cuộc chiếm đóng kéo dài, tốn kém.
Sau khi loại bỏ nhà lãnh đạo dân cử hợp pháp của Ukraine, Điện Kremlin có thể dựng lên một chính phủ thân Nga.
Hồi tháng 1, chính phủ Anh cáo buộc Nga có ý định loại bỏ Tổng thống Zelensky, thay thế bằng một chính trị gia hoặc cựu thành viên Quốc hội Ukraine thân Nga.
Hạ nghị sĩ Schiff cho biết ông lo ngại nếu binh lính Nga bắt được Tổng thống Zelensky, nhà lãnh đạo Ukraine có thể bị giam giữ trái luật hoặc bị ép phải nhượng bộ.
"Tôi quan ngại sâu sắc mối đe dọa tới sức khỏe và an toàn tính mạng của ông ấy", Hạ nghị sĩ Schiff cho biết.
Mục tiêu bôi nhọ của Nga
Volodymyr Zelensky sinh ra ở vùng Đông Nam Ukraine. Ông nội của ông Zelensky từng là một chiến sĩ Hồng quân Liên Xô tham gia chiến tranh vệ quốc chống Đức Quốc xã. Nhiều thành viên trong gia đình ông Zelensky đã thiệt mạng trong các trại tập trung của Hitler.
Năm 16 tuổi, Zelensky được học bổng để du học tại Israel, nhưng gia đình quyết định cho ông ở lại Ukraine. Zelensky sau đó tốt nghiệp ngành luật tại Đại học Kinh tế Quốc gia Kyiv.
Sau khi tốt nghiệp, thay vì làm việc trong ngành luật, Zelensky theo đuổi nghiệp diễn viên và cuối cùng nổi tiếng với vai diễn trong phim truyền hình "Đầy tớ của nhân dân". Trong bộ phim này, ông Zelensky vào vai một giáo viên trung học, quyết tâm chống lại tầng lớp chính trị gia tham nhũng và cuối cùng tình cờ trở thành tổng thống.
 |
| Ông Zelensky trở thành tổng thống sau cuộc bầu cử năm 2019. Ảnh: AFP. |
Danh tiếng từ sự nghiệp diễn viên giúp Zelensky trở thành một gương mặt tươi mới, được yêu thích khi tham gia chính trường. Trong cuộc bầu cử năm 2019, ông đánh bại tỷ phú Petro Poroshenko và trở thành tổng thống của Ukraine.
Từ đó đến nay, chính quyền của ông Zelensky liên tục trở thành mục tiêu bôi nhọ của Nga. Điện Kremlin cho rằng chính phủ Tổng thống Zelensky là "phát xít mới", "những kẻ nghiện ma túy" bắt toàn bộ người dân Ukraine làm con tin.
Trong thời gian đầu nhiệm kỳ, Tổng thống Zelensky đã tìm nhiều cách xoa dịu căng thẳng với Nga, mà thành công bước đầu là thỏa thuận trao đổi tù nhân giữa chính phủ Ukraine với các nhóm phiến quân ly khai ở miền Đông.
Nhưng việc Nga kiên quyết đòi hỏi Ukraine cải tổ hiến pháp, trao nhiều quyền lực tự trị đặc biệt cho hai vùng ly khai, cũng như ép Kyiv không được gia nhập NATO, đã khiến Tổng thống Zelensky chùn bước. Tại một Ukraine nơi tinh thần dân tộc ngày càng dâng cao, bất kỳ quyết sách nào bị coi là từ bỏ chủ quyền của quốc gia đều sẽ là bước đi tự sát chính trị.
Quyết cố thủ cùng Kyiv
Trong hai tháng qua, khi các đồng minh phương Tây cảnh báo Nga chuẩn bị phát động chiến tranh, Tổng thống Zelensky đã nhiều lần giảm nhẹ nguy cơ cuộc chiến. Ông Zelensky không muốn sự hoảng loạn gây ra những tác động tiêu cực cho nền kinh tế Ukraine.
Tuần qua, giới chức Mỹ một lần nữa cảnh báo mục tiêu của Tổng thống Putin là xóa sổ hoàn toàn chính phủ Ukraine.
Hôm 24/2, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki nói với các phóng viên rằng Mỹ có kế hoạch hỗ trợ Tổng thống Zelensky nếu an toàn tính mạng của ông bị đe dọa.
"Chúng tôi vẫn giữ liên hệ với Tổng thống Zelensky, chúng tôi sẽ có nhiều cách hỗ trợ ông ấy", bà Psaki nói.
Một quan chức Ukraine cho biết Tổng thống Zelensky không chỉ đạo đội an ninh riêng đưa ông tới một thành phố an toàn như Lviv ở phía tây Ukraine, dù rằng mọi phương tiện đều sẵn sàng.
Để xóa tan những tin đồn rằng ông đã chạy trốn, Tổng thống Zelensky tối 25/2 đã đăng tải trên Telegram hình ảnh bản thân, các cố vấn và lãnh đạo chính phủ Ukraine vẫn ở bên ngoài Văn phòng Tổng thống tại Kyiv.
 |
| Tổng thống Zelensky bên ngoài Văn phòng Tổng thống tại thủ đô Kyiv. Ảnh: Video trên Twitter ông Zelensky. |
Sáng 26/2, ông Zelensky một lần nữa chia sẻ trên Twitter cá nhân nhằm bác bỏ những thông tin sai sự thật rằng ông đã chỉ đạo quân đội hạ vũ khí.
"Có nhiều tin giả rằng tôi đang kêu gọi quân đội hạ vũ khí và di tản. Sự thật là tôi vẫn ở đây. Chúng ta sẽ không buông súng. Chúng ta sẽ bảo vệ đất nước mình. Sự thật là mảnh đất này là của chúng ta, đất nước chúng ta, con em chúng ta, chúng ta sẽ bảo vệ tất cả. Đó là những gì tôi muốn nói với các bạn", ông Zelensky cho biết.
Trước đó, Tổng thống Zelensky cho hay gia đình ông vẫn còn ở Ukraine nhưng không tiết lộ vị trí cụ thể. Nhà lãnh đạo nói thêm đã có những "nhóm phá hoại" xâm nhập Kyiv.
"Các nhóm gián điệp và phá hoại của kẻ thù đang ngấm ngầm hoạt động, ngụy trang dưới lớp quần áo thường dân, xâm nhập các thành phố của chúng ta nhằm gây bất ổn tình hình bằng các chiến dịch phá hoại", chính phủ Ukraine cho biết.
Nhiều quan chức tán dương quyết tâm ở lại thủ đô Kyiv của Tổng thống Zelensky, bất chấp an toàn tính mạng của bản thân. Các thành viên cấp cao khác của chính phủ Ukraine cũng đối mặt nguy hiểm tương tự khi chấp nhận cố thủ cùng Kyiv.
"Quyết định ở lại và lãnh đạo từ Kyiv là hành động rất dũng cảm của Tổng thống Zelensky", Thượng nghị sĩ Mark Warner, chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ, nói.
"Tôi đã có một trải nghiệm kinh hoàng khi tới thăm tổng thống nước láng giềng, đồng nghiệp của tôi, để thể hiện sự ủng hộ cho ông ấy trong một tình thế khó khăn, và nghe ông ấy nói rằng có lẽ sẽ không bao giờ gặp lại bởi ông ấy sẽ ở lại và bảo vệ đất nước đến cùng", Tổng thống Ba Lan Andrzei Duda nói về Tổng thống Zelensky hôm 25/2.
Tổng thống Zelensky có thể bị chỉ trích vì không thể cải tổ nền chính trị đủ nhanh, hay không sớm củng cố phòng thủ biên giới dù các dấu hiệu gây hấn của Nga đã tăng dần suốt một năm qua, nhưng các chuyên gia và chính giới quốc tế đã dành cho ông những lời tán dương vì quyết tâm sắt đá ở lại cùng lực lượng phòng thủ Kyiv.
"Ông ấy thể hiện sự dũng cảm phi thường, từ chối ngồi trong hầm trú ẩn, thay vào đó đi khắp nơi cùng các binh sĩ, với lòng yêu nước không gì lay chuyển", Melinda Haring, nhà quan sát của tổ chức tư vấn chính sách Atlantic Council, nhận định.
Hiện chưa rõ toan tính của Nga trong trường hợp binh lính nước này bắt được Tổng thống Zelensky và các thành viên chính phủ Ukraine.
Ngoài khả năng loại bỏ Tổng thống Zelensky, một số chuyên gia cho rằng Moscow cũng có thể ép ông Zelensky ký một cam kết vĩnh viễn không gia nhập NATO, mở đường chấm dứt cuộc chiến.
