 |
Mosul là bộ phim do anh em nhà Russo - tác giả Avengers: Infinity War (2018) và Avengers: Endgame (2019) - đứng vai trò nhà sản xuất. Tựa phim là thành phố lớn thứ hai tại Iraq từng một thời hưng vượng.
Song, địa danh hàng nghìn năm lịch sử đã bị tàn phá dữ dội bởi tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo IS từ năm 2014 đến 2017. Xoay quanh nhiệm vụ của lực lượng Nineveh SWAT, tác phẩm cho thấy bức tranh tàn khốc về cuộc chiến chống IS của người Iraq tại chính quê hương mà không có sự can thiệp của những “kẻ cứu thế” da trắng.
Đội đặc nhiệm gây khiếp sợ cho IS
Khi những thành trì cuối cùng của Nhà nước Hồi giáo IS co cụm lại tại thành phố Mosul thì cũng là lúc cuộc chiến ở đây trở nên giành giật đến tuyệt vọng. Từng ngôi nhà, từng con phố cứ thế bị cày nát bởi bom đạn.
Trong vòng bốn năm kể từ 2014, không phải quân đội Mỹ hay châu Âu, Nineveh SWAT mới là lực lượng chiến đấu bền bỉ nhất. Khi những kẻ da trắng với “cỗ máy chiến tranh” khổng lồ rút đi, cuộc chiến giữa đống hoang tàn bị bỏ lại cho người bản địa.
 |
| Hầu hết thành viên của Nineveh SWAT đều có nợ máu với khủng bố IS. |
Được cấu thành từ các cựu cảnh sát quanh thành phố, người bị thương bởi quân khủng bố, người mất người thân, mất nhà cửa, sôi sục ý chí trả thù, Nineveh SWAT không để cho IS một ngày được ngơi nghỉ.
Thông thường, quân khủng bố sẽ thực hiện nghi thức “towba” đối với tù binh, cho phép họ được lựa chọn quy hàng hoặc bị xử tử. Những thành viên của Nineveh SWAT - nổi tiếng với sự tàn nhẫn không khoan nhượng đối với IS - một khi rơi vào tay kẻ thù sẽ bị kết liễu ngay tức khắc. Một thành viên của nhóm phát biểu: “Chúng tôi đã tiêu diệt quá nhiều khủng bố”.
Lấy cảm hứng từ bài báo The Desperate Battle to Destroy ISIS (Cuộc chiến tuyệt vọng nhằm tiêu diệt ISIS) trên tờ The New Yorker, đạo diễn Matthew Michael Carnahan cùng hai anh em nhà Russo đã nhào nặn tác phẩm xoáy sâu vào cuộc chiến trong lòng thành phố đổ nát.
Bộ mặt thật của chiến tranh
Trái với nhiểu tác phẩm Hollywood có sự xuất hiện các “vị cứu thế” da trắng, ở Mosul, dàn diễn viên Trung Đông và gốc Trung Đông đến từ nhiều quốc gia đã kể lại câu chuyện về những người Iraq kẹt lại trong cuộc chiến giằng co với kẻ thù. Tại đó, người Mỹ chỉ được nhắc đến thoáng qua như những kẻ để lại đống hoang tàn mà không màng đến cuộc sống của người bản xứ.
Nhân vật chính Kawa (Adam Bessa) là một cảnh sát trẻ mới vào nghề được hai tháng. Anh bị bao vây bởi ISIS, rồi sau đó được giải cứu và gia nhập đội Nineveh SWAT. Có người chú bị bắn chết, Kawa - giống như nhiều thành viên của đội đã mất người thân hoặc bị thương tật do quân khủng bố - bèn lên đường tiến sâu vào lãnh thổ của quân thù.
 |
| Càng về cuối, trận chiến chống IS càng trở nên khốc liệt và khiến khán giả không thể lường trước về mức độ khốc liệt. |
Đó không phải là cuộc chiến của thiết bị công nghệ tân tiến hay lòng tự hào yêu nước. Cuộc chiến với IS trong những ngày tàn của chúng trở nên tàn bạo không khác gì thời Trung Cổ.
Bộ mặt thật của chiến tranh phô ra những góc cạnh khốc liệt nhất: quân khủng bố sử dụng dân thường làm lá chắn sống, bắn giết cả trẻ em phụ nữ không chừa một ai, cướp nhà của những người không kịp bỏ chạy, cưỡng bức vợ con người khác...
Khi nòng súng hạ xuống, dao và rìu được rút ra. Có những người bị đồng đội bắn chết, có người vấp phải mìn mà chết không toàn thây. Ai đó bị bỏ mặc chảy máu đến chết. Trẻ em khiêng xác bố mẹ đi chôn. Như Kawa, khán giả không hề hay biết về nhiệm vụ, cũng không lường trước được tất cả hỗn loạn đau khổ dồn dập đổ tới trong 100 phút thời lượng của Mosul.
Niềm hy vọng của tình người
Đối lập với bức tranh hiện thực tàn nhẫn, tính nhân văn của Mosul nảy nở trong nhân cách của những chiến binh tưởng như vô cảm. Thiếu tá Jasem (Suhail Dabbach) có sự tàn nhẫn và cương quyết của một vị lãnh đạo, nhưng chỉ cần ngơi nghỉ một chút là nhặt nhạnh rác bỏ vào thùng.
Đằng sau tính cách sắt đá “của một con sói”, Jasem cho Kawa thấy sự quan tâm như một người cha đến cả biệt đội. Mất mát của nhóm khiến Jasem đau khổ rất nhiều, trong khi ông vẫn vật lộn tìm cách hoàn thành nhiệm vụ.
Khi bộ phim đi đến hồi kết, đó cũng là lúc Kawa và người xem biết được nhiệm vụ mà cả đội chiến đấu đến tận cùng rốt cuộc là gì. Hàng nghìn năm lịch sử, tôn giáo và xung đột đã nhào nặn nên bối cảnh hỗn loạn tang thương như hiện tại.
 |
| Sau tất cả, sự sống sẽ nảy mầm từ trong cái chết. |
Cái kết của bộ phim khi nhiệm vụ được hé lộ đã kéo những thứ to tát trở lại nhân tính con người, về lại với giá trị cơ bản nhất như gia đình, tình anh em, cha mẹ con cái. Đó cũng là kết cục đưa đến hy vọng, rằng sự sống sẽ chiến thắng cái chết, nhân đạo sẽ chiến thắng dã man, những hy sinh của nhóm Nineveh SWAT sẽ được đền đáp bằng tương lai tốt đẹp hơn cho Mosul.
Dù Mosul vẫn còn rơi vào kiểu nhân vật sáo mòn phương Tây (từ hội thoại cho đến hành động), không thể phủ nhận nỗ lực của ê-kíp khi lựa chọn dàn diễn viên gốc Trung Đông để kể lại câu chuyện dưới góc nhìn của người trong cuộc.
Hai năm sau khi cuộc chiến đi qua, thành phố cổ kính ngày nào bị san phẳng đã chứng kiến sự sống trở lại. Đường phố được sửa sang, người ta đã trở về ngôi nhà đổ nát của mình để gây dựng cuộc sống mới.
Mosul đã tái hiện một phần của lịch sử, nhắc nhở rằng cuộc chiến tại Iraq chưa bao giờ là của người da trắng. Chính người bản địa mới là những gương mặt xứng đáng kể lại câu chuyện của họ.
