Mô hình mới thay đổi thói quen mua sách của người Việt

Việc đặt báo, tạp chí định kỳ theo tháng, quý đã trở nên quen thuộc, nhưng đặt sách theo hình thức trên thì chưa nhiều, thậm chí rất hiếm có ở Việt Nam chúng ta - một đất nước mà văn hóa đọc dù đã được chú trọng, nâng cao nhưng vẫn ở mức thấp so với thế giới.

Lúng túng khi chọn sách cho con

Khi cô con gái út bước vào lớp 1, chị Nguyễn Thu Hà (Lê Trọng Tấn, Hà Đông) muốn mua nhiều sách hơn cho con, vì "bé đã biết đọc và có vẻ hứng thú với sách". Tuy nhiên, chị lại khá băn khoăn khi chọn sách bởi dù biết đọc nhưng sách dày, nhiều chữ không hấp dẫn bé; sách ít chữ, nhiều tranh thì bé xem nhưng nhanh chán.

Chị cũng đã dành thời gian đi nhiều nhà sách lựa chọn theo đúng sở thích và lứa tuổi của con, nhưng chị Hà cũng thú nhận: "Mất rất nhiều thời gian và công sức. Không phải lúc nào mình cũng rảnh để làm tốt công việc này".

Việc chọn sách cho trẻ nhỏ không hề đơn giản bởi sẽ có tác động, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý của trẻ. Ảnh: T.L.

Nghĩ tới việc đặt sách định kỳ cho con giống như đặt báo trước đây, nhưng chị Hà không tìm được nhà cung cấp.

Trên thực tế nhiều nhà sách cũng như các trang thương mại điện tử đều đưa ra nhiều gói combo cho khách hàng lựa chọn. Có thể là tập hợp các loại sách cùng chủ đề, hoặc những đầu sách đang hot… Tuy nhiên, riêng lĩnh vực cung cấp sách theo quý cho độc giả thì chưa thấy "ông lớn" nào vào cuộc.

Điều này khá dễ hiểu, bởi sách không giống báo hay tạp chí, có thời gian ấn bản cụ thể; sách không thể in ồ ạt và đều đặn hàng tuần, hàng tháng. Do đó, để lựa chọn một gói sách phù hợp với yêu cầu của khách hàng, thì đơn vị cung ứng sẽ phải lựa chọn kỹ lưỡng. Việc chọn đầu sách cũng mất thời gian hơn rất nhiều so với việc làm combo 5-7 quyển cùng chủ đề.

Chị Ngô Thị Hương Thảo, Chủ tiệm sách Những Vì Sao - đơn vị đang tiên phong cung cấp các gói đặt sách định kỳ - cho hay: "Mô hình này có thể mới lạ ở Việt Nam nhưng không hề xa lạ trên thế giới. Ở các quốc gia có nền văn hóa đọc phát triển, họ hoàn toàn tin tưởng các đơn vị xuất bản hoặc cung cấp sách và sẵn sàng sử dụng lâu dài. Các con được nuôi dưỡng tình yêu với sách và bố mẹ cũng "nhàn" hơn trong việc lựa chọn sách cho con mình".

Coi sách như một món quà dành làm phần thưởng khích lệ các con trong học tập, phấn đấu cũng là cách để rèn các con có thói quen đọc từ nhỏ. Ảnh: T.L.

Chúng tôi đã làm một cuộc khảo sát nhỏ khi thực hiện bài viết này, đó là tìm hiểu thói quen mua sách của cha mẹ cho con. Kết quả là đa phần bố mẹ chọn theo… cảm hứng, hoặc theo review của bạn bè, trên mạng xã hội. Phổ biến nhất là dẫn con đi hiệu sách và để con tự chọn theo ý mình.

Chị Lê Phương Liên, khách hàng lựa chọn gói đặt sách theo quý cho 2 con của mình, chia sẻ: "Tôi có một bé trai 7 tuổi, một gái 9 tuổi. Các bé cũng không cách xa tuổi nhau, nhưng lại khác nhau về giới tính và quá trình phát triển tâm sinh lý. Vì vậy việc lựa chọn sách phù hợp cho cả 2 bạn nhiều lúc khiến tôi rất đau đầu. Vợ chồng tôi cũng thường xuyên cho các con đi nhà sách để các con lựa chọn, nhưng hiệu quả không cao, nhiều cuốn mua về con không động tới".

Xây dựng thói quen đọc sách từ nhỏ

Theo chị Hương Thảo, ưu điểm của việc cung cấp sách định kỳ theo tháng hoặc theo quý đó là nguồn sách mới được bổ sung thường xuyên; với đối tượng khách hàng là trẻ nhỏ thì đó còn là món quà ý nghĩa mà mỗi tháng bé đều đặn nhận được. Bố mẹ cũng hoàn toàn yên tâm vì có thể "gửi gắm", tin tưởng vào sự lựa chọn sách phù hợp với độ tuổi của con mình.

Sau tháng đầu tiên nhận sách từ Tiệm sách Những Vì Sao, chị Lê Phương Liên tỏ ra hài lòng: "Sách được gói đẹp như một món quà, có kèm thiệp và lời đề tặng nên các con khá thích thú. Còn điều tôi hài lòng nhất là sách có chất lượng, in đẹp, rõ ràng, sắc nét. Không lo mua phải sách lậu, sách kém chất lượng".

Gói sách "Ánh sao xanh" của Tiệm sách Những Vì Sao. Ảnh: T.L.

Chị Hương Thảo cũng thừa nhận những khó khăn khi triển khai gói đặt sách theo tháng, bởi "bận như con mọn". Thứ nhất, khách hàng sẽ cung cấp thông tin về đối tượng nhận sách như: độ tuổi, sở thích, sở trường… Dựa vào đó, tiệm sách sẽ phân loại và tạo lập hồ sơ khách hàng theo đúng nhu cầu, độ tuổi mà khách hàng cung cấp.

Đây cũng là khâu "khó khăn, gian nan nhất", bởi theo chị Hương Thảo cần cá nhân hóa đến từng khách hàng, xây dựng hồ sơ đọc cho từng bạn nhỏ và hàng tháng căn cứ theo hồ sơ đó để chọn cuốn sách phù hợp nhất. Việc này đòi hỏi người bán phải hiểu khách hàng cũng như phải đọc kỹ và hiểu cuốn sách mà mình lựa chọn.

Bước tiếp theo là xây dựng list các đầu sách cũng được phân theo lứa tuổi, list này phải thường xuyên cập nhật. Cuối cùng là đóng gói, ghi lời chúc và gửi đi.

"Chỉ riêng việc đóng gói và ghi lời chúc, các bạn nhân viên ở Tiệm sách cũng tốn khá nhiều thời gian. Tuy nhiên, mục đích chính của chúng tôi khi triển khai gói dịch vụ này là để khách hàng có thêm lựa chọn trong việc đọc và mua sách, coi sách như một món quà. Giúp lan tỏa thói quen đọc sách và biết đâu đó sẽ góp phần khiến văn hóa đọc của những người Việt trẻ được nâng cao hơn", chị Hương Thảo kỳ vọng.