|
|
Kẻ lừa đảo dùng nhiều giao thức khác nhau, bao gồm gọi điện thoại để tiếp cận nạn nhân. Ảnh: Cult of Mac. |
Trong bản tin tuần vừa qua, Cục An toàn thông tin (ATTT) - Bộ Thông tin & Truyền thông, tiếp tục cảnh báo một số hình thức lừa đảo trực tuyến đáng chú ý tại Việt Nam.
Dù được cảnh báo nhiều lần, các hình thức lừa đảo bán sản phẩm, dịch vụ qua mạng hoặc liên quan đến đối tác thương mại quốc tế vẫn khiến nhiều người "sập bẫy".
Mất 4,5 tỷ vì tin kẻ giả danh công an
Công an Quận Tây Hồ, TP. Hà Nội đang điều tra, xác minh vụ việc giả danh cán bộ công an, lừa đảo chiếm đoạt tài sản với số tiền 4,5 tỷ đồng.
Trước đó vào ngày 18/1, bà N. (SN 1960, ngụ Quận Tây Hồ) nhận cuộc gọi của đối tượng tự xưng cán bộ công an. Tên này cho biết bà N. có liên quan đến vụ án rửa tiền và buôn bán ma túy.
 |
| Vẫn có người bị lừa với thủ đoạn cuộc gọi mạo danh cơ quan chức năng. Ảnh: Cục ATTT. |
Để phục vụ điều tra, đối tượng yêu cầu bà N. kê khai tài sản, chứng minh không liên quan đến vụ án. Do lo sợ nên bà N. chuyển 4,5 tỷ đồng vào tài khoản của kẻ xấu.
Sau đó, biết bị lừa nên bà N. đến cơ quan công an trình báo.
Cục ATTT đã nhiều lần khuyến cáo người dân cảnh giác cuộc gọi lạ. Tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản, mật khẩu VNeID, mã OTP, CCCD, thông tin ngân hàng... cho bất cứ cá nhân, tổ chức không có trách nhiện. Ngoài ra, không làm theo hướng dẫn từ số điện thoại lạ.
Để làm việc với người dân, cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc thông qua công an địa phương, không yêu cầu công dân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng.
Khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo như trên, người dân cần báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để kịp thời xử lý.
"Hỗ trợ lấy lại tiền lừa đảo" nhưng cũng là lừa
Thời gian gần đây xuất hiện nhiều hội nhóm lừa đảo với hình thức “thu hồi nợ treo” hoặc “hỗ trợ lấy lại tiền lừa đảo”. Dù không mới, chiêu trò này vẫn đủ tinh vi để một số người dùng sập bẫy.
Cụ thể, một số nhóm trên Facebook được lập với tên “Tiếp nhận thông tin thu hồi vốn treo” hay “Lấy lại tiền bị lừa qua mạng”, kèm link dẫn đến các website mang giao diện tương tự đơn vị trực thuộc Bộ Công an, văn phòng luật, luật sư...
 |
Ngày càng xuất hiện nhiều nhóm lừa đảo trên mạng với hình thức "thu hồi nợ treo" và "hỗ trợ lấy lại tiền lừa đảo". Ảnh: Cục ATTT. |
Khi người dùng liên hệ, đối tượng yêu cầu gửi giấy tờ chứng minh bị lừa, đóng phí tra soát thông tin từ 3-5 triệu đồng. Điểm chung của các đối tượng là yêu cầu đóng phí, tự nhận có quan hệ thân thiết với nhiều cơ quan chức năng tại Việt Nam.
Bên dưới bài đăng của các nhóm còn chứa hàng loạt bình luận như “đã lấy lại tiền lừa đảo trước Tết”. Tuy nhiên, đây đều là kịch bản của kẻ xấu. 100% hội nhóm lấy lại tiền lừa đảo, thu hồi nợ treo trên mạng đều có dấu hiệu lừa đảo.
Trước tình trạng trên, Cục ATTT khuyến cáo người dân không cung cấp thông tin cho bất cứ ai dưới mọi hình thức. Khi có cuộc gọi lạ hoặc tiếp xúc với hội nhóm cung cấp dịch vụ trên mạng xã hội, tuyệt đối không chuyển tiền khi chưa tìm hiểu và xác minh độ uy tín của đối tượng.
Nếu đã chuyển tiền và nghi ngờ bị lừa, người dân cần bình tĩnh, khẩn trương liên lạc với cơ quan công an gần nhất để làm thủ tục trình báo.
Sản xuất hàng giả, kém chất lượng rồi bán trên mạng
Ngày 22/1, Lực lượng chức năng tỉnh Bình Dương đã phát hiện và đồng loạt kiểm tra 4 địa điểm sản xuất, buôn bán sữa do đối tượng V.T.C (36 tuổi, ngụ Quận 12, TP.HCM) làm chủ tại nhiều địa điểm ở Bình Dương và TP.HCM. Nhiều tang vật bị thu giữ, ước tính trị giá 14,5 tỷ đồng.
Tại cơ quan chức năng, C. thừa nhận hành vi lừa đảo, thuê một nhà xưởng tại khu phố Nội Hóa 1, phường Bình An, TP Dĩ An, tuyển công nhân để sản xuất sữa bột giả thương hiệu nổi tiếng từ Australia và New Zealand, vốn chưa được sản xuất tại Việt Nam.
Sau khi làm xong thành phẩm sữa giả, C. đăng bài chào bán trên mạng xã hội, gửi hàng qua hệ thống các công ty giao hàng tiết kiệm.
 |
| Đối tượng sử dụng thủ đoạn bán hàng giả, kém chất lượng trên mạng xã hội, sàn TMĐT để thu lợi bất chính. Ảnh: Cục ATTT. |
Để tránh bị cơ quan chức năng phát hiện, C. thường đổi địa điểm sản xuất, kho chứa hàng trong một tháng. Nhằm tạo lòng tin, cơ sở của đối tượng sẵn sàng cho khách hàng đồng kiểm bằng cách quét mã QR trên lon sữa, bởi khi quét vẫn cho kết quả hàng chính hãng.
Tương tự, Công an tỉnh Quảng Ninh vừa khởi tố Vũ Văn Sản (SN 1986, ngụ thị xã Quảng Yên) với hành vi lừa đảo bằng hình thức mua bán hải sản trên mạng xã hội.
Đối tượng sử dụng tài khoản “ảo” để tiếp cận nạn nhân, tự nhận làm nghề buôn bán, đánh bắt thủy, hải sản, có nhiều đầu mối cung cấp hải sản tươi sống, giá rẻ.
Sản sử dụng nhiều số điện thoại để liên lạc với người mua, chia nhỏ tiền lừa đảo sang nhiều tài khoản ngân hàng khác nhau. Đối tượng thậm chí giả danh nhà xe, gọi cho nạn nhân để hẹn địa điểm và ngày giao hàng, từ đó yêu cầu chuyển tiền để đặt cọc (hoặc thanh toán toàn bộ) rồi chiếm đoạt.
Từ tháng 6-12/2023, đối tượng đã lừa đảo 7 người trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, chiếm đoạt tổng số tiền trên 135 triệu đồng.
Để phòng ngừa thủ đoạn này, Cục ATTT khuyên người dân cẩn trọng khi giao dịch mua bán hàng hóa, không chỉ trên mạng xã hội mà còn tại các sàn thương mại điện tử.
Người dân nên lựa chọn những nền tảng uy tín, có đăng ký pháp nhân và khai báo đầy đủ với cơ quan quản lý. Trước khi mua sản phẩm, nên tham khảo giá cả, nhận xét của người mua trước đó, hoặc liên hệ trực tiếp nhà bán hàng để giải đáp thắc mắc.
Đồng thời, cần kiểm tra và tìm hiểu kỹ thông tin bên bán, chỉ giao dịch khi đã xác nhận độ uy tín, đảm bảo sản phẩm có đầy đủ thông tin chi tiết. Không chuyển tiền, thanh toán khi chưa xác định độ uy tín và chất lượng. Nên tìm hiểu chính sách bảo hành và hoàn tiền của người bán để đảm bảo quyền lợi cho bản thân.
Doanh nghiệp "sập bẫy" lừa đảo thương mại quốc tế
Thời gian gần đây, doanh nghiệp Việt Nam gặp nhiều rủi ro khi xuất khẩu hàng sang các đối tác tại thị trường Âu - Mỹ, lý do bởi các doanh nghiệp có xu hướng chủ quan, dẫn đến sơ hở khi tiếp cận, soạn thảo hợp đồng và sập bẫy lừa đảo.
Thương vụ Việt Nam tại một số nước châu Âu đã cảnh báo về các hiện tượng này. Cụ thể, Thương vụ Việt Nam tại Hà Lan đưa ra cảnh báo lừa đảo liên quan đến sản phẩm xăng dầu.
Cụ thể, đối tượng lừa đảo lập website với thông tin bịa đặt, hoặc mạo danh công ty xuất nhập khẩu, cho thuê bồn chứa xăng dầu, với đầu mối là số điện thoại di động hoặc số của SIM 4G.
Lợi dụng tâm lý cho rằng Hà Lan là nước phát triển, hệ thống pháp luật chặt chẽ, các công ty đảm bảo uy tín, một số doanh nghiệp Việt khi thấy điều khoản hợp đồng hấp dẫn, sợ đánh mất cơ hội nên nhanh chóng ký kết mà không kiểm tra kỹ thông tin về đối tác.
 |
Nhiều doanh nghiệp Việt Nam "sập bẫy" lừa đảo thương mại quốc tế. Ảnh: Cục ATTT. |
Khi doanh nghiệp muốn tìm hiểu tư cách pháp nhân, đối tượng lừa đảo còn cung cấp thông tin sao chép từ dữ liệu của cơ quan có thẩm quyền, hoặc sẵn sàng cho phép xác minh bởi bên độc lập, nhưng thực tế không thể xác minh bởi công ty không có thật.
Tương tự, Thương vụ Việt Nam tại Tây Ban Nha nhận phản ánh của một số doanh nghiệp xuất khẩu hạt tiêu, hạt điều về việc doanh nghiệp Tây Ban Nha viện lý do để chậm trễ thanh toán tiền hàng. Thực tế này gây khó khăn, tổn hại thời gian, chi phí lưu kho và phải kéo hàng về đối với doanh nghiệp Việt Nam.
Tiếp theo, Thương vụ Việt Nam tại Canada cho biết trong năm 2023, Thương vụ ghi nhận bình quân 10 vụ lừa đảo nhỏ/tháng, liên quan đến việc doanh nghiệp Canada yêu cầu các chứng chỉ không có thật.
Bộ Công Thương cho biết có nhiều lý do dẫn đến hình thức lừa đảo trên. Các doanh nghiệp Việt có xu hướng chủ quan, sơ hở trong tiếp cận, soạn thảo điều khoản hợp đồng và cam kết thiếu tính chặt chẽ.
Đa phần doanh nghiệp trong nước thuộc doanh nghiệp nhỏ và vừa, thiếu kinh nghiệm về tranh chấp thương mại quốc tế, tin tưởng người môi giới nên chấp nhận các hợp đồng sơ sài. Doanh nghiệp cũng thường bỏ qua khâu kiểm tra đối tác.
Để đảm bảo an toàn trong giao dịch quốc tế, Cục ATTT khuyến cáo khi nhận đề nghị lạ, các doanh nghiệp Việt Nam cần xác minh rõ thông tin đối tác, không nên vội tin lời mời hấp dẫn của khách hàng.
Đặc biệt, hacker có thể xâm nhập hệ thống email của doanh nghiệp để mạo danh, sửa thông tin tài khoản ngân hàng trên hóa đơn. Nếu nhận email thông báo thay đổi số tài khoản của khách hàng lâu năm, hãy cảnh giác bởi các công ty châu Âu hầu như không thay đổi số tài khoản ngân hàng, kể cả khi đổi chủ.
Ngoài Thương vụ Việt Nam tại các nước Âu - Mỹ, doanh nghiệp có thể liên hệ Đại sứ quán các nước tại Hà Nội và TP.HCM để được hỗ trợ.
Những chiếc bẫy vô hình trên mạng xã hội
Cuốn sách Vũ trụ kĩ thuật số của giáo sư Kim Sang Kyun đã đi sâu phân tích, mổ xẻ một cách tường tận, những tác động các thiết bị thông minh, thế giới ảo và mạng xã hội trong cuộc sống hiện đại.
