Làn sóng sáng tạo thổi bùng sức sống của thể loại kinh dị

Có lẽ không có gì lạ khi truyện kinh dị vẫn luôn chiếm một phần trong sở thích của các độc giả. Và với những số liệu gần đây thì dường như thể loại này đang ngày càng hấp dẫn hơn.

The Bookseller, một tạp chí thương mại xuất bản của Anh, đưa tin rằng truyện kinh dị và truyện ma đã ghi nhận khoảng thời gian thành công nhất trong thời gian gần đây. Từ năm 2022 đến năm 2023, doanh thu truyện kinh dị và truyện ma tại Vương quốc Anh và Ireland đã tăng 54%. Theo Nielsen BookScan, đơn vị cung cấp dữ liệu đáng tin cậy nhất trong ngành sách, đây là con số doanh thu kỷ lục của truyện kinh dị và truyện ma tại khu vực này kể từ khi được ghi nhận.

Ưa thích thể loại kinh dị hơn khi cuộc sống khó khăn

Sau khoảng thời gian u ám của đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu nghiêm trọng hay các cuộc xung đột đẫm máu, dường như độc giả có thôi thúc hơn để tìm đến truyện kinh dị.

Lời giải cho câu hỏi này phần nào đã được Stephen King, bậc thầy về truyện kinh dị giải thích. Ông đưa ra lý thuyết rằng việc chìm vào những mặt tối trong văn học vào thời điểm khó khăn có thể giúp độc giả rèn luyện khả năng chịu đựng và kiểm soát được những cơn ác mộng trong thế giới thực.

Trong một cuộc phỏng vấn năm 2020 với Mashable, King, người đã hồi sinh thể loại này với những tác phẩm kinh điển thời kỳ đầu như Carrie (1974) và Pet Sematary (1983), chia sẻ: “Mọi người thường bị thu hút bởi những câu chuyện kinh dị vào thời điểm khó khăn. Khi đọc truyện, độc giả có một nơi để trút bỏ nỗi sợ hãi trong chốc lát. Khi đóng sách lại, cảm xúc đã nhẹ nhàng hơn khi độc giả thấy ‘những vấn đề trong truyện còn khó khăn hơn của mình rất nhiều’. Và sau đó, độc giả có thể lên giường và ngủ ngon như một đứa trẻ”.

Làn sóng sáng tạo mới về cốt truyện và nội dung

Trước đây, khi nhắc tới truyện ma và truyện kinh dị, độc giả thường quen với những câu chuyện ma phần nào đơn giản và gắn liền với các giá trị văn hoá cộng đồng. Nhưng các nhà văn kinh dị hiện đại đang thổi bừng lên sức sống mới cho thể loại này với nhiều nhân vật mới. Vào năm 2017, nhà văn kiêm dịch giả Hàn Quốc Bora Chung đã tạo nên một cơn địa chấn cho thể loại kinh dị khi truyện Cursed Bunny của bà đã được Anton Hur chuyển ngữ và lọt vào danh sách rút gọn cho Giải International Booker.

Truyện Cursed Bunny. Ảnh: Asia Media International.

Các nhân vật của bà rất mới mẻ, như chiếc đèn có hình con thỏ được dùng để trả thù một vị giám đốc điều hành hay một cái đầu biết nói quái gở xuất hiện trong nhà vệ sinh của một phụ nữ trẻ.

Quỹ Giải Booker (Booker Prize Foundation) cho biết: “Cuốn sách sử dụng các yếu tố huyền ảo và siêu thực để truyền tải những nỗi kinh hoàng và tàn ác rất thực của chế độ gia trưởng và chủ nghĩa tư bản trong xã hội hiện đại”.

Người Hàn Quốc thuộc thế hệ của Chung hay những người trẻ hơn phải đối mặt với triển vọng kinh tế ảm đạm, làm việc quá sức và tỷ lệ tự tử cao. Và do đó, tác phẩm của Chung dường như là lời đáp cho tình trạng tuyệt vọng này.

Cuốn Your Utopia. Ảnh: Hachette.

Hay gần đây hơn, cuốn Your Utopia, được xuất bản năm 2024 cùng với các truyện mang tính suy đoán về tương lai u ám do công nghệ và AI tạo ra, của Chung đều là những tấm gương phản chiếu hiện thực đầy ác mộng từ góc nhìn của các nhà văn.

Thêm vào đó, thể loại truyện kinh dị cũng có thể mang màu sắc chính trị mãnh liệt. Tác phẩm của nhà văn người Argentina Mariana Enríquez Things We Lost in the Fire năm 2016 và Our Share of Night năm 2019 cũng chứa đầy những bóng ma từ quá khứ của đất nước bà, gợi nhắc về sự đau khổ của một thế hệ phải đối mặt với nhiều báo cáo về bạo lực, tội phạm băng đảng hay sự mất tích của mọi người dường như đã là một điều bình thường của cuộc sống. Trong một cuộc phỏng vấn năm 2022 với Financial Times, Mariana chia sẻ: “Thực tế ngày càng giống với thế giới kinh hoàng... ngay cả ở phương Tây, ở những quốc gia nghĩ rằng họ không còn vấn đề gì”.

Cuốn Things We Lost in the Fire cũng đã gây được nhiều tiếng vang. Ảnh: Mashable.

Kinh dị, cũng giống như tiểu thuyết viễn tưởng hoặc lãng mạn, có đề tài rất rộng. Từ Frankenstein của Mary Shelley năm 1818 đến The Haunting of Hill House năm 1959 của Shirley Jackson, thể loại kinh dị thường được chú ý nhờ các tình tiết giết người hay những thây ma được xây dựng độc đáo. Nhưng gần đây, các tác phẩm và tuyển tập truyện ngắn của Chung, Enríquez và nhiều người khác, được xây dựng nhiều lớp và được viết rất tinh tế, đang khiến công chúng dần phải thừa nhận các giá trị nghiêm túc hơn của thể loại này.

Các tác phẩm kinh dị hiện đại khác cũng gây được rất nhiều ấn tượng về sự đa dạng như trong Among the Living của Tim Lebbon, nhân vật chính là một loại virus tiềm ẩn lâu ngày ở Bắc Cực, cuốn Mrs Jekyll của Emma Glass thì kể về một giáo viên bị bệnh nan y cảm thấy bị tổn thương hay cuốn Woodworm của Layla Martínez mang đến câu chuyện về ngôi nhà bị các bóng ma lịch sử ám ảnh.

Thế hệ các nhà văn kinh dị hiện đại đã bỏ đi những bóng ma cũ và thay vào những nỗi ám ảnh mới, chân thực và sợ hãi hơn. Có thể họ đang hi vọng cuộc đời cũng giống những câu chuyện kinh dị: Khi cuốn sách được đóng lại, mọi nỗi sợ hãi cũng chìm vào trong các trang sách.

Những cuốn sách kinh dị ăn khách nhất mọi thời đại Trang Book Riot đã tập hợp nhiều nguồn số liệu, nhiều bảng xếp hạng để giới thiệu với độc giả các tác phẩm kinh điển ăn khách nhất từ trước tới nay. 09:00 28/5/2023

Những điều ít biết về ông hoàng truyện kinh dị Stephen King Cuốn sách “Stephen King: A Complete Exploration of His Work, Life and Influences” chia sẻ nhiều điều thú vị về tác giả truyện kinh dị nổi tiếng Stephen King. 14:44 3/10/2022