Trung tâm Dự báo Khí hậu Mỹ (CPC) tiếp tục duy trì “khuyến cáo La Niña”, xác nhận nhiệt độ mặt nước biển ở xích đạo Thái Bình Dương vẫn thấp. Tuy nhiên, tình trạng này được dự báo sẽ không kéo dài lâu: La Niña nhiều khả năng nhạt dần và chấm dứt vào khoảng tháng 2 tới.
“Chúng tôi khá chắc chắn rằng La Niña yếu hiện nay đã ở mức đỉnh hoặc rất gần đỉnh. Nhiệt độ nước biển ở phía đông xích đạo Thái Bình Dương sẽ tăng trở lại, đưa hệ thống về trạng thái ENSO trung tính trong vài tháng tới”, ông Nat Johnson, nhà khí tượng học tại Phòng thí nghiệm Động lực học Chất lưu Địa vật lý NOAA, nhận định.
 |
| Các nhà dự báo thời tiết đang đánh giá khả năng xảy ra sự chuyển đổi nhanh chóng từ La Nina sang El Nino. Ảnh: NOAA. |
Thực tế, La Niña đang “níu giữ” khá mong manh. Chỉ số Niño-3.4 - thước đo chính của NOAA - ghi nhận mức -0,5°C trong tuần đầu tháng 12, đúng ngưỡng để xác định La Niña.
Sau tháng 2, NOAA dự báo Thái Bình Dương sẽ bước vào pha trung tính, khi không còn điều kiện El Niño hay La Niña chi phối. Tuy nhiên, nhiều bằng chứng cho thấy trạng thái trung tính này có thể rất ngắn, và Thái Bình Dương có khả năng bật trở lại El Niño sớm nhất vào mùa hè năm sau.
Trong pha La Niña, gió tín phong thổi từ đông sang tây dọc xích đạo, đẩy nước ấm dồn về phía tây Thái Bình Dương, tích tụ như nước trong một bồn bị nghiêng. Đúng kịch bản đó đã diễn ra suốt nhiều tháng qua, khi một “hồ” nước ấm bất thường liên tục hình thành ở phía tây Thái Bình Dương.
Trong lúc vùng phía đông vẫn mang đặc trưng mát lạnh kiểu La Niña, thì nhiệt độ nước ở phía tây đã thuộc nhóm cao nhất từng ghi nhận kể từ năm 1950.
Lượng năng lượng nhiệt khổng lồ này được xem là “nhiên liệu” tiềm tàng cho một El Niño vào cuối năm 2026. Những đợt gió tây ngắn nhưng mạnh - gọi là các “bùng nổ gió tây” - có thể đẩy khối nước ấm này trở lại phía đông, làm ấm toàn bộ lưu vực và kích hoạt sự đảo chiều nhanh sang El Niño.
“Tôi cho rằng hiện vẫn hơi sớm để những điều kiện này tự thân đủ mạnh kích hoạt El Niño”, ông Johnson lưu ý.
Ông dẫn lại tiền lệ năm 2014, khi Thái Bình Dương có nhiều nét tương đồng với hiện nay: nước ấm tích tụ ở phía tây và những tín hiệu gió tây ban đầu khiến giới khoa học kỳ vọng một ‘siêu El Niño’.
“Nhưng sau đó, gió đông quay trở lại và thực sự chặn đứng quá trình hình thành El Niño. Gió không chịu đảo chiều và El Niño dự báo đã ‘xì hơi’, bị trì hoãn thêm tròn một năm”, ông nói.
Vì vậy, vài tháng tới sẽ mang tính quyết định. Thái Bình Dương đang tích trữ một lượng năng lượng tiềm tàng lớn, nếu gió tín phong đảo chiều, năng lượng này sẽ lan tỏa khắp lưu vực, kéo theo những tác động thời tiết trên toàn cầu.
 |
| Các mô hình dự báo dài hạn cho thấy hiện tượng La Niña sẽ tiếp tục kéo dài đến mùa đông và chuyển sang El Niño vào mùa hè năm sau. Ảnh: NOAA. |
Nếu El Niño quay trở lại mạnh mẽ vào mùa hè, khả năng cao thế giới sẽ đối mặt với một giai đoạn cuối năm 2026 nóng hơn trung bình. Ngược lại, nếu kịch bản “khởi động hụt” như năm 2014 tái diễn, Thái Bình Dương có thể duy trì trạng thái trung tính lâu hơn, qua đó làm giảm nguy cơ các hiện tượng thời tiết cực đoan trong năm tới.
“Chúng ta cần theo dõi sát các trường gió bề mặt ở vùng nhiệt đới Thái Bình Dương trong vài tháng tới”, ông Johnson nhấn mạnh.
“Nếu xuất hiện những đợt gió tây mạnh, khi đó chúng tôi sẽ xem xét liệu khí quyển nhiệt đới có đang phản ứng trước các biến đổi của đại dương hay không”, ông cho biết thêm.
Những cuốn sách hay về biến đổi khí hậu
“Những kiến thức cơ bản về biến đổi khí hậu”, “Băng - Những câu chuyện ly kỳ từ một thế giới đang dần biến mất”, “Thảm họa khí hậu - Chúng ta đã có gì và làm gì để ứng phó?”,... nằm trong số những cuốn sách giúp độc giả có cái nhìn trực diện và bao quát hơn khi nói đến vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu.
Độc giả có thể xem thêm tại đây.
