 |
“Irpin, Bucha, Hostomel và toàn bộ vùng Kyiv đã được giải phóng”, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar thông báo trên mạng xã hội hôm 2/4 (khoảng 1h ngày 3/4 giờ Việt Nam).
Ở những nơi quân đội Nga đã rút, người dân bắt đầu ra khỏi hầm trú bom và tới nhận bánh mì từ tay binh sĩ Ukraine. Đó có thể là những mẩu bánh mì đầu tiên họ được cầm trong tay kể từ khi giao tranh bùng nổ gần 40 ngày trước.
Ngổn ngang đường phố những nơi mới được giải phóng là xác xe tăng cùng các quả tên lửa chưa phát nổ. Những giờ khắc tĩnh lặng tương đối đã được lập lại quanh Kyiv.
Nhưng đâu đó tại Ukraine, đặc biệt là tại miền Nam Ukraine, người dân vẫn thức dậy trong tiếng tên lửa và đạn pháo. Với một số người, những ngày sắp tới có thể là cơ hội cuối cùng để họ trốn thoát trước khi đợt giao tranh mới bùng nổ.
Khói đen bao trùm bầu trời Odessa
Odessa là thành phố cảng quan trọng nằm trên bờ Biển Đen và cũng là căn cứ chính cho Hải quân Ukraine. Trong gần 40 ngày giao tranh, người dân Odessa phần lớn may mắn không phải chứng kiến thực tại ác liệt của cuộc giao tranh, cho tới sáng sớm ngày 3/4.
Ngày hôm ấy, tên lửa của Nga đã bắn vào “cơ sở hạ tầng thiết yếu”, nhiều khả năng là một kho chứa dầu của Odessa, nhưng không có thương vong, quan chức thành phố nói. Sau những tiếng nổ rung chuyển thành phố, người dân Odessa chứng kiến nhiều cột khói đen bốc lên bao trùm bầu trời.
 |
| Bộ Quốc phòng Nga xác nhận đòn không kích hôm 3/4 đã phá hủy một nhà máy lọc dầu và 3 kho dầu quanh Odessa. Ảnh: AFP. |
Bộ Quốc phòng Nga xác nhận đòn không kích và cho biết đã phá hủy một nhà máy lọc dầu và 3 kho dầu quanh Odessa. Những cơ sở này “được dùng để tiếp nhiên liệu cho các đơn vị quân đội của Ukraine” gần Mykolaiv - một thành phố cảng khác của Ukraine.
Cùng ngày, Mykolaiv cũng trúng một số quả rocket, thị trưởng thành phố cho biết. Với vị trí nằm giữa Odessa và bán đảo Crimea bị Nga sáp nhập từ năm 2014, Mykolaiv đã bị bao vây kể từ đầu cuộc giao tranh nhưng vẫn chưa thất thủ.
Sau hơn một tháng phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine, quân đội Nga gần đây đã rút lui khỏi các khu vực quanh thủ đô Kyiv. Moscow cho biết đây là động thái rút lui chiến lược để củng cố mặt trận miền Đông và Nam Ukraine.
Tình báo Mỹ thu được thông tin cho thấy nhiều khả năng Điện Kremlin muốn giành chiến thắng ở miền Đông Ukraine vào đầu tháng 5, CNN đưa tin hôm 3/4.
Các đòn tấn công dọc đường bờ biển miền Nam của Ukraine trong ngày 3/4 phù hợp với kế hoạch nói trên của Nga. Kể từ khi giao tranh bùng nổ, Moscow đã muốn thiết lập hành lang đất liền nối Nga và Crimea nhưng vẫn vấp phải kháng cự mạnh tại Mykolaiv và Mariupol - một thành phố cảng khác của Ukraine.
Tại miền Đông, các đòn pháo kích vẫn diễn ra suốt ngày đêm tại vùng Donetsk, thống đốc tỉnh này cho biết hôm 3/4. Vị thống đốc mô tả tình hình tại đây rất “rối ren”, theo Reuters.
 |
| Xe cơ giới Nga nằm ngổn ngang trên một con đường nối Bucha với thủ đô Kyiv. Ảnh: Reuters. |
Hôm 3/4, hàng trăm người dân đã sơ tán khỏi thành phố Kramatorsk, thuộc miền Đông Ukraine, vì lo sợ một đợt tấn công mới từ Nga, theo AFP. Hoạt động sơ tán diễn ra trật tự nhưng tâm trạng mọi người đều chất chứa nỗi buồn và đau khổ.
“Rất nhiều người đã rời đi. Ba ngày qua, gia đình chúng tôi dần đi sơ tán trong khi đàn ông chúng tôi ở lại. Tình hình rất nghiêm trọng”, Andriy, một người tiễn vợ con lên tàu tới Lviv ở miền Tây, nói với AFP.
Svetlana, một tình nguyện viên nữ ở ga tàu của Kramatorsk, cho biết mình phải ở lại với chồng để chăm sóc mẹ. “Ga tàu này mấy ngày qua hôm nào cũng chật cứng người”, chị Svetlana nói. “Người ta đồn là có điều gì đó tồi tệ sắp tới đây”.
Quanh Kyiv, vết sẹo giao tranh vẫn nguyên vẹn
Khi quân đội Nga đang rút đi, những vết sẹo do các cuộc giao tranh đang hiện rõ. Tại những khu vực ở Ukraine mà quân Nga vừa rút đi, xác xe tăng và xe bọc thép của Nga nằm ngổn ngang.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và một số quan chức khác cáo buộc binh sĩ Nga đặt mìn và các thiết bị nổ khác trên đường rút khỏi vùng Kyiv. Tại thành phố Irpin, nằm sát thủ đô Kyiv, các đội cứu hộ tìm thấy 643 thiết bị nổ.
Hôm 2/4, cơ quan tình trạng khẩn cấp của Ukraine cảnh báo người dân ở vùng mới giải phóng cần cảnh giác vì hơn 1.500 thiết bị nổ đã được tìm thấy chỉ trong một ngày sau khi rà soát làng Dmytrivka, nằm về phía tây thủ đô.
“Họ đang đặt mìn ở khắp lãnh thổ này. Nhà bị đặt mìn, phương tiện bị gài mìn, thậm chí thi thể cũng bị gài mìn”, ông Zelensky nói.
 |
| Người dân xúm lại nhận thực phẩm từ binh sĩ Ukraine vào hôm 2/4. Ảnh: New York Times. |
Ông Zelensky cho biết công tác tháo dỡ mìn và đảm bảo an toàn vẫn đang diễn ra. Ông khuyến cáo người dân trước mắt nên tránh xa vùng mới giải phóng.
“Hiện vẫn chưa thể trở lại trạng thái bình thường như trước kia”, vị tổng thống nói.
Bộ Quốc phòng Nga không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters. Reuters chưa thể kiểm chứng độc lập những cáo buộc trên.
Quân đội Ukraine hôm 3/4 cho biết Nga đã bắn tên lửa vào thị trấn Vasylkiv, cách Kyiv khoảng 50 km. Tên lửa bắn trúng một trung tâm chỉ huy không quân đã bị phá hủy từ trước, khiến một số người dân ở trường đại học gần đó bị thương.
Chernihiv, một trong hai khu vực Nga tuyên bố sẽ giảm hoạt động quân sự, đã bị tàn phá 70%, theo Thị trưởng Vladyslav Atroshenko nói hôm 3/4. Vấn đề cấp bách nhất đối với người dân nơi đây là “việc Nga dồn quân trên biên giới Belarus”, ông Atroshenko nói.
“Quân đội Nga đi quanh Ukraine như ở nhà. Họ rời đi rồi không có nghĩa ngày mai họ không quay lại. Họ chỉ cần đi khoảng 1,5 tiếng là có thể tới đây”, vị thị trưởng nói.
 |
| Mìn chống tăng được bố trí trên một cây cầu ở Bucha, hình ảnh ghi lại hôm 2/4. Ảnh: AP. |
"Gáo nước lạnh" từ đoàn đàm phán Nga
Hôm 2/4, ông David Arakhamia, trưởng đoàn đàm phán Ukraine, cho biết Moscow đã đồng ý “bằng lời” với những đề xuất của phía Ukraine. Ông Arakhamia cũng nêu khả năng tổng thống hai nước sẽ có cuộc gặp trực tiếp nhưng không nói thời điểm cụ thể.
Những tín hiệu trên làm dấy lên hy vọng các cuộc hòa đàm đang có tiến triển tích cực. Nhưng ông Vladimir Medinsky, trưởng đoàn đàm phán Nga, dường như có cách suy nghĩ khác.
Hôm 3/4, ông Medinsky đánh giá phía Ukraine đã trở nên thực tế hơn trong khi tiếp cận những vấn đề liên quan tới trạng thái trung lập và phi hạt nhân. Tuy nhiên, dự thảo thỏa thuận vẫn chưa sẵn sàng để trình lên hội nghị giữa tổng thống hai nước, theo TASS.
Ông Medinsky còn nói mình không có cùng thái độ “lạc quan” của các thành viên đoàn đàm phán Ukraine về khả năng Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hội đàm.
Cùng ngày 3/4, Điện Kremlin khẳng định Nga không thể nào bị cô lập hoàn toàn vì thế giới và nước Nga lớn hơn nhiều so với châu Âu.
“Sớm hay muộn chúng ta sẽ phải đối thoại, dù người nào đó ở bên kia đại dương có muốn hay không”, ông nói.
Ông Peskov khẳng định ông Putin chưa bao giờ loại trừ cuộc gặp với người đồng cấp Ukraine. “Nhưng để điều đó xảy ra, hai phái đoàn cần đạt được tài liệu cụ thể. Không phải một bộ ý tưởng mà là một văn bản cụ thể”, ông nói.
