Họ trở thành nhân vật của tôi

Những con người vốn tự mình sáng tạo ra cả một thế giới nhân vật, lần này chính họ lại trở thành nhân vật trong tay Hồ Anh Thái - từ những góc khác nhau của con mắt nhà văn. Bức chân dung của Tô Hoài, Ma Văn Kháng, Nguyễn Thị Thu Huệ, Nguyễn Thị Minh Thái, Ý Nhi, Lê Minh Khuê, Aziz Nesin, George Evans, Bodil Malmsten, Maxine Hong Kingston, G.Emerson, S.Lidman… do Hồ Anh Thái vẽ bằng lời theo cách giản dị của mình.

Thế giới sách

Ký ức của nhà văn Hồ Anh Thái về người cậu họa sĩ nổi tiếng

Thứ năm, 8/2/2024 20:28 (GMT+7)
20:28 8/2/2024

Tuổi đôi mươi, đang là sinh viên, lâu lâu gặp cậu Thủ, tôi đều nghe cậu nói say sưa về triết Phật.

Hồi đó tôi có hiểu gì đâu, những thứ ấy nghe để thấm vào mình, nhưng nó ở nguyên trong đầu mà không lý giải. Cậu còn đưa cho một vài quyển sách mỏng giấy nâu vàng, trong ấy có những công án thiền càng gây bối rối. - Ngài hỏi đi - Ta đã hỏi rồi -Ngài hỏi chi? - Ông đã trả lời chi? - Tôi không trả lời gì cả - Ta cũng không hỏi gì cả...

Cũng chịu ảnh hưởng của cha, con trai cậu là họa sĩ Hồ Hồng Lĩnh từ khi còn ít tuổi đã tâm đắc với triết học phương Đông. Lĩnh nói với tôi: Krishnamurti không phải là nhà tư tưởng mà là nhà vô tưởng.

Tôi vẫn nghe mà để đấy. Tưởng như quá xa xôi. Rồi về sau, tình cờ số phận sắp đặt thế nào đó, đang làm việc ở Bộ Ngoại giao, tôi lấy được học bổng đi Ấn Độ. Đi Ấn Độ mà không biết gì về cái đại dương văn hóa ấy. Đi Ấn Độ mà không biết gì về Phật. Thế rồi dần dần, mưa dầm thấm lâu. Phải ở xứ Bắc mới biết mưa dầm nó thế nào. Mưa dầm dề dai dẳng triền miên. Cứ thế mà thấm sâu.

Một tác phẩm của Hồ Hữu Thủ. Ảnh: Vy Gallery.

Về sau nghĩ lại, những điều cậu Thủ nói về Phật, những bức tranh của cậu như thiền, những quyển sách ố vàng cậu đưa ngày trước... tất thảy những điều đó có sợi chỉ mỏng manh nào nối vào con đường dẫn mình tới Ấn Độ? Thế rồi mấy chục năm nghiên cứu văn hóa Ấn Độ, dăm bảy cuốn sách tôi viết về Ấn Độ tôi đều gửi cậu Thủ đọc. Namaskar, xin chào Ấn Độ; Đức Phật, nàng Savitri và tôi; Đức Phật, Nữ Chúa và điệp viên; Ở lại để chờ nhau, Chốc lát những bến bờ... Cậu nhìn những bìa sách, có khi bảo, nên vẽ thế này thế kia cho đúng màu sắc đúng bố cục, cho đúng là Ấn Độ...

Năm 1991, anh Nguyễn Trọng Chức ở báo Tuổi Trẻ thành phố Hồ Chí Minh có một chuyến đi tu nghiệp báo chí ở Ấn Độ. Họa sĩ Hồ Hữu Thủ nói có đứa cháu làm việc ở đại sứ quán Việt Nam tại New Delhi và viết một bức thư giới thiệu. Tôi lúc ấy là thư ký đại sứ, xa nhà lâu, nhận được thư cậu Thủ thì mừng lắm. Anh Chức viết nhiều về mỹ thuật, anh kể Hồ Hữu Thủ là thành viên nhóm họa sĩ trẻ Sài Gòn từ năm 1965, một nhóm tiên phong với nhiều tìm tòi cách tân, gồm những họa sĩ trưởng thành rất sớm như Nguyễn Trung, Đỗ Quang Em, Hồ Hữu Thủ...

Mỗi người một phong cách, mỗi người một con đường riêng, nhưng đều thành công đáng kể. Hồ Hữu Thủ từ nhiều chất liệu, dần dần hướng sâu vào sơn mài và trở thành tay sơn mài hàng đầu trong nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại.

Hồ Anh Thái/ NXB Trẻ

Hoạ sĩ Hữu Thủ hoạ sĩ sơn mài

SÁCH HAY

Một chiến dịch ở Bắc Kỳ

07:39 17/9/2020 07:39 17/9/2020 Thế giới sách Thế giới sách

Thị dân và quan lại mặc lễ phục lui tới thăm viếng nhau, tặng nhau những lá thiếp lớn màu đỏ và quà cáp.

Đi như tờ giấy trắng

20:50 21/9/2020 20:50 21/9/2020 Thế giới sách Thế giới sách

Một trong những chuyến đi vào mùa Giáng sinh ghi dấu mãi trong tôi chính là về Đường Lâm, hay đúng hơn là về những ngôi làng quanh vùng Ba Vì, Sơn Tây.

Bill Gates - Tham vọng lớn lao và quá trình hình thành đế chế Microsoft

07:22 31/8/2020 07:22 31/8/2020 Thế giới sách Thế giới sách

Khi không chơi bài buổi tối, Bill Gates thường làm việc ở Trung tâm Điện toán Aiken. Đó là lúc các máy tính ít được sử dụng nhất.

Những bá chủ không gian

20:00 30/8/2020 20:00 30/8/2020 Thế giới sách Thế giới sách

Khi Blue Origin phóng và hạ cánh thành công tên lửa New Shepard, Jeff Bezos chỉ viết vài dòng trên Twitter. Trái lại, Elon Musk "tuôn" cả tràng dài trên mạng xã hội.

Người trẻ thời 4.0 - Uy quyền lộng lẫy

08:53 30/8/2020 08:53 30/8/2020 Thế giới sách Thế giới sách

Trong số những kỹ năng mà người lao động phải có nếu không muốn bị bỏ lại phía sau, tư duy phản biện được nhiều người đặc biệt lưu ý.

Đi bộ xuyên Việt với cây đàn guitar

20:33 12/8/2020 20:33 12/8/2020 Thế giới sách Thế giới sách

Thiên nhiên luôn biết cách chữa lành những tổn thương trong tôi. Thiên nhiên là mẹ, là người thầy hướng dẫn mỗi khi tôi lạc lối trong cuộc đời này.

Loạn 12 sứ quân

11:02 16/8/2020 11:02 16/8/2020 Thế giới sách Thế giới sách

Sau khi Ngô Xương Xí chết, họ Ngô hết người kế vị. Trong nước một ngày không thể không có vua, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, lấy tôn hiệu là Vạn Thắng Vương.