Liên minh “Together” của Tổng thống Macron bất ngờ mất vị thế là phe đa số trong quốc hội trong bầu cử ngày 19/6, sau khi nhiều ghế rơi vào tay liên minh cánh tả và cực hữu mới thành lập.
Đây là kịch bản hiếm thấy với hệ thống chính trị tại Pháp, đặc biệt khi lần sửa đổi Hiến pháp năm 2002 đã cho tổng thống nhiều thuận lợi để chiếm đa số tại quốc hội.
Liên minh của ông Macron vẫn trở thành đảng lớn nhất trong quốc hội khóa tới. Tuy nhiên, với chỉ 210-260 ghế được bầu vào quốc hội, liên minh này không thể trở thành phe chiếm đa số - vốn yêu cầu ít nhất 289 ghế, theo AFP.
Về lý thuyết, cuộc bầu cử tại Quốc hội Pháp sẽ không ảnh hưởng nhiều đến chính sách đối ngoại - vốn thuộc quyền lực của tổng thống. Song, những vấn đề trong nước có thể ảnh hưởng đến Tổng thống Macron khi đưa ra các quyết sách đối ngoại.
Ông Macron có thể liên minh với những đảng khác để đảm bảo đa số ghế, hoặc thỏa thuận với các đảng trong mỗi dự luật để đạt đồng thuận. Giải pháp cuối cùng nhưng mang nhiều rủi ro là giải tán quốc hội.
Thành lập liên minh
Thủ tướng Pháp Elisabeth Borne cho biết việc lập liên minh sẽ bắt đầu vào ngày 20/6.
Giữa cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt, đảng cầm quyền đang gấp rút thông qua một dự luật khẩn cấp để giúp đỡ các gia đình có thu nhập thấp trước kỳ nghỉ hè vào tháng 8.
Dù vậy, để thông qua luật, ông Macron cần sự ủng hộ của các đồng minh tại quốc hội, bên cạnh các chính sách khác như cải cách phúc lợi hoặc tăng tuổi nghỉ hưu.
 |
| Tổng thống Macron gặp cử tri trước vòng bỏ phiếu bầu Quốc hội Pháp ngày 19/6. Ảnh: Reuters. |
Các dự báo cho thấy liên minh “Together” được cho là sẽ tiếp cận với đảng Cộng hòa (LR) - đảng cánh hữu truyền thống của Pháp - cùng với đảng trung hữu UDI. Nếu có sự ủng hộ của đảng LR, liên minh "Together" sẽ có đa số ghế tại quốc hội.
Dù vậy, người đứng đầu đảng LR Christian Jacob ngày 19/6 đã bác bỏ việc liên minh với ông Macron.
“Chúng tôi bước vào chiến dịch với tư cách đảng đối lập và chúng tôi sẽ giữ nguyên như vậy”, ông nói.
Nếu một liên minh như trên được thành lập, ông Macron sẽ phải hướng chương trình nghị sự thiên hữu, nhưng có thể thúc đẩy các chính sách giảm thuế, phúc lợi và lương hưu được ông ấp ủ.
Thỏa thuận theo từng luật
Trong trường hợp không có một liên minh chính thức, chính phủ sẽ phải dựa vào sự hỗ trợ từ các đảng đối lập đối với từng điều luật.
Điều này sẽ đòi hỏi các cuộc đàm phán lâu dài trước khi mỗi dự luật được đưa ra biểu quyết. Song, nó được cho là rủi ro khi chính phủ có thể gặp tình trạng các đảng đối lập rút lại sự ủng hộ vào phút cuối, dẫn đến dự luật không thể thông qua.
Với trường hợp này, đảng Cộng hòa (LR) sẽ có vai trò chủ chốt, khi liên minh cực tả NUPES hay Liên minh Quốc gia cực hữu khả năng cao sẽ đứng ngoài.
“Bạn có thể cầm quyền với thiểu số miễn là các đảng đối lập không hợp lực chống lại bạn”, Dominique Rousseau, chuyên gia luật Hiến pháp tại Đại học Pantheon-Sorbonne ở Paris, nói với AFP.
Trước đây, cựu Thủ tướng Michel Rocard từng đứng đầu chính phủ cánh tả thiểu số nhiệm kỳ 1988-1991 sau khi phe cánh hữu giành đa số ghế trong bầu cử quốc hội.
“Nó như địa ngục”, Jean-Paul Huchon, người khi đó là chủ tịch nội các của ông Rocard, nói với tạp chí Le Point gần đây.
 |
| Tổng thống Macron và phu nhân, bà Brigitte Macron tại điểm bỏ phiếu ngày 19/6. Ảnh: AFP. |
Có một cách khác để thông qua luật, khi Hiến pháp nước này trao cho Tổng thống Macron công cụ để “vượt mặt” quốc hội. Theo đó, thủ tướng - do tổng thống bổ nhiệm - có thể thông qua luật mà không cần quốc hội thảo luận. Nhưng nó có thể bị lật ngược nếu bị đa số nghị sĩ phủ quyết trong vòng 24 giờ kể từ khi được thông qua, và chỉ có thể dùng một lần trong mỗi phiên họp quốc hội.
Giải tán quốc hội
Nếu quốc hội bế tắc và không có một chính phủ ổn định, ông Macron có thể đưa ra giải pháp cuối cùng là giải tán quốc hội và tổ chức bầu cử lại.
Tuy vậy, điều này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy, khi đất nước đang phải đối mặt với lạm phát tăng cao và công chúng ngày càng ủng hộ các đảng đối lập, chẳng hạn đảng Liên minh Quốc gia của bà Marine Le Pen.
Khi đó, Tổng thống Macron có thể đối mặt với sức ép khi bị cử tri đổ lỗi là người gây ra sự bế tắc và trì trệ.
