Tổng thống Philippines Benigno Aquino tại hội nghị ASEAN ở Malaysia. Ảnh: Jakarta Post |
"Tôi tin rằng cộng đồng ASEAN không nên để một quốc gia nào, dù họ mạnh đến đâu, có thể tuyên bố chủ quyền đối với toàn bộ Biển Đông và không ngần ngại sử dụng vũ lực để khẳng định tuyên bố ấy", Tổng thống Aquino nói tại hội nghị ASEAN ngày 21/11. Ông không nêu rõ cụ thể quốc gia nào trong bài phát biểu.
Các nhà lãnh đạo sẽ khởi động liên minh kinh tế Cộng đồng ASEAN vào ngày thứ hai của hội nghị. Cộng đồng chính thức hình thành vào 31/12. "Do vậy, phận sự của chúng ta là phát triển chương trình nghị sự kết nối ASEAN hậu 2015 để liên kết các nguyện vọng và những thách thức mà chúng ta phải đương đầu", Tổng thống Aquino nói.
Nhà lãnh đạo Philippines chỉ rõ những sự việc khiến tình hình trên Biển Đông phức tạp bao gồm các "hành động đơn phương" như cải tạo, bồi lấp quy mô lớn và xây dựng những công trình trên các bãi đá ở Biển Đông.
Về việc Philippines kiện Trung Quốc ra tòa trọng tài quốc tế, Tổng thống Aquino cho biết, Manila "mong muốn cơ chế hòa giải hòa bình sẽ mang lại sự ổn định cho khu vực".
Ông hoan nghênh phán quyết vừa qua của tòa án về thẩm quyền phân xử vụ việc. "Chúng tôi sẽ theo đuổi vụ kiện đến cùng, và sẽ tuân thủ mọi phán quyết của tòa án".
Phiên điều trần vụ kiện của Philippines sẽ diễn ra từ ngày 24 đến 30/11. Phán quyết cuối cùng sẽ được công bố vào tháng 6/2016.
Tại Phiên họp toàn thể Hội nghị cấp cao ASEAN 27, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh nhiều vấn đề, bao gồm tình hình Biển Đông.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, một trong những thách thức an ninh nghiêm trọng nhất đối với khu vực hiện nay là những diễn biến ngày càng phức tạp ở Biển Đông.
"Việc bồi đắp, tôn tạo và xây dựng quy mô lớn các đảo, đá và các hoạt động đơn phương khác ở Biển Đông đang gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, làm gia tăng căng thẳng, xói mòn lòng tin, gây quan ngại sâu sắc cho cộng đồng quốc tế, và có thể dẫn đến nguy cơ quân sự hóa và xung đột trên biển, đe dọa hòa bình và ổn định khu vực", Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói.
Ông cũng khẳng định: "Việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích và trách nhiệm chung của ASEAN cũng như các nước trong và ngoài khu vực; thể hiện uy tín và vai trò trung tâm của ASEAN".