Dưới thời HLV Juergen Klopp, Liverpool có 2 lần vào chung kết Champions League liên tiếp và lên ngôi vô địch ở mùa giải 2018/19. Họ còn thống trị tại Premier League mùa giải này với 25 điểm nhiều hơn đội nhì bảng Man City. Những thành tích đó cho thấy lối chơi tấn công tốc độ, quyến rũ của Liverpool chứng tỏ được sự hiệu quả.
Tuy nhiên, Liverpool thất bại 0-1 trước Atletico Madrid ở trận lượt đi vòng 16 đội Champions League. Họ không tung ra nổi cú sút trúng đích nào, điều khó chấp nhận với đoàn quân HLV Klopp. Giờ đây, người hâm mộ kỳ vọng Atletico sẽ tiếp tục hạ gục Liverpool để khẳng định lại giá trị của bóng đá phòng ngự.
 |
| Thomas Partey (trái) chơi tuyệt hay trong thế trận phòng ngự Atletico ở trận lượt đi. Ảnh: Getty. |
Xu hướng của bóng đá hiện đại
Trong giai đoạn 2004-2009, thời điểm tạm gọi là kỷ nguyên của Rafa Benitez và Jose Mourinho, mỗi trận đấu ở Champions League có 2,55 bàn thắng. Con số này ở giai đoạn 2014-2019 là 2,97 bàn. Đó là sự cải thiện đáng kể.
Điều này đến từ cuộc "cách mạng" trong khâu huấn luyện, xuất phát từ Pep Guardiola và Barcelona. Ở giữa 2 giai đoạn kể trên, "Gã khổng lồ xứ Catalonia" thống trị bóng đá châu Âu với 2 chức vô địch Champions League. Hàng loạt ngôi sao được đào tạo từ lò La Masia vươn tới đỉnh cao như Xavi Hernandez, Andres Iniesta, Sergio Busquets và đặc biệt là Lionel Messi.
Các huấn luyện viên (HLV) chú tâm vào phát triển kỹ thuật cho cầu thủ trẻ. Những kỹ năng phòng thủ cơ bản dần bị lãng quên. Thậm chí, Sam Allardyce, HLV từng dẫn dắt các đội bóng tầm trung ở nước Anh như Crystal Palace, Sunderland, đã phát biểu: "Bạn không tổ chức lối chơi bắt đầu từ các trung vệ thì nghĩa là bạn không chơi đúng cách".
Rõ ràng, khả năng chơi chân, phát triển các kỹ thuật cơ bản về xử lý bóng được chú trọng hơn rất nhiều. Các HLV hàng đầu luôn yêu thích việc triển khai bóng từ sân nhà. Thời điểm này, xu hướng bóng đá được yêu thích là kiểm soát. Và để giành được quyền kiểm soát, bạn phải pressing.
 |
| Ederson được đánh giá là thủ môn chơi chân hay nhất thế giới. Anh từng kiến tạo cho Sergio Aguero bằng cú phất bóng từ phần sân nhà. Ảnh: Getty. |
Sau Gerard Pique, Carles Puyol, La Masia không còn sản sinh được cầu thủ phòng ngự đẳng cấp nào. Sergi Roberto, hậu vệ phải của Barca, vốn là học viên xuất sắc của La Masia, khởi nghiệp ở vị trí tiền vệ trung tâm. Anh cũng không được đánh giá cao ở khả năng phòng ngự.
Thậm chí, việc chơi chân cũng quan trọng đối với các thủ môn. Khi HLV Guardiola đến Man City, Joe Hart, đội trưởng của "The Citizens", thủ môn số một tuyển Anh, phải ra đi vì anh chơi chân không tốt.
Sau đó, chiến lược gia người Tây Ban Nha đem về Ederson Moreas, thủ môn có khả năng chuyền bóng không khác gì một tiền vệ. Tương tự, Alisson Becker của Liverpool hay Ter-Stegen của Barca, những người gác đền có giá trị cao nhất thế giới, cũng chơi chân rất cừ.
Những điều đó đều cho thấy bóng đá tấn công dựa trên nền tảng kiểm soát bóng vượt trội đang có được thành công. Nhưng nó không hề trả lời được câu hỏi rằng liệu bóng đá phòng ngự có làm được điều tương tự hay không.
Khi Atletico là của hiếm
Bóng đá có thể thay đổi rất nhiều, nhưng một điều quan trọng bất biến: Kết quả cuối cùng là quan trọng nhất. Nó quyết định tất cả. Lịch sử bóng đá chứng minh nếu một phong cách giành được thành công, nó sẽ có xu hướng lan toả rộng rãi.
Mùa giải 2009/2010, Inter Milan của HLV Mourinho hạ gục Barca hùng mạnh bằng thứ bóng đá phòng ngự chắc chắn. Independent đánh giá đó là bước ngoặt trong lịch sử Champions League, nhưng nó đã xảy ra cách đây một thập kỷ.
Kể từ đó, những kết quả như vậy hiếm khi xảy ra. Hầu hết Atletico Madrid là nhân vật chính. Đoàn quân HLV Diego Simeone, với hàng phòng ngự chắc chắn đã hất văng Barca (2013/14) và Bayern Munich (2015/16) ra khỏi đấu trường Champions League.
 |
| Walter Samuel (trái), trung vệ thép có nhiều đóng góp vào thành công của Inter Milan dưới thời HLV Mourinho. Ảnh: Getty. |
Không nhiều đội bóng phòng ngự tốt như Atletico trong 5 mùa giải gần đây. Trong giai đoạn 2004-2009, có 95 lần các đội bóng ở vòng loại trực tiếp giữ sạch lưới. Con số này giảm xuống còn 83 trong giai đoạn 2014-19. Số trận đấu có tỷ số 0-0, 1-0 cũng giảm từ 17 xuống 14 và 35 xuống 19. Dưới thời HLV Simeone, Atletico chiếm 7,3% số trận giữ sạch lưới ở vòng loại trực tiếp Champions League.
Những thống kê này cho thấy đội bóng cần làm nhiều hơn việc "đổ bê tông" để có được thành công tại Champions League. Atletico từng có 2 lần vào chung kết với một hàng phòng ngự chắc chắn, nhưng đều thất bại trước Real Madrid, đội bóng tấn công giỏi hơn.
"Tôi cho rằng các HLV ngày càng giỏi hơn ở khoản phát triển chiến thuật. Trước đây, các cầu thủ có nhiều khoảnh khắc bùng nổ hơn. Hiện tại, các bàn thắng sẽ đến từ việc phối hợp. Các đội bóng bắt đầu chơi pressing nhiều hơn. Bóng đá hiện tại sáng tạo hơn, nhanh hơn và trực diện hơn", Thiago Alcantara, tiền vệ của Bayern Munich, người trưởng thành qua 2 giai đoạn, chia sẻ.
"Chất lượng sân bãi tốt hơn, bóng nhẹ hơn. Yêu cầu thể lực cũng cao hơn. Các đội bóng có khả năng đưa bóng vào vòng cấm đối phương từ phần sân nhà chỉ trong vòng 6 giây. Bóng đá đạt đến tốc độ không thể tin nổi", Chris Davies, trợ lý HLV trưởng tại Leicester City, nói.
Những yếu tố đó sẽ khiến các cầu thủ phòng ngự chịu áp lực lớn, "mong manh" hơn và dễ mắc sai lầm. Vì vậy, việc số bàn thắng trung bình tăng lên cũng như số lần giữ sạch lưới giảm xuống là điều dễ hiểu.
"Để có được thành công như Mourinho, bạn cần những cầu thủ phòng ngự giỏi đối đầu 1 chống 1, những người hiếm khi phạm sai lầm. 15 năm trước, có rất nhiều như vậy. Nhưng giờ thì khác", Independent dẫn lời một HLV giấu tên.
 |
| Trippier ca ngợi cách phát triển hậu vệ tại Atletico Madrid. Ảnh: Getty. |
Simeone là HLV có phong cách tương tự Mourinho. Ông cố gắng phát triển những kỹ năng phòng ngự cho các học trò. Kieran Trippier, hậu vệ phải của Atletico thừa nhận đây là đội bóng tuyệt vời dành cho các cầu thủ phòng ngự. Trong khi đó, khi còn khoác áo Tottenham, Trippier nổi tiếng với khả năng hỗ trợ tấn công với những đường tạt bóng chính xác và những cú sút phạt đẳng cấp.
Tuy nhiên, Atletico sẽ gặp thử thách lớn trước mắt, đó là đối đầu với Liverpool trên sân Anfield. Tại đây, Barca từng thảm bại 0-4 dưới sức ép liên tục của đoàn quân HLV Juergen Klopp cũng như những âm thanh huyên náo trên các khán đài.
Trên sân Wanda Metropolitano, thầy trò HLV Simeone đã vô hiệu hoá thành công bộ 3 nguyên tử Mohamed Salah, Roberto Firmino và Sadio Mane. Nếu tiếp tục làm được điều này, Atletico sẽ tiến gần hơn với vinh quang bằng thứ bóng đá phòng ngự đã nâng tầm họ trong 5 mùa giải qua.
