 |
Nhiều nghệ sĩ Việt tận dụng sức ảnh hưởng và trang cá nhân có hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu theo dõi để quảng cáo. Tuy nhiên, nhiều trường hợp trong số họ bị chỉ trích vì quảng cáo tiền ảo hoặc sản phẩm kém chất lượng. Gần đây, giới nghệ sĩ lẫn KOLs rộ lên vụ dụ fan "bói tử vi" nhưng thực chất quảng cáo bán đồ phong thủy. Sau khi vướng tranh cãi, bị khán giả chỉ trích, họ xóa bỏ bài viết.
Xóa bỏ bài viết là hành động thường gặp trong những lần nghệ sĩ vướng tranh cãi vì quảng cáo sản phẩm không rõ ràng. Tuy nhiên, thay vì xin lỗi, giải thích rõ ràng và sau đó rút kinh nghiệm, phần lớn các nghệ sĩ lại khiến khán giả thất vọng vì "xóa trong âm thầm" và không có động thái phản hồi.
Trao đổi với Zing vào ngày 30/9, luật sư Nguyễn Đức Hùng - Phó Trưởng phòng Tranh tụng, Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư Hà Nội) nhận định sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội mang đến cho các nghệ sĩ cơ hội kiếm tiền từ quảng cáo sản phẩm. Nhưng chính sự sôi động, dễ dàng khiến nhiều nghệ sĩ trở nên dễ dãi với chính mình. Họ tham gia quảng cáo, giới thiệu đủ loại sản phẩm, dịch vụ nhưng không hề có sự kiểm chứng, không tìm hiểu sản phẩm, quảng cáo cả những sản phẩm không được phép.
Nghệ sĩ Việt, KOLs liên tiếp vướng lùm xùm quảng cáo trên trang cá nhân
Những ngày qua, nhiều nghệ sĩ như diễn viên Cát Tường, Lan Phương, Hương Giang, Thanh Vân, Bảo Anh, nhà văn Nguyễn Ngọc Thạch… quảng cáo cùng một nội dung về việc bói tử vi. Điểm chung của các nghệ sĩ là họ đều chia sẻ ở phần bình luận một đường link dẫn về trang Facebook chuyên bán đồ phong thủy. Phóng viên Zing đã nhắn tin vào Fanpage có tên “H.M phong thủy” theo lời giới thiệu của diễn viên Hương Giang và “Phong thủy T.A” trên trang của MC Cát Tường. Kết quả, toàn bộ cuộc trò chuyện giữa PV với "thầy" tử vi ở hai Fanpage này hoàn toàn giống nhau. Mục đích của các Fanpage là bán đồ phong thủy.
Vấn đề quảng cáo của giới nghệ sĩ đã gây tranh cãi suốt những năm qua. Mặt hàng phổ biến nhất thường xuyên xuất hiện trên trang cá nhân hay Fanpage của họ là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng. Nhưng phần nhiều trong số những sản phẩm đó được cho là không có nguồn gốc rõ ràng.
 |
| Diễn viên Hương Giang đã xóa bài đăng về "bói tử vi". |
Diễn viên Thanh Hương từng quảng cáo hàng loạt mỹ phẩm khác như mặt nạ, serum của Detox Blanc, kem chống nắng Jihye, kem dưỡng Rosalia, kem dưỡng trắng Starbaaby, CC Cream Vanesa, serum Acosmetics, bộ sản phẩm gồm serum, kem dưỡng của Beauty Doctor… và gần đây là sản phẩm peel da (phương pháp loại bỏ tế bào chết) có tên Dohu Vi Tảo.
Chưa bàn đến chất lượng sản phẩm nhưng việc Thanh Hương quảng cáo quá nhiều mỹ phẩm trong thời gian ngắn khiến khán giả hoang mang. Họ tự hỏi Thanh Hương có đủ thời gian tự mình trải nghiệm sản phẩm trước khi đem ra giới thiệu hay không.
Trước khi lô hàng trị giá gần 11 tỷ đồng của TS Việt Nam bị thu giữ vào năm 2017, nhiều sao Việt như Tú Anh, Bảo Thanh, Lã Thanh Huyền, Ốc Thanh Vân... có tên trong danh sách làm đại sứ thương hiệu cho các sản phẩm này.
Phương Mỹ Chi từng giới thiệu một loại mỹ phẩm và cho biết nó có xuất xứ Hàn Quốc. Nhưng khán giả không thể tìm ra trang web tại Hàn Quốc của sản phẩm như nữ ca sĩ giới thiệu. Sau đó, Phương Mỹ Chi lên tiếng xin lỗi vì quảng cáo sản phẩm không kiểm tra kỹ càng thông tin. Cùng thời điểm, Diệu Nhi, MC Quyền Linh, NSND Hồng Vân cũng lên tiếng xin lỗi khán giả khi quảng cáo sản phẩm kém chất lượng.
Giữa năm 2021, khán giả Việt bức xúc khi nhiều sao Việt đăng quảng cáo coin đa cấp. Khi đó, Nam Thư, Kiều Minh Tuấn, Ngọc Trinh... đăng bài viết nhắc đến Dogecoin, Shiba Inu, FXT Token cùng nhiều đồng tiền mã hóa. Trên Zing, các chuyên gia cho rằng đây là chiến dịch quảng cáo nhằm kêu gọi đầu tư tiền mã hóa tập trung vào FXT Token. Đây là loại tiền vô danh, liên quan đến nhóm đầu tư coin đa cấp Lio**** từng bị cảnh báo là lừa đảo. Sau đó, Nam Thư lên tiếng thừa nhận sai sót và xin lỗi khán giả.
"Đừng tin ngay vào quảng cáo trên trang cá nhân của nghệ sĩ, KOLs hay TikToker"
Khi hàng loạt tranh cãi nổ ra liên quan đến vấn đề quảng cáo của sao Việt, khán giả cho biết họ thất vọng và mất niềm tin vào những người họ từng tin tưởng, đặc biệt trong vụ dụ "bói tử vi" mới đây.
Nhiều khán giả bình luận dưới trang cá nhân của các nghệ sĩ: “Những người có sức ảnh hưởng đã phụ lòng tin của khán giả và những người yêu mến. Tôi không bao giờ tin vào những thứ do nghệ sĩ quảng cáo nữa”, “Khán giả yêu thương và tin tưởng nên mới nhấn theo dõi nghệ sĩ, người nổi tiếng vậy mà họ có thể quảng cáo không đúng sự thật. Như thế không khác gì nghệ sĩ đang gián tiếp hại khán giả”, “Càng ngày tôi càng mất lòng tin vào việc quảng cáo của các nghệ sĩ, KOLs, TikToker trên trang cá nhân của họ", "Không nên tin ngay vào các sản phẩm dù được các nghệ sĩ, Influencers hay TikToker quảng bá".
Luật sư Nguyễn Đức Hùng nhận định việc quảng bá bất chấp cho thấy sự xuống cấp trong đạo đức nghề nghiệp, thiếu ý thức trách nhiệm với cộng đồng và tính trục lợi, vì tiền của một bộ phận người nổi tiếng.
“Nghệ sĩ qua quá trình cống hiến, lao động nghệ thuật bằng tài năng làm lên tên tuổi của họ, được công chúng mến mộ. Do đó, chỉ có tài năng, phẩm giá mới giúp duy trì tên tuổi, khiến họ trở thành người của công chúng và được công chúng yêu mến. Do đó nếu tham gia quảng cáo các sản phẩm kém chất lượng, không đúng thực tế, người nghệ sĩ tự đánh mất mình, bán rẻ danh tiếng, mất chỗ đứng trong đời sống nghệ thuật. Đặc biệt, người nghệ sĩ đánh mất lòng tin trong lòng người hâm mộ”, luật sư cho biết.
Theo luật sư Nguyễn Đức Hùng, người nghệ sĩ cần nâng cao hiểu biết về pháp luật liên quan đến điều kiện, tiêu chuẩn chất lượng hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ. Việc này giúp họ kiểm tra, đánh giá tính hợp pháp của giấy tờ pháp lý công bố chất lượng hàng hóa, giấy phép lưu hành sản phẩm, giấy phép đăng ký kinh doanh, đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ… với các nhãn hàng, sản phẩm, dịch vụ họ nhận làm đại diện, quảng cáo.
Ngoài ra, nghệ sĩ cần có nhìn nhận và đánh giá về đạo đức, tôn giáo, tiêu chuẩn cộng đồng, sự ảnh hưởng đến công chúng khi tham gia hoạt động quảng bá sản phẩm, dịch vụ.
 |
| Thanh Hương quảng cáo nhiều loại mỹ phẩm. Ảnh: FBNV. |
Luật sư nhấn mạnh với tư cách người của công chúng, các nghệ sĩ cần có trách nhiệm hơn trước khi nhận quảng cáo cho một sản phẩm nào đó. Tuy việc đánh giá sản phẩm khi quảng bá trên các trang mạng xã hội mang tính cá nhân, nhưng do bản chất nghề nghiệp, tầm ảnh hưởng có thể tác động đến nhiều người, nghệ sĩ cũng cần có trách nhiệm thẩm định, tìm hiểu rõ về xuất xứ, nguồn gốc, chất lượng, cấp phép của các cơ quan chức năng để tránh những hệ lụy với người tiêu dùng và tránh bị lợi dụng dẫn đến vi phạm pháp luật.
“Bên cạnh đó, bản thân nghệ sĩ, xét ở góc độ pháp luật, họ cũng là một công dân. Và quảng cáo như một số ngành nghề kinh doanh khác, cũng chịu sự ràng buộc, điều chỉnh của pháp luật hiện hành. Vì vậy khi tham gia hoạt động quảng cáo, nghệ sĩ cũng bình đẳng như các công dân khác trong xã hội, phải chịu trách nhiệm trước pháp luật các hành vi của họ”, luật sư bày tỏ.
Để kết luận các nghệ sĩ kể trên có vi phạm pháp luật hay không phụ thuộc vào việc kiểm tra, xác minh của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Trong trường hợp các cơ quan chức năng xác định những nghệ sĩ này vi phạm pháp luật, họ sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật hiện hành.
Luật sư cho biết theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 14/2022/NĐ-CP, mức xử phạt là 10-15 triệu đồng với hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin cổ xúy các hủ tục, mê tín, dị đoan. Ngoài ra họ còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật, gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật.
Với hành vi quảng cáo mỹ phẩm không đúng sự thật, nghệ sĩ có thể bị phạt tiền từ 5 đến 40 triệu đồng. Đồng thời áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như Buộc cải chính thông tin hay Buộc tháo gỡ, tháo dỡ, sản phẩm quảng cáo, thu hồi sản phẩm in, tạp chí in quảng cáo đối với hành vi vi phạm. Về hành vi quảng cáo thực phẩm chức năng không đúng sự thật, người vi phạm có thể bị phạt tiền 5-30 triệu đồng.
