 |
Hơn 60 năm trước, đạo diễn người Anh David Lean đã lựa chọn vùng đất hoang sơ ở tỉnh Almeria, miền Nam Tây Ban Nha, làm nơi quay bộ phim Lawrence of Arabia, tác phẩm sau đó giành giải Oscar. Các nhà làm phim miêu tả lý do lựa chọn Almeria là bởi vùng đất này "thực sự chỉ có sa mạc đối diện với đại dương bao la, tuyệt đẹp".
Trong những thập kỷ sau này, Almeria chịu chung số phận với những vùng bờ biển tươi đẹp khác của Tây Ban Nha, đối mặt làn sóng xây dựng ồ ạt nhằm thu hút khách du lịch.
Hiện nay, bãi biển nơi bộ phim Lawrence of Arabia được quay nhường chỗ cho công trình khiến người dân địa phương bực tức mỗi khi nhìn vào, đó là dự án khách sạn có tên Algarrobico cao 21 tầng vẫn dở dang quá trình xây dựng nhưng đã bị bỏ hoang từ gần 20 năm trước.
Với 3 cần cẩu khổng lồ lơ lửng trên không, khách sạn bỏ hoang vô chủ nằm giữa khu bảo tồn thiên nhiên Cabo de Gata trở thành cái gai trong mắt của người dân.
Lịch sử câu chuyện dự án khách sạn Algarrobico rất phức tạp, nó là bằng chứng cho thấy một dự án du lịch có thể trở thành thảm họa khi những dàn xếp chính trị và tài chính đổ vỡ, theo New York Times.
Dự án gây tranh cãi gần 20 năm
Cabo de Gata được công nhận là khu bảo tồn thiên nhiên từ năm 1987 với diện tích khoảng 390 km2.
Khi vừa được thành lập, chính quyền thành phố Carboneras cho phép các doanh nghiệp tiến hành hoạt động xây dựng ở một khu đất nhỏ của Cabo de Gata. Một công ty phát triển bất động sản có tên Azata sau đó mua lại khu đất.
Năm 2003, Azata được cấp phép xây dựng một khách sạn bên bờ biển ở khu vực có tên Algarrobico. Xung quanh vị trí Azata đặt dự án khách sạn của mình không có bất cứ công trình nào khác ngoài nhà ở của người dân địa phương vốn đã tồn tại từ trước khi khu bảo tồn được thành lập.
Với lập luận dự án khách sạn trái với quy chế bảo vệ khu bảo tồn, các nhà hoạt động môi trường khởi kiện và yêu cầu tòa án đình chỉ dự án Algarrobico. Năm 2006, thẩm phán Tây Ban Nha quyết định đình chỉ dự án khi khách sạn đã sắp hoàn thành.
 |
| Khách sạn Algarrobico bị bỏ hoang nhiều năm qua. Ảnh: New York Times. |
Sau cuộc chiến pháp lý kéo dài 10 năm, đến năm 2016, Tòa án Tối cao Tây Ban Nha ra phán quyết khách sạn Algarrobico vi phạm luật bảo vệ các khu bảo tồn thiên nhiên.
Các vụ kiện vẫn chưa kết thúc. Sau năm 2016, một phiên tòa mới bắt đầu, lần này nhằm xác định ai sẽ phải chịu trách nhiệm phá hủy tòa khách sạn 21 tầng dang dở, và ai sẽ phải trả tiền phục hồi cảnh quan xung quanh dự án.
Sau gần 20 năm với hàng chục phán quyết, khách sạn Algarrobico đã trở thành tòa nhà mục nát.
Và rồi trong một diễn biến đầy bất ngờ, tháng 7 vừa qua, tòa án Tây Ban Nha đảo ngược phán quyết và kết luận Algarrobico sẽ không bị phá hủy, bởi chủ đầu tư Azata đã được cấp phép xây dựng trước khi khởi công dự án.
Cuộc chiến bảo vệ thiên nhiên
Trước đại dịch Covid-19, Tây Ban Nha là điểm đến thu hút khách du lịch lớn thứ 2 trên thế giới chỉ sau Pháp, với 84 triệu du khách quốc tế đến thăm.
Lượng lớn du khách tìm đến những bãi biển ngập nắng vàng ở miền Đông và miền Nam Tây Ban Nha. Tại đây, các khu nghỉ dưỡng luôn chật kín du khách. Giữa biển bê tông cốt thép ấy, khu bảo tồn thiên nhiên Cabo de Gata trở nên hoàn toàn khác biệt.
"Cabo de Gata là viên đá quý trên vương miện của hệ sinh thái ở phía nam Tây Ban Nha, một không gian quan trọng nơi không tràn ngập du khách tắm biển thông thường", Pilar Marcos, giám đốc dự án bảo tồn đa dạng sinh học Greenspace, cho biết.
Tại Cabo de Gata, các khách sạn không có quá 45 phòng mỗi cơ sở. Nhiều du khách đến để cắm trại và tận hưởng bầu trời đầy sao vào ban đêm, thứ vốn không thể quan sát bởi ô nhiễm ánh sáng tại các đô thị.
Ồn ào xung quanh dự án Algarrobico đã thúc đẩy làn sóng bảo vệ môi trường ở Almeria. Năm 2020, khoảng 200.000 người đã ký tên vào thỉnh nguyện thư yêu cầu không cho phép mở cửa một khách sạn tại một trong các bãi biển nổi tiếng có tên Genoveses.
"Algarrobico là một biến cố khổng lồ, tạo ra tâm lý kỳ thị đối với mọi hoạt động kinh tế mới ở khu vực này", Ivan Garcia, tổng giám đốc tập đoàn Grupo Playas, công ty đứng sau dự án khách sạn ở bãi biển Genoveses, cho biết.
Garcia khẳng định dự án khách sạn của công ty ông bảo đảm tuân thủ các quy định của khu bảo tồn, tận dụng tối đa các tòa nhà hiện có đồng thời tạo ra việc làm cho người dân.
"Nếu không ai làm gì giúp tạo ra công ăn việc làm, chúng ta cuối cùng sẽ không thể bảo vệ được vùng đất tươi đẹp này, thay vào đó người dân sẽ bỏ đi nơi khác và cả khu vực sẽ dần héo tàn", Garcia nói.
Ông chủ Grupo Playas có lý. Hiện nay, tỷ lệ thất nghiệp tại tỉnh Almeria lên đến 21%, cao hơn đáng kể mức trung bình 15% của Tây Ban Nha.
 |
| Công trình xây dựng ven bờ biển Macenas bị bỏ hoang. Ảnh: New York Times. |
Mặc dù vậy, các nhà hoạt động môi trường khẳng định ngày càng có nhiều dự án du lịch hủy hoại thiên nhiên trên khắp Tây Ban Nha, thậm chí ngay cả tại Almeria nơi tỷ lệ đất thuộc diện được bảo tồn ở mức cao.
Một số nhà hoạt động cho rằng những tay đầu cơ bất động sản có điều kiện lộng hành bởi hệ thống pháp luật, chính trị hiếm khi trừng phạt hoạt động xây dựng trái phép.
Từ năm 1988, Tây Ban Nha đã ban hành luật hạn chế các dự án xây dựng ở bờ biển nhằm bảo vệ cảnh quan thiên nhiên.
"Nhưng luật pháp là không đủ để ngăn cản làn sóng xây dựng dọc bờ biển mà tôi tin là chưa từng có ở bất cứ quốc gia châu Âu nào", Jose Domínguez, luật sư tham gia vụ kiện chống lại khách sạn Algarrobico, nói.
Tại Almeria, có những dự án khác khiến vùng bờ biển mất đi vẻ đẹp tự nhiên.
Cách không xa khách sạn Algarrobico là một khách sạn bỏ hoang khác trên bờ biển Macenas, lối vào thị trấn Mojacar. Công trình này là một kiến trúc bê tông, bị dừng thi công khi bong bóng bất động sản phát nổ ở Tây Ban Nha năm 2008. Hiện chưa rõ khi nào công trình này sẽ được tháo dỡ.
Tại Mojacar, hiệp hội các nhà hoạt động môi trường Save Mojacar mới đây tổ chức nhiều cuộc biểu tình phản đối kế hoạch mở rộng diện tích đất phục vụ các dự án bất động sản.
"Các chính trị gia muốn tăng gấp đôi số nhà ở phục vụ du lịch, cho dù hiện đã có rất nhiều căn hộ bị bỏ hoang do khủng hoảng tài chính. Chúng ta có thể làm du lịch bền vững, nhưng thay vào đó lại chọn con đường du lịch đại trà bởi lòng tham và nạn tham nhũng ăn sâu bén rễ trong ngành bất động sản Tây Ban Nha", Jaime del Val, lãnh đạo Save Mojacar, nói.
