Trong một chỉ trích dữ dội của quan chức Mỹ với đồng minh thân cận nhất là Israel, Ngoại trưởng John Kerry nói với Thủ tướng Benjamin Netanyahu rằng Tel Aviv đang hủy hoại hy vọng về giải pháp 2 nhà nước đối với cuộc xung đột kéo dài hàng thập kỷ của nước này với người Palestine.
Ông cũng nói rằng phiếu bầu của Mỹ tại Liên Hợp Quốc vào tuần trước là nhằm cứu Israel khỏi "các lực lượng cực đoan nhất" trong chính phủ nước này.
 |
| Ngoại trưởng Mỹ John Kerry có bài phát biểu về hòa bình Trung Đông tại Bộ Ngoại giao ngày 28/12, tại Washington, DC. Ảnh: Reuters. |
Trong 23 ngày còn lại trên cương vị ngoại trưởng, ông Kerry bày tỏ thất vọng việc ông Netanyahu tiếp tục ủng hộ các khu định cư "được sắp xếp một cách chiến lược khiến giải pháp 2 nhà nước trở nên bất khả thi".
Tuy nhiên, ông cũng nói rằng chính quyền sắp tới của Tổng thống đắc cử Donald Trump có thể sẽ từ bỏ những nguyên tắc quan trọng mà Mỹ theo đuổi nhiều thập kỷ qua trong đàm phán Trung Đông.
"Tình trạng hiện nay sẽ dẫn tới việc chỉ có một nhà nước duy nhất hoặc sự chiếm đóng vĩnh viễn", ông nói. Ông lập luận rằng Israel, với dân số Arab tăng lên, không thể vừa là một nước Do Thái, vừa là một nước dân chủ trừ khi tiến tới giải pháp 2 nhà nước, phương án mà nhiều đời tổng thống Mỹ ủng hộ.
Bài phát biểu được đưa ra trong giai đoạn căng thẳng hiếm thấy giữa Mỹ với đồng minh Israel kể từ khi Tổng thống Harry S. Truman công nhận nhà nước Israel vào tháng 5/1948. Sau khi Mỹ bỏ phiếu trắng đối với nghị quyết chỉ trích việc xây dựng các khu định cư mới trong lãnh thổ tranh chấp, ông Netanyahu đã phát biểu, "bạn bè không đưa nhau ra Hội đồng Bảo An".
Động thái của chính quyền Tổng thống Barack Obama phá vỡ tiền lệ ủng hộ Israel của Mỹ, giúp Hội đồng Bảo An Liên Hợp Quốc thông qua nghị quyết yêu cầu Israel ngừng xây dựng các khu định cư trên lãnh thổ Palestine.
Đáp lại, ông Kerry nói hành động của Mỹ xuất phát từ sự thấu hiểu sâu về liên minh giữa 2 nước. "Một số người dường như tin rằng quan hệ hữu nghị với Mỹ nghĩa là Mỹ phải chấp nhận bất cứ chính sách nào, không kể lợi ích, vị thế, tiếng nói và các nguyên tắc của mình", ông nói.
"Bạn bè cần nói với nhau những sự thật đau lòng và bạn bè cũng cần tôn trọng lẫn nhau", ông khẳng định. Ông Kerry thường sử dụng ngôn từ ngoại giao cẩn trọng, không công khai nêu tên hoặc làm cho việc trao đổi trở nên căng thẳng. Ông phá bỏ hầu hết những nguyên tắc này vào hôm qua, đặc biệt khi nói về chính phủ của ông Netanyahu.
"Thủ tướng Israel công khai ủng hộ giải pháp 2 nhà nước, nhưng liên minh hiện tại của ông là liên minh thiên hữu nhất trong lịch sử Israel, với chương trình nghị sự được thúc đẩy bởi các nhóm cực đoan nhất", ông nói.
"Kết quả là chính sách của chính phủ này - mà ngài thủ tướng từng mô tả là 'cam kết lớn nhất đối với hiệp ước giữa 2 nước trong lịch sử Israel '- đang đi theo chiều hướng ngược lại, tạo ra chỉ một nhà nước duy nhất".
