K+ đóng cửa, thị trường truyền hình trả tiền Việt Nam giờ ra sao

Truyền hình trả tiền và nội dung có phí trên Internet (OTT/IPTV) Việt Nam trải qua giai đoạn biến động mạnh. Sự ra đi của K+ đánh dấu bước chuyển lớn về cách thị trường vận hành và cho thấy mức độ hiệu quả của từng mô hình tính phí.

Từ hạ tầng phần cứng dựa trên vệ tinh, cáp quang, cuộc chiến chuyển thành dịch vụ online. Các công ty Việt Nam phải bước ra cạnh tranh với những ông lớn xuyên biên giới cùng vấn nạn vi phạm bản quyền.

Khách hàng tăng, doanh thu giảm

Theo Báo Văn Hóa, Cục trưởng Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin Điện tử (Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch) Lê Quang Tự Do cho biết thị trường truyền hình trả tiền Việt Nam đang trong bối cảnh khó khăn. Doanh thu, chỉ số quan trọng với các doanh nghiệp, có chiều hướng đi xuống.

Trước K+, Clip TV cũng thông báo đóng cửa. Ảnh: Khương Nha.

Cụ thể, năm 2024 các công ty mảng này thu về khoảng 10.017 tỷ đồng, giảm 2,7% so với cùng kỳ. Dự báo hết năm nay sẽ nhích nhẹ lên mốc 10.300 tỷ đồng. Nếu xét chung về trượt giá, đây là con số thể hiện sự đình trệ.

Vấn đề cốt lõi nằm ở số tiền chi trả trung bình trên mỗi khách hàng ở mức thấp. Sự cạnh tranh khốc liệt của các nền tảng OTT dẫn đến giảm giá. Gói cước trung bình từng ở khoảng 110.000-160.000 đồng/tháng, hiện giảm còn 30.000-70.000 đồng. Thậm chí mức này còn giảm nếu khách mua gói dài hạn, theo combo nhà mạng…

Đến hết 2024, thị trường có khoảng 21,4 triệu thuê bao, tăng 2% so với cùng kỳ. Tuy nhiên con số lại che giấu hiện thực trái ngược phía sau. Mảng truyền thống, với cáp analog, vệ tinh DTH đi xuống nghiêm trọng. Ngược lại, thuê bao số với các app OTT bùng nổ, đạt đến 9,2 triệu thuê bao, tăng hơn 24%.

Sự chuyển dịch phản ánh thói quen khách hàng thay đổi. Với lượng khách hàng Internet đông đảo, Việt Nam trở thành một trong những quốc gia tiêu thụ nội dung video nhiều nhất Đông Nam Á. Gói mạng rẻ, 4G, 5G tốc độ cao khiến di động thành thiết bị xem phổ thông, thay cho TV.

Vũ khí chiến lược

Sự kiện K+ rời bỏ thị trường là một trong những sự kiện lớn nhất ngành truyền hình trả tiền Việt Nam. Công ty thành lập 2009, tiên phong phát triển nội dung chất lượng cao, tạo thói quen xem bóng đá bản quyền. Tuy nhiên, việc định vị gói cước quá cao kèm với phụ thuộc hệ thống chảo thu vệ tinh khiến công ty thụt lại, thua lỗ lũy kế hàng nghìn tỷ đồng.

Doanh thu của VTVcab cũng sụt giảm trong năm tài chính gần nhất. Công ty Cổ phần Truyền hình Cáp Việt Nam giảm còn 1.970 tỷ đồng, từ mức 2.131 tỷ của năm 2023. Tương tự, SCTV cũng đi xuống so với cùng kỳ. Sản phẩm chính của hai nhà đài này cũng là bóng đá. SCTV nắm Laliga trong khi VTCcab chiếu C1, Ligue 1 và Serie A.

FPT Play thay K+ phát EPL ở Việt Nam. Ảnh: FPT.

Trong khi đó, đơn vị truyền hình của các nhà mạng như MyTV (VNPT), TV360 (Viettel), FPT Play (FPT Telecom) phát triển nhờ hạ tầng có sẵn. Với ưu thế công nghệ, những đơn vị này cung cấp đa dạng lựa chọn gồm IPTV, OTT app. Đây cũng là những tay chơi lớn, sẵn sàng vung tiền cho bản quyền các giải đấu thể thao lớn, nhằm thu hút người dùng vào hệ sinh thái.

TV360 phát sóng Champions Leagues, Bundesliga. FPT nắm FA Cup, lại vừa thâu tóm Ngoại hạng Anh đến năm 2031 sau sự rời đi của K+. Hai đơn vị này cũng nắm hàng chục triệu người dùng có sẵn. Bản quyền các giải đấu lớn là vũ khí gắn kết khách hàng với nhà mạng. Đồng thời, các giải đấu thể thao trở thành vũ khí để hút người dùng mới.

Cuộc chiến nội dung

Ngoài thể thao, phim ảnh và gameshow cũng là những mũi nhọn cạnh tranh khác của các bên cung cấp nội dung trả tiền ở Việt Nam. Một số đơn vị hút khách bằng kho nội dung tự sản xuất.

Ví dụ, Galaxy Play sở hữu kho điện ảnh chiếu rạp và phim dài tập “original”. Những định dạng này đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn. Báo cáo tài chính cho thấy Galaxy EE, công ty sở hữu nền tảng nói trên báo lỗ đến 4 năm liên tiếp, lũy kế 1.300 tỷ đồng.

VieON hưởng lợi nhờ kho gameshow đồ sộ. Ảnh: VieON.

VieON thuộc hệ sinh thái Dat Viet VAC là điểm sáng của OTT nội địa nhờ kho game show tự sản xuất, đáp ứng đúng thị hiếu như Rap Việt, Anh Trai Say Hi hay Ca sĩ Mặt nạ. Một số phim “original” của nền tảng như Cây táo nở hoa, Gia đình là số một cũng tạo tiếng vang.

Tuy nhiên, doanh nghiệp không phát triển theo hướng “độc quyền”. Nhiều gameshow của Dat Viet VAC vẫn được chiếu trên các kênh truyền hình miễn phí và YouTube. Một nguồn thu lớn của doanh nghiệp đến từ quảng cáo trên video thay vì gói trả phí từ người dùng.

Ngoài các doanh nghiệp nội, nhóm app xuyên quốc gia như Netflix, Iqiyi, WeTV, MangoTV cũng tìm cách xâm nhập bằng kho phim ảnh đa dạng. Trong đó, Netflix tự định vị ở phân khúc trên với giá thuê bao cao. Đổi lại, người dùng được xem kho phim chất lượng cao, đa dạng thể loại. Gần đây, nền tảng còn phân phối điện ảnh Hàn Quốc, vốn được người dùng trong nước yêu thích.

Iqiyi, MangoTV hay WeTV cung cấp phim ảnh Hoa ngữ. Các app này tiếp cận bằng cách đăng ký miễn phí, xem một số tập đầu không cần mất tiền. Để theo dõi trọn bộ, người dùng cần mua thuê bao theo tháng, năm. Tuy nhiên, các app có nguồn gốc Trung Quốc nhiều lần cung cấp nội dung chứa "đường lưỡi bò" phi pháp, xâm phạm chủ quyền biển đảo Việt Nam, bị cơ quan chức năng xử lý.

YouTube, với vai trò là nền tảng chia sẻ video lớn nhất, đã cung cấp gói Premium ở Việt Nam nhiều năm qua, nhưng thu phí để chặn quảng cáo thay vì nội dung độc quyền.

Vấn nạn phim lậu, bóng đá lậu

Báo cáo của Media Partners Asia và các tổ chức quốc tế cho thấy Việt Nam vẫn nằm trong nhóm quốc gia bị vi phạm bản quyền nhiều nhất. Năm 2022, các công ty mảng này thiệt hại khoảng 348 triệu USD, con số có thể tăng lên thành 457 triệu USD vào 2027.

Trước khi ngừng hoạt động, K+ nhiều lần lên tiếng, đứng ra khởi kiện các website vi phạm bản quyền tại Việt Nam. Đây là một trong những doanh nghiệp thất thoát doanh thu lớn vì phim lậu, bóng đá lậu.

K+ có nhiều năm đối đầu với web lậu trước khi phải đóng cửa.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, ông Hoàng Việt Anh, Chủ tịch FPT Telecom, cho rằng vấn nạn vi phạm vi phạm bản quyền là điều mà công ty phải đối mặt và liên tục tìm cách xử lý, giải quyết khi cung cấp nội dung chất lượng cao tại Việt Nam. Đồng thời, để ngăn chặn triệt để, tự thân doanh nghiệp, cùng các đối tác cung cấp Internet và cơ quan chức năng phải vào cuộc.

Sau K+, FPT Play trở thành đơn vị phải đối đầu trực tiếp với vấn nạn vi phạm bản quyền. Công ty này phải chi hàng chục triệu USD mỗi năm để lấy quyền phát sóng Ngoại hạng Anh tại Việt Nam.