Bình luận
 |
Cuộc đua vào các danh hiệu cá nhân của bóng đá thế giới đi vào giai đoạn cuối sau khi Euro 2020 kết thúc. Hai danh hiệu cá nhân dành cho các cầu thủ nam được quan tâm nhất là Ballon D’Or (Quả bóng Vàng) và The Best FIFA Men’s Player (Cầu thủ hay nhất thế giới).
Sự khác biệt của hai giải thưởng
Quả bóng Vàng (QBV) bắt đầu được tạp chí bóng đá Pháp France Football trao lần đầu vào năm 1956, chỉ cho các cầu thủ người châu Âu. Từ năm 1995, giải QBV mở rộng ra cho cầu thủ toàn thế giới. Uy tín của nó nằm ở sự lâu đời và bầu chọn chính xác từ các nhà báo thể thao theo sát các sự kiện.
Còn The Best FIFA Men’s Player (gọi tắt: Cầu thủ FIFA) bắt đầu được trao năm 1991, uy tín nằm ở chỗ nó là giải thưởng chính thức của cơ quan quản lý bóng đá trên toàn hành tinh, do các HLV và thủ quân các ĐTQG bầu chọn.
 |
| Messi giành Copa America 2021. Đây là giải đấu Leo đã chơi rất hay. Ảnh: Reuters. |
Năm 2010, hai giải thưởng này gộp làm một, gọi là FIFA Ballon D’Or. FIFA phải trả cho France Football 13 triệu bảng để gộp hai giải. Nhưng đến năm 2016, sau 6 năm "chung nhà", hai bên lại tách ra. Một giải thưởng của lý trí, một giải thưởng cho sự cảm tính.
Từ năm 1991, khi xuất hiện hai giải thưởng, có một số năm xảy ra độ vênh về nhận định giữa hai giải thưởng. Năm 1991, Lothar Matthaus giành giải FIFA, Jean Pierre Papin có QBV.
Năm 1994, đó là Romario (FIFA) và Hristo Stoichkov (QBV). Năm 1996, Ronaldo bỏ túi giải của FIFA, còn Matthias Sammer ẵm QBV.
Năm 2000 là Zinedine Zidane (FIFA) và Luis Figo (QBV). Một năm sau, Luis Figo giành giải của FIFA, Michael Owen sở hữu QBV.
Năm 2003, Zidane được xướng tên ở giải của FIFA, còn Pavel Nedved có QBV. Năm 2004, giải thưởng thuộc FIFA thuộc về Ronaldinho, trong khi QBV khắc tên Andriy Shevchenko.
Thống kê trên cho thấy có 7 lần nhận định khác biệt về bầu chọn cầu thủ hay nhất năm. Sau đó, hai bên có ý kiến giống nhau về cầu thủ hay nhất trong năm.
Qua 7 lần khác biệt này, dễ thấy những người bầu chọn QBV lý trí hơn, thiên về các thành tích lớn cầu thủ giành được. Còn những người bầu chọn Cầu thủ FIFA thiên về cảm tính, số bàn thắng và pha bóng đẹp được tính đến nhiều hơn là thành tích đội bóng của họ.
Năm ngoái, vì dịch Covid-19, QBV không trao cho ai. Còn năm 2019, Lionel Messi thắng Virgil Van Dijk với số điểm sát nút: 686 so với 679.
Với QBV, các phiếu được phát đến nhà báo ở 176 nước. Mỗi người điền tên 5 cầu thủ từ danh sách 30 ứng viên của ban tổ chức đưa ra. Con số ứng viên này không cố định, tùy từng năm BTC đưa ra số lượng khác nhau.
Ở mỗi lá phiếu, cầu thủ xếp thứ nhất được 6 điểm, thứ hai được 4 điểm, thứ ba được 3 điểm, thứ tư được 2 điểm và thứ năm được 1 điểm. Như vậy, Van Dijk có thể soán ngôi của Messi nếu một nhà báo nào đó thay đổi ý kiến của mình bằng cách xếp anh vào vị trí thứ nhất và gạt Messi khỏi 5 cái tên.
World Cup hay Euro bớt dần sự quan trọng
Giải Cầu thủ FIFA được chọn theo cách phức tạp hơn. Có 4 nhóm đối tượng được bầu chọn: Thủ quân các ĐTQG, HLV các ĐTQG, mỗi nước một nhà báo, và từ các CĐV bầu qua Internet trên trang chủ FIFA. Mỗi nhóm sẽ đóng góp ngang nhau 25% cho kết quả cuối cùng.
Mỗi người bầu sẽ điền tên 3 cầu thủ từ danh sách rút gọn 11 ứng cử viên do Tiểu ban Kỹ thuật FIFA chọn ra (số lượng ứng viên này cũng có thể thay đổi theo từng năm).
Ở mỗi lá phiếu, cầu thủ xếp thứ nhất được 5 điểm, thứ hai được 3 điểm, thứ ba được 1 điểm. Ví dụ, ở bảng dưới, Robert Lewandowski thu về 554 điểm từ nhóm HLV các ĐTQG.
 |
| Số điểm Lewandowski giành được ở giải Cầu thủ FIFA. Đồ họa: Minh Phúc. |
Nếu cầu thủ về nhất ở nhóm do HLV các ĐTQG chọn, như Lewandowski, anh ta sẽ được 13 điểm. Nếu về nhì được 11 điểm, về ba được 9 điểm, cứ thế cho đến về thứ 11 được 1 điểm. Tương tự, về nhất ở nhóm do các thủ quân ĐTQG, nhà báo, CĐV chọn được 13 điểm.
Năm ngoái, Lewandowski về nhất ở cả 4 nhóm bầu chọn, nên anh được 52 điểm tuyệt đối. Cristiano Ronaldo về thứ ba ở nhóm HLV (9 điểm), về ba ở nhóm thủ quân (9 điểm), về ba ở nhóm nhà báo (9 điểm), về nhì ở nhóm CĐV (11 điểm), nên điểm tổng của Ronaldo là 38 điểm.
Nếu không giải thích rõ, nhiều CĐV sẽ không biết con số 52 điểm hay 38 điểm được tính thế nào.
Trong quá khứ, các giải lớn World Cup hay Euro là căn cứ tốt nhất để những người cầm phiếu bầu lựa chọn ra cầu thủ. Nhưng Champions League và 5 giải VĐQG lớn ngày càng hấp dẫn, lấn dần sân chơi.
Vì vậy, Messi và Ronaldo thi nhau "làm mưa làm gió" các năm gần đây, dù các ĐTQG của họ không quá nổi trội. Tổng cộng, họ có 11 năm thay nhau đứng đầu, Messi 6 lần và Ronaldo 5 lần.
Trước kia, ở giải lớn cho ĐTQG, dễ dàng nhìn ra một ngôi sao sáng bật hẳn lên so với người khác, như Michel Platini, Marco Van Basten, Zinedine Zidane. Hiện tại, rất khó để tìm nhân tố nổi trội nhất vì chiến thắng mang tính tập thể nhiều.
Ví dụ, tuyển Tây Ban Nha vô địch World Cup 2010 nhưng danh hiệu cá nhân năm đó lại thuộc về Forlan. Tuyển Đức vô địch World Cup 2014, nhưng cầu thủ hay nhất năm đó lại là Ronaldo.
 |
| Jorginho giành danh hiệu kép, với Champions League cùng Chelsea và Euro 2020 trong màu áo tuyển Italy. Ảnh: Reuters. |
Năm nay, ai sẽ thắng QBV?
Truyền thông nhiều nước chỉ ra những ứng viên cho giải thưởng QBV và Cầu thủ FIFA của năm 2021 bao gồm: Messi, Ronaldo, Lewandowski, Jorginho, Kevin De Bruyne, Giorgio Chiellini, Harry Kane, N’Golo Kante. Những cái tên khác cũng được nhắc nhưng khó có cơ hội thắng giải, như Neymar, Kylian Mbappe, Federico Chiesa, Romelu Lukaku, Erling Haaland, Gianluigi Donnarumma.
Như thường lệ, giải QBV do các nhà báo chọn sẽ mang tính lý trí cao hơn. Khi kết thúc mùa giải VĐQG và cúp châu Âu vào cuối tháng 5, cầu thủ được đánh giá cao nhất là N’Golo Kante, linh hồn của nhà vô địch Champions League - Chelsea. Anh chắc chắn là cầu thủ hay nhất mùa bóng 2020/21 của UEFA.
Nhưng ở Euro 2020, Kante chưa thật nổi bật và ra về khá sớm. Do vậy, người đồng đội của anh ở Chelsea là Jorginho đang nổi lên.
Jorginho là trụ cột đưa tuyển Italy vô địch Euro 2020. Năm nay, tiền vệ 29 tuổi vô địch Champions League và Euro.
Chiellini là linh hồn, người truyền cảm hứng và hòn đá tảng của đoàn quân áo thiên thanh trong chiến dịch Euro. Song, các hậu vệ thường khó giành danh hiệu cá nhân. Trong nhiều năm qua, chỉ mỗi hậu vệ Fabio Cannavaro được vinh danh tại ngôi cao nhất, vào năm 2006.
Lewandowski phá kỷ lục ghi bàn Bundesliga, thế nhưng Bayern Munich của anh không vô địch Champions League và tuyển Ba Lan dừng bước sớm tại Euro. Do đó, Lewandowski khó được số phiếu cao. Ronaldo cũng vậy, khi Juventus và Bồ Đào Nha không có thành tích tốt.
Messi dẫn dắt Argentina đi đến cúp vô địch Copa America, nhưng Barca của anh mùa qua trắng tay. Mặt khác, các nhà báo không coi trọng Copa America lắm.
Giải Cầu thủ FIFA sẽ phát phiếu và mở bầu chọn từ cuối tháng 11 đến khi đóng lại 2 tuần sau đó. Nếu Messi chơi hay ở tháng 9, 10 và 11 thì anh vẫn sẽ nhận được nhiều phiếu bầu.
Vì khán giả và các thủ quân ở các châu lục ngoài châu Âu thường nghiêng về cảm tính khi chọn cầu thủ. Nếu Messi chơi đang hay, người ta sẽ chọn anh ngay, và không để ý nhiều đến thời gian trước đó. Vấn đề là Messi phải giải quyết nhanh tương lai của mình với Barca hoặc một CLB khác.
Do vậy, năm 2021 này có thể là năm lá phiếu bầu chọn phân tán, có hai chủ nhân cho hai giải thưởng. Hiện tại, người hâm mộ dự đoán Jorginho giành Quả bóng Vàng, còn Messi thắng giải Cầu thủ FIFA.
