Ngày 19/12 vừa qua, huyền thoại Jimmy Hill qua đời ở tuổi 87 sau 7 năm chống chọi với căn bệnh Alzhemer – căn bệnh thường gặp ở người cao tuổi.
Jimmy Hill là người góp phần thay đổi lịch sử của bóng đá thế giới. Ông không phải huyền thoại sở hữu hàng chục danh hiệu cùng tên tuổi được ghi khắc trong ngôi đền danh vọng. Ông cũng không phải nhà cách tân chiến thuật bóng đá. Jimmy Hill góp phần thay đổi cách chơi bóng, cách thưởng thức bóng đá và cách khán giả bàn luận về túc cầu giáo. Đóng góp lớn nhất của ông Hill là thay đổi toàn diện tiền lương của cầu thủ.
Trong suốt thời gian dài, hệ thống giữ lại và chuyển nhượng khiến cầu thủ phải sống dưới chế độ cai quản hà khắc của FA, với mức lương tối đa theo quy định chỉ là 20 bảng/tuần.
 |
| Ông Hill (ngoài cùng bên phải) đang thảo luận với các thành viên PFA. Ảnh: Getty. |
Năm 1957, Ông Hill thời bấy giờ đang nắm giữ chức Chủ tịch Hiệp hội cầu thủ chuyên nghiệp Anh (FPA) đã đứng ra vận động dỡ bỏ quy định bất công này. Ông Hill lấy dẫn chứng cầu thủ George Eastham khi đó đang đầu quân cho Newcastle. Đội bóng vùng Đông Bắc nhất quyết không để Eastham ra đi, dù hợp đồng của anh đã hết thời hạn từ lâu.
Phải mất đúng 4 năm đấu tranh, Jimmy Hill mới đạt được mục tiêu của mình. Năm 1961, tòa án tối cao Vương quốc Anh ra quyết định dỡ bỏ hệ thống "giữ lại và chuyển nhượng". Huyền thoại Jonny Haynes của Fulham trở thành cầu thủ đầu tiên hưởng lương 100 bảng/tuần.
Đến năm 1963, tòa án ra phán quyết mở rộng quyền chuyển nhượng cho các cầu thủ - bước đầu tiên trên con đường tiến tới thời đại toàn cầu hóa của bóng đá, mở đường cho những vụ chuyển nhượng bom tấn và những hợp đồng trị giá hàng chục triệu bảng Anh ngày nay.
Chỉ với từng ấy đóng góp, ông Hill đủ cơ sở để chiếm chỗ đứng trang trọng trong những trang vàng của lịch sử bóng đá thế giới. Giống như Jeans Marc Bosman, các cầu thủ hậu bối hưởng mức lương cả trăm nghìn bảng Anh mỗi tuần nợ ông một lời cảm ơn, các đài truyền hình nợ ông một sự tri ân.
Jimmy Hill từng trải qua tất cả công việc ở một đội bóng đá. Ông làm cầu thủ, HLV, giám đốc rồi kiêm luôn cả chủ tịch ở CLB Coventry City. Ông nghĩ ra “bộ nhận diện thương hiệu” cho Coventry City bắt đầu bằng cụm “Sky Blue”, nghĩa là "Bầu trời xanh".
 |
| Ông Hill trước bức tượng của chính ông đặt tại sân vận động của Coventry City. Ảnh: Empics. |
Quần áo thi đấu của đội là Sky Blue Strip, lời bài hát cổ động là Sky Blue Song, chương trình radio riêng là Sky Blue Radio, phương tiện đưa CĐV đến các trận đấu sân khách là Sky Blue Train. Ông thậm chí còn viết ca khúc "Good Old Arsenal" cho Arsenal và thắng giải trong chương trình tìm kiếm bài hát cạnh tranh với bài You'll never walk alone của Liverpool do ITV tổ chức
Sau đấy ông giới thiệu chương trình bình luận bóng đá hiện đại đầu tiên, nghĩ ra phương thức giải trí trước trận đấu, đồ uống giải khát miễn phí dành cho thiếu nhi. Tất cả đều là cuộc cách mạng đưa bóng đá Anh thành ngành giải trí như hiện nay.
Các fan lớn tuổi của Arsenal và Liverpool ở nước Anh hẳn nhớ rất rõ trận đấu mà ông Hill bước xuống từ khán đài để làm... trọng tài biên. Ông thực hiện việc này bất đắc dĩ vì trọng tài biên bị chấn thương. Nghe cứ như câu chuyện viễn tưởng của mấy đứa nhóc học tiểu học.
Ông giúp Coventry lên hạng đến hai lần nhưng chưa bao giờ dẫn dắt đội nhà ở hạng đấu cao nhất nước Anh. Ông từ chức vì không được ký hợp đồng 10 năm rồi chuyển sang làm người đứng đầu mảng thể thao của Đài London cuối tuần. Chiến dịch đầu tiên Jimmy Hill “đứng mũi chịu sào” là World Cup 1970. Thử thách phá bỏ sự đơn điệu của chương trình thể thao đặt lên vai Jimmy. Từ trong áp lực, ông nảy ra sáng kiến thay đổi truyền hình thể thao: đưa các nhóm chuyên gia bóng đá vào bình luận.
Thật khó tưởng tượng sự nhàm chán của trận cầu đỉnh cao nếu không có phần bình luận đội hình, chiến thuật, lực lượng hay lịch sử đối đầu… trước, giữa và sau trận đấu. Nếu không có tầm nhìn của Hill, chưa chắc các cựu danh thủ bóng đá Anh như Gary Lineker hay Alan Hansen là chuyên gia bình luận bóng đá trên truyền hình sau khi giã nghiệp ngôi sao sân cỏ.
Ban đầu, Hill mời một số tên tuổi am hiểu bóng đá và trung lập về quan điểm như Malcolm Allison, Paddy Crerand and Derek Dougan. Buổi bình luận đáng xem nhất mà ông Hill dẫn dắt thời gian đầu là cuộc tranh cãi giữa chuyên gia Malcom Allison và cầu thủ Alan Mullery của ĐT Anh. Trước World Cup 1970, ông Allison nhận định Mullery không phù hợp để thi đấu quốc tế. Sau khi ĐT Anh bị Tây Đức loại khỏi tứ kết, Mullery vừa trở về từ Mexico là lập tức đòi Hill cho lên sóng truyền hình để tranh luận với Allison. Ông Hill chấp nhận và đứng giữa làm trọng tài.
 |
| Ông Hill ngồi giữa, bên trái là chuyên gia Allison còn bên phải là cầu thủ Mullery. |
Mullery và Allison tranh cãi rất gay gắt. Mullery khẳng định ông đã chơi tốt, còn Allison vẫn bảo lưu quan điểm. Ông Hill ở giữa, để yên cho hai người tranh cãi nhưng thỉnh thoảng đưa đẩy vài ba câu gợi mở đề tài tranh luận. Hãy thử tưởng tượng Cesc Fabregas và Jose Mourinho đối đầu nhau trên truyền hình, chắc chắn có nhiều điều thú vị để chờ đợi.
Thời gian sau ông chuyển sang đài BBC, xuất hiện trong chương trình Match of the day nổi tiếng của đài đến 600 lần. Jimmy Hill kiêm luôn cả người dẫn chương trình lẫn chuyên gia phân tích. Ông bắt đầu trở thành “di sản quốc gia”, được hưởng sự thừa nhận và được gọi là nhà báo. Năm 1999, Jimmy chuyển sang đài Sky Sports, dẫn chương trình bình luận thể thao buổi sáng cùng 3 nhà báo khác.
Ông Hill góp phần đưa ra những quyết định thay đổi bóng đá như SVĐ bắt buộc phải đầy đủ ghế ngồi, ra mắt bảng điện tử và ba điểm cho một trận thắng. Sai lầm hiếm hoi của ông là bảo vệ hành vi phân biệt chủng tộc.
Giữa thập kỷ 70 của thế kỷ trước, ông Hill trở lại thăm Coventry trên tư cách chủ tịch. Lúc này Coventry đã lên thi đấu ở giải hạng Nhất Anh. Ông Hill luôn luôn thẳng thắn và cởi mở, nhưng tính cách này có lần làm hại ông. Ông bảo vệ hành vi phân biệt chủng tộc của Ron Atkinson, cho rằng đó là thứ ngôn ngữ bình thường của sân bóng đá. Lời nói của ông vấp phải sự phản ứng dữ dội của nhóm chống phân biệt chủng tộc. Họ gọi ông là “đồ lú lẫn”, họ tin ông mất liên lạc với đội bóng quá lâu rồi.
Rất ít người có thể đảm trách nhiều vai trò và để lại thành tựu cho đời sau như ông. Năm 80 tuổi, ông Hill mới quyết định nghỉ hưu. Lúc ấy ông vẫn có đủ sức khỏe để… chơi một trận tennis, lái xe từ bờ biển phía Nam và dừng chân ở trạm nghỉ giữa đường để ăn những trái chuối bà vợ chuẩn bị sẵn.
Ông còn đủ hào hứng và nhiệt huyết để tranh luận về trọng tài và về cầu thủ Anh, sự phát triển của truyền hình. Người đàn ông kỳ tài của bóng đá thế giới đã tận hưởng những năm tháng cuối đời theo cách yên bình ấy.
