 |
| Một thanh niên đang thuyết trình về hệ tư tưởng Hồi giáo cực đoan trong clip mà IS đăng trên Youtube. Ảnh: Youtube |
Trong ngôi nhà nhỏ ở ngoại ô, một thiếu niên chăm chú vào màn hình máy tính. Cậu xúc động mạnh trước những hình ảnh về cái chết của trẻ em Syria với khuôn mặt tái mét trong mùa đông lạnh giá. Các video kèm theo âm nhạc giàu cảm xúc thu hút sự chú ý của cậu.
Đoạn video cho cậu thấy, các tay súng IS đang chiến đấu như những tín đồ, chống áp bức nghiêm túc và bất công và xây dựng một nhà nước Hồi giáo thuần túy. Theo Business Insider, các video do Al Hayat, tổ chức truyền thông của Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), sản xuất.
Al Hayat sản xuất các video bằng tiếng Arab hoặc tiếng Anh, có phụ đề. Dù clip đi kèm với ngôn ngữ nào, các hình ảnh là quá đủ. Cậu thiếu niên có thể thấy những chiến binh dũng cảm, vài người thậm chí còn nhỏ tuổi hơn cậu. Họ sẵn sàng chết vì tự do, giúp đỡ những người yếu thế hoặc đấu tranh vì quyền của người Hồi giáo ở mọi nơi.
Những tội ác của IS qua bàn tay biên tập của Al Hayat đầu độc tâm trí các thiếu niên rằng, những tội ác của phương Tây với người Hồi giáo còn dã man hơn những gì các cậu thấy.
Ngày 18/4, người Australia giật mình bởi thông tin về kế hoạch tấn công khủng bố vào nước này. Cảnh sát đã bắt 5 thanh niên Hồi giáo lên kế hoạch đánh bom nhắm vào cảnh sát và công chúng trong một lễ kỷ niệm tại Melboure. 3 thiếu niên được thả tự do, 2 thanh niên 18 tuổi đang bị giam.
Cảnh sát Australia cho rằng, kế hoạch tấn công lấy cảm hứng từ IS. Một tháng trước, Jake Bilardi, một thiếu niên ở Melboure đầu quân cho IS, đã chết trong nhiệm vụ đánh bom tự sát ở Iraq. Các điều tra sơ bộ cho thấy, một trong số các thiếu niên bị bắt hôm 18/4 đã tham gia chiến dịch tuyên truyền trực tuyến của IS.
Sức hấp dẫn của các video tuyên truyền
Kế hoạch tấn công đặt ra câu hỏi lớn về sự hấp dẫn của IS với các thiếu niên sinh ra và lớn lên ở Australia. Điều gì truyền cảm hứng cho họ tham gia vào cuộc chiến đẫm máu mà họ biết rất ít?
Họ đầu quân cho IS thông qua hình thức du lịch nước ngoài. Thậm chí, họ thực hiện các hành vi bạo lực ngay tại quê nhà. Một lần nữa, câu hỏi dẫn thế giới đến bộ máy tuyên truyền của IS có ở khắp nơi trên Internet.
 |
|
Jake Bilardi (giữa), một thiếu niên sinh ra và lớn lên ở Melboure đầu quân cho IS, đã chết trong vụ đánh bom tự sát ở Iraq. Người ta không thể lý giải điều gì đã lôi kéo cậu tham gia các hoạt động tấn công tự sát. Ảnh: ABC News |
Thiếu tướng Michael Nagata, phụ trách đơn vị đặc nhiệm chống IS của Mỹ từng tuyên bố: "Chúng ta không đánh bại được hệ tư tưởng, thậm chí không hiểu về nó". Thực tế, thế giới không hiểu được cách thức truyền bá của hệ tư tưởng Hồi giáo cực đoan. Các nghiên cứu và phân tích chỉ tập trung vào cách IS sử dụng Internet để tuyên truyền chủ nghĩa khủng bố.
Một báo cáo gần đây của Trung tâm tình báo quốc gia Mỹ cho biết, cách xây dựng câu chuyện thánh chiến bạo lực tập trung vào việc tạo cho người xem hiểu rằng đang có mối đe dọa lớn với sự tồn tại của Hồi giáo. Do đó, họ cần phải tự hy sinh để đi đến chiến thắng và sự phục hồi vương quốc Hồi giáo như là giải pháp chấm dứt bất công và đau khổ.
Điều mà thế giới không hiểu, làm thế nào để kêu gọi tư tưởng của những thiếu niên trẻ tuổi như Sevdet Besim và thanh niên khác bị bắt trong kế hoạch tấn công mới nhất. Cả 2 đều là bạn của Numan Haider, người bị bắn chết vào tháng 9/2014 sau khi đâm cảnh sát ở Endeavour Hills, ngoại ô Melboure.
Thế giới thua trong cuộc chiến truyền thông?
Theo Business Insider, thế giới đã phản ứng một cách bản năng, sử dụng tuyên truyền để chống lại tuyên truyền của IS. Một chiến dịch truyền thông đa phương tiện gồm các video clip, áp phích, xây dựng một trang web và các trang mạng xã hội được sử dụng cho công cuộc "nói không với khủng bố"
Chiến dịch tiếng Arab, cụ thể là nhắm vào đối tượng người Hồi giáo, nhấn mạnh bởi khẩu hiệu chống chủ nghĩa khủng bố: "Tôi là người Hồi giáo, tôi chống lại thánh chiến". Các video đăng liên tục trên Youtube, phát sóng công khai trên Trung tâm truyền hình Trung Đông (MBC) và các kênh truyền hình của Al-Arabiya.
Các video biên tập trơn tru tương tự như IS sản xuất nhưng sức ảnh hưởng không cao. Tiến sĩ Anne Aly, nhà nghiên cứu về chủ nghĩa khủng bố thuộc Đại học Curtin, Australia, nói: "Chiến dịch 'nói không với chủ nghĩa khủng bố' thiếu độ tin cậy và thiếu sự chân thực khiến nó không thành công".
Nói không với chủ nghĩa khủng bố là ví dụ về cách tuyên truyền chống lại tư tưởng Hồi giáo cực đoan nhưng đã thất bại trong việc ngăn chặn sự phát triển của nó. "Dù bạn gọi cuộc chiến này là cuộc chiến tư tưởng, của trái tim và khối óc hay cuộc chiến chống khủng bố, rõ ràng, chúng ta cần phải thông minh hơn những gì đang làm", tiến sĩ Aly nói.
Hướng khắc phục
 |
| Các thanh niên Iraq đăng ký nhập ngũ để tham gia cuộc chiến chống IS. Ảnh: Reuters |
Cộng đồng quốc tế cần thông minh hơn trong cuộc chiến chống chủ nghĩa cực đoan bạo lực. Chống lại hình thức tuyên truyền của IS không phải là phản ứng một cách máy móc với các video họ xuất bản trên Internet.
Thế giới không nên đá bóng trên sân của IS với bóng của họ. Cộng đồng quốc tế phải tạo ra sân chơi riêng với các tình tiết mới, cần phải sáng tạo hơn, ít nhất là ngang bằng với những gì IS đang có.
Chủ động chống sự lây lan của chủ nghĩa cực đoan bạo lực là yếu tố cần thiết trong phương pháp chống khủng bố toàn diện. Lý tưởng nhất, cộng đồng cần chủ động ngăn ngừa giới trẻ bị thu hút ở IS.
Một trong những giải pháp hữu hiệu là kêu gọi giới trẻ tham gia phát triển các giải pháp chống IS. Tiến sĩ Aly cho biết, năm nay, 10 sinh viên của Đại học Curtin sẽ tham gia cuộc thi toàn cầu đầu tiên nhằm phát triển công cụ, sản phẩm hoặc giải pháp chống lại chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan.
20 trường đại học ở Mỹ, Canada, châu Âu, Trung Đông và châu Phi sẽ cạnh tranh để đưa ra giải pháp tốt nhất. Các giải pháp tạo ra từ chính đối tượng mà IS nhắm đến sẽ ngăn chặn các ảnh hưởng tiêu cực. Khi đó, các video tuyên truyền cực đoan của IS sẽ phản tác dụng bởi họ đã nhận thức được vấn đề.
Mọi chuyện có thể đã khác nếu Numan Haider, Jake Bilardi hay những thiếu niên khác như các cậu có cơ hội trở thành một phần của cộng đồng giáo dục toàn cầu chống lại thách thức từ chủ nghĩa cực đoan bạo lực?
"Trong khi chúng ta không bao giờ có câu trả lời, chúng ta biết chắc rằng, một số chiến binh trẻ tuổi có thể thay đổi tốt hơn bằng cách cung cấp cho họ một sự thay thế các cám dỗ của IS cả ở trực tuyến và ngoại tuyến", tiến sĩ Aly kết luận.
