Hàng loạt diễn biến tuần qua cho thấy nhiều chuyển biến trong bức tranh vũ trang ở Trung Đông, theo AFP.
Ngày 24/8, Israel tấn công phủ đầu điều mà nước này gọi là cuộc tấn công bằng drone của Iran, xuất phát từ một làng ở Syria, bên kia biên giới với Israel.
Rạng sáng ngày 25/8, hai chiếc drone nghi của Israel đã tấn công vào ngoại ô Beirut, nơi tập trung sức mạnh của nhóm Hezbollah vốn là kẻ thù lâu năm của Israel. Một drone đã phát nổ làm hư hại trung tâm truyền thông của Hezbollah, còn chiếc kia đã rơi mà không nổ do gặp trục trặc.
Quân đội Lebanon cho biết đã bắn trả một số drone của Israel. Israel chưa lên tiếng nhận trách nhiệm. Nhưng người đứng đầu lực lượng Hezbollah Hassan Nasrallah ngày 31/8 nói Israel “phải trả giá” cho vụ tấn công ngày 25/8.
Ngày 1/9, Iran tiết lộ dòng drone do thám và tấn công mới có tầm hoạt động tới hơn 1.000 km.
Israel sử dụng drone từ lâu
Quốc gia Do thái đã sử dụng drone trong quân sự từ lâu. Năm 1982 khi chiến tranh với Lebanon, hệ thống drone thu thập thông tin của Israel đã đi vào hoạt động. “Đó là hệ thống dùng vào việc do thám - thời gian thực, dùng camera”, David Hariri, người phụ trách dự án này và thường được coi là cha đẻ của drone Israel, nói với AFP.
Sau đó các drone được trang bị camera hồng ngoại và tia laser để nhận ra các mục tiêu cụ thể và do thám bằng điện tử, ông Hariri nói thêm.
 |
| Văn phòng Hezbollah bị phá hủy sau đợt không kích bằng drone của Israel. Ảnh: AP. |
“Binh lính được lệnh sử dụng chúng, nhưng họ còn tỏ ra khinh thường - ‘máy bay nhỏ thế này thì làm được gì?’”, ông kể lại, cho biết Israel là nước đầu tiên có chương trình nghiên cứu drone cấp quốc gia phục vụ cho quân đội.
“Quốc gia khởi nghiệp” này đã phát triển hẳn ngành công nghiệp phục vụ cho drone và đang dẫn đầu thị trường thế giới. Ngày nay, khoảng 50 công ty start-up đang chế tạo các bản mẫu drone, theo chính phủ Israel, và ngành công nghiệp có giá trị lên tới hàng tỷ USD.
Nhưng những đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc, Nga và Iran đang thách thức thế thống trị của Mỹ và Israel.
Ngày nay, các drone nhỏ ở tầm thấp có thể mang theo chất nổ và tấn công căn cứ quân sự cũng như các mục tiêu chiến lược.
Vì vậy, các công ty Israel như Skylock và Elbit đang phát triển công nghệ để vô hiệu hóa khả năng điều khiển drone từ xa mà không làm hỏng chúng, để sau đó có thể thu thập dữ liệu.
Iran phát triển drone, Hezbollah “được nhờ”
Việc Iran phát triển drone cũng cho phép đồng minh Hezbollah của họ tiếp cận công nghệ do thám trên không và tấn công bằng drone, theo nhà nghiên cứu người Israel Liran Antebi.
 |
| Một drone cảm tử của Iran. Ảnh: AFP. |
Hezbollah là nhóm phiến quân Hồi giáo Shiite có căn cứ tại Lebanon, được Iran chống lưng. Nhóm này được lập ra sau khi Israel tiến quân vào Lebanon năm 1982, chiến đấu du kích chống lại quân đội Israel trong vòng 18 năm, dẫn đến Israel cuối cùng buộc phải khỏi Beirut vào năm 2000. Nhưng đến năm 2006, Hezbollah và quân đội Israel lại chiến tranh kéo dài một tháng.
Cuộc chiến năm 2006 là lần đầu tiên trong lịch sử khi số giờ bay của máy bay không người lái lớn hơn máy bay có người lái, theo một nghiên cứu của đại học Tel Aviv.
Nhưng ở thời điểm đó, đa số drone là của Israel. Ngày nay, “Hezbollah đang ngày càng trở thành tổ chức quân đội được trang bị vũ khí cao cấp như máy bay không người lái, cả quân dụng lẫn thương mại”, Antebi viết.
Cuộc chiến này đã cướp đi 1.200 mạng người Lebanon, đa số là dân thường, và 160 người Israel, đa số là quân nhân, theo AFP.
Lãnh đạo Hezbollah Hassan Nasrallah cho biết Hezbollah có thể sẽ có thêm hệ thống chống drone. “Mỗi khi drone Israel bay trên bầu trời Lebanon, chúng tôi sẽ cố bắn hạ chúng”, ông nói trong tuần trước, và tuyên bố thời kỳ drone Israel bay tự do trên bầu trời Lebanon đã chấm dứt.
Các diễn biến ngày 1/9 tiếp tục gây lo ngại về khả năng leo thang xung đột sau một tuần đầy căng thẳng.
Quân đội Lebanon cho biết Israel đã bắn 40 quả đạn pháo vào vùng rìa ngoài các làng biên giới, gây ra những đám cháy, sau khi phiến quân Hezbollah tấn công vào lính Israel.
 |
| Khói bốc lên sau cuộc tấn công bằng đạn pháo mới nhất của Israel. Ảnh: Reuters. |
Kênh Al-Manar TV của Hezbollah đưa tin đợt nã pháo của Israel kết thúc vào khoảng 15h (GMT), gần hai giờ sau cuộc tấn công của nhóm nhắm vào Israel.
Thủ tướng Lebanon Saad Hariri đã hối thúc Mỹ và Pháp can thiệp. Người đứng đầu lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc ở Lebanon đã kêu gọi “sự kiềm chế tối đa”.
Quân đội Israel trong một thông cáo cho biết “một số tên lửa chống tăng đã được bắn từ Lebanon về phía căn cứ và các xe quân sự của Israel”, và nước này đã phải “bắn tên lửa trả đũa vào các điểm mà hỏa lực của đối phương bắt nguồn, ở phía nam Lebanon”.
