|
|
Học sinh Hà Nội trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025. Ảnh: Đinh Hà. |
Trong nhiều năm gần đây, xét tuyển học bạ đã trở thành một trong những phương thức xét tuyển đại học phổ biến, được nhiều trường và thí sinh lựa chọn.
Tuy nhiên, mùa tuyển sinh 2026, một số trường đại học đã lên phương án bỏ hoặc giảm phương thức xét tuyển này. Điều này nhận được sự quan tâm của phụ huynh, học sinh trên cả nước.
Nhiều trường bỏ xét tuyển học bạ
Cụ thể, trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật (Đại học Quốc gia Hà Nội) thông báo bỏ xét học bạ với tất cả ngành. Trước đó, năm 2025, trường áp dụng xét học bạ kết hợp chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế/kết quả thi năng khiếu đối với 5/8 ngành.
Đại học Sư phạm Hà Nội 2 bỏ xét tuyển học bạ với 17 ngành, đồng thời không xét điểm thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội, TP.HCM và Sư phạm Hà Nội.
Nhà trường chỉ xét học bạ ở các ngành: Giáo dục mầm non, Giáo dục thể chất, Giáo dục công dân, Sư phạm Tin học, Công nghệ thông tin, Khoa học vật liệu, Quản lý thể dục thể thao, Việt Nam học, Giáo dục học (dự kiến), Kinh tế chính trị (dự kiến).
Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết với diện xét tuyển dựa vào hồ sơ năng lực kết hợp phỏng vấn, dự kiến điểm học bạ được thay đổi bằng điểm thi đánh giá tư duy. Từ khi triển khai phương thức này, đây là lần đầu tiên đại học này “nói không” với kết quả học bạ đối với thí sinh trường THPT chuyên.
Trong khi đó, Đại học Nha Trang đã bỏ phương thức xét học bạ từ năm 2025. Còn Đại học Công thương TP.HCM dự kiến thực hiện từ năm 2028.
Từ những mùa tuyển sinh trước đó, một số trường tốp đầu cũng nói không với việc xét tuyển học bạ như Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Y Hà Nội, Đại học Kinh tế Quốc dân...
 |
| Năm 2025, trong số gần 850.000 thí sinh đăng ký xét tuyển đại học, tỷ lệ dùng phương thức xét học bạ là 42,4%. Ảnh: Đinh Hà. |
Lý do là gì?
Xét học bạ bắt đầu phổ biến từ năm 2016. Các trường thường sử dụng điểm 3-6 học kỳ, từ lớp 10 đến lớp 12.
Năm 2025, theo thống kê của Bộ GD&ĐT, các trường đại học sử dụng 17 phương thức tuyển sinh. Trong số gần 850.000 thí sinh đăng ký xét tuyển đại học, tỷ lệ dùng phương thức xét học bạ là 42,4%. Trong khi đó, tỷ lệ dùng điểm thi tốt nghiệp THPT chiếm 39,1%, còn lại là các phương thức khác với 18,5%.
Điều này cho thấy các trường ngày càng tự chủ hơn trong tuyển sinh và phương thức xét tuyển học bạ vẫn phổ biến. Nhờ đó, thí sinh cũng tăng cơ hội vào đại học, giảm áp lực thi cử. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, phương thức xét tuyển này gây nhiều tranh cãi.
Trao đổi với Tri Thức - Znews, ThS Phạm Thái Sơn (Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Đại học Công Thương TP.HCM) nhận định việc các trường bỏ hay giảm xét tuyển học bạ là quyết định dựa trên sự cân nhắc nhiều chiều.
- Thứ nhất, điểm học bạ ở các trường chưa có sự đồng đều, chênh lệch về đánh giá, có trường cao bất thường. Điều đó tạo ra khoảng cách giữa điểm số và năng lực thật của học sinh, khiến việc tuyển sinh đầu vào không đảm bảo công bằng.
- Thứ hai, các trường đại học muốn nâng chuẩn đầu vào để cải thiện chất lượng đào tạo và tăng uy tín học thuật.
- Thứ ba, xu hướng chung hiện nay là chuyển sang đánh giá năng lực thí sinh. Điều này bắt buộc các trường phải đổi mới phương thức tuyển sinh để đảm bảo công bằng và chính xác hơn.
Tuy nhiên, ông Sơn đánh giá việc các trường thông báo bỏ phương thức này đột ngột có thể khiến thí sinh bị động, nhất là những em đã lên chiến lược xét tuyển bằng phương thức này từ năm lớp 10.
Thầy Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng trường THPT Bùi Thị Xuân (TP.HCM), đồng tình với quan điểm này. Ông cho rằng phương thức nào cũng sẽ có ưu điểm và hạn chế.
Việc xét học bạ thuận lợi với thí sinh, giúp các em giảm áp lực, căng thẳng, nhất là nhóm thí sinh yếu thế, điều kiện khó khăn. Đây cũng là phương thức đánh giá toàn bộ quá trình học tập của học sinh trong 3 năm, đồng thời phản ánh quá trình giáo dục của trường phổ thông.
Thực tế, không ít đại học đưa dữ liệu cho thấy nhóm này có kết quả học không kém thí sinh đỗ bằng điểm thi.
 |
| Thí sinh cần xác định rằng điểm học bạ sẽ không còn là yếu tố quyết định độc lập. Ảnh: Phương Lâm. |
Học sinh nên chuẩn bị ra sao?
Để đảm bảo quyền lợi người học, cả hai vị chuyên gia cho rằng các trường nên công bố lộ trình thay đổi từ sớm, ít nhất một năm trước khi áp dụng để thí sinh chuẩn bị.
Ông Sơn bổ sung rằng các trường phổ thông và đại học cần tăng cường hoạt động tư vấn tuyển sinh cho học sinh lớp 10, lớp 11, giúp các em sớm hình dung chiến lược xét tuyển của mình.
"Các trường phải có trách nhiệm với thí sinh", ông Sơn nhấn mạnh.
Về phía thí sinh, các chuyên gia nhận định thời gian tới, phương thức xét tuyển học bạ vẫn sẽ được duy trì, song sẽ không còn là yếu tố quyết định độc lập. Các trường sẽ có sự điều chỉnh kết hợp học bạ với dữ liệu khác như điểm thi tốt nghiệp, đánh giá năng lực, chứng chỉ quốc tế...
Do đó, thí sinh vẫn cần chú trọng vào việc học ở trường để đảm bảo kết quả học tập tốt. Cùng với đó, các em cần đa dạng phương thức, coi trọng kỳ thi tốt nghiệp THPT bởi đây vẫn là phương thức xét tuyển quan trọng ở các trường.
Bên cạnh đó, nếu có điều kiện, các em có thể tham gia kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy của các trường đại học; và tận dụng lợi thế của các chứng chỉ quốc tế.
Ngoài ra, thí sinh cần theo dõi thông tin tuyển sinh từ các trường đại học mình quan tâm từ sớm để nhanh chóng điều chỉnh chiến lược khi có sự thay đổi.
Thị trường lao động thay đổi chóng mặt, để tồn tại, con người cần học tập suốt đời. Trong bối cảnh đó, tạp chí Tri Thức - Znews giới thiệu tới độc giả cuốn Học tập suốt đời của tác giả Michelle R.Weise.
Tác phẩm cung cấp cho độc giả những đánh giá về thị trường lao động tương lai, những giải pháp cho nhu cầu vừa học vừa làm đang ngày một tăng, cùng với đó là đưa ra những cách kết nối để quá trình chuyển đổi “học-làm” diễn ra thuận lợi hơn. Từ đó, tác giả nêu lên vai trò của việc học tập suốt đời.
