Trong những tuần đầu tiên của đại dịch virus corona, Mỹ đã ghi nhận khoảng 15.400 người chết vượt mức, cao gấp gần hai lần so với số ca tử vong vì Covid-19 được công bố khi đó, theo một phân tích được nhóm nghiên cứu do Trường Y tế Công cộng Yale dẫn đầu thực hiện cho báo Washington Post.
Số người chết vượt mức, tức số lượng người chết ngoài con số ước tính thông thường tại một thời điểm trong năm, nói trên là tính trong tháng 3 và đến ngày 4/4, thời điểm 8.128 ca tử vong vì virus corona được báo cáo tại Mỹ.
Tỷ lệ tử vong cao hơn bình thường
Số người chết vượt mức không nhất thiết có nguyên nhân trực tiếp là Covid-19, căn bệnh gây ra bởi virus corona. Họ có thể bao gồm những người chết trong đại dịch nhưng không phải do nhiễm virus này, chẳng hạn những người e ngại tìm đến bác sĩ để điều trị các bệnh không liên quan.
 |
| Một gia đình đứng cạnh quan tài chứa thi thể người thân tại Brooklyn, New York. Ảnh: New York Times. |
Thống kê cũng bị ảnh hưởng bởi sự tăng hoặc giảm về số ca tử vong do các nguyên nhân khác, như tự tử, giết người và tai nạn giao thông, theo Washington Post.
Song trong bất kỳ đại dịch nào, tỷ lệ tử vong cao hơn bình thường là điểm khởi đầu cho các nhà khoa học muốn tìm hiểu toàn bộ tác động của căn bệnh.
Phân tích của Yale lần đầu tiên ước tính số người chết vượt mức, trên toàn quốc và ở mỗi tiểu bang, trong năm tuần đó. Phân tích tính toán số người chết vượt mức bằng cách sử dụng một mô hình để ước tính có bao nhiêu người có thể đã chết nếu không có đại dịch, và sau đó lấy tổng số người chết do Trung tâm Thống kê Y tế Quốc gia Mỹ (NCHS) báo cáo trừ đi con số này.
Phân tích kết luận số ca tử vong được công bố trong những tuần trước ngày 4/4, dựa trên báo cáo từ sở y tế các bang, có thể đã không cho thấy được toàn bộ tác động của đại dịch.
Những con số không đầy đủ đó đã được trích dẫn rộng rãi vào thời điểm nhiều bang đang đưa ra quyết định quan trọng về việc đóng cửa các cơ sở kinh doanh và thực hiện các biện pháp khác để ngăn chặn sự lây lan của virus.
Phân tích cũng cho thấy rằng số người chết vì đại dịch có thể cao hơn đáng kể so với báo cáo chính thức, theo ông Daniel Weinberger, giáo sư dịch tễ học tại Yale và là trưởng nhóm nghiên cứu.
"Việc có được những con số chính xác để thông báo cho các nhà hoạch định chính sách giúp họ có thể hiểu được dịch bệnh đang diễn biến như thế nào và mức độ nghiêm trọng của nó ở những nơi khác nhau ra sao là điều rất quan trọng", ông nói với Washington Post.
Thống kê toàn quốc cũng định hình nhận thức của công chúng về mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh, và sau đó về là mức độ cần thiết của việc tiếp tục thực hiện giãn cách xã hội bất chấp nền kinh tế bị gián đoạn.
 |
| Người thân trong đám tang một bệnh nhân Covid-19 tại Denver, Mỹ. Ảnh: Reuters. |
Bức tranh không đầy đủ
Các chuyên gia y tế công cộng cho biết sự chậm trễ trong thống kê, cùng với thực tế là gần như mọi tiểu bang ban đầu chỉ ghi nhận các ca xác nhận nhiễm virus thông qua xét nghiệm, đã góp phần tạo ra bức tranh không đầy đủ về số người chết trong những tuần đầu.
NCHS gần đây đã bắt đầu tự thống kế số ca tử vong vì Covid-19, tách biệt với thống kê dựa trên báo cáo của bang gửi về Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC), theo Washington Post.
Thống kê của NCHS, dựa trên giấy chứng tử, cố gắng khắc phục những thiếu sót ban đầu, bao gồm việc đưa vào các ca tử vong nhưng không có xác nhận nhiễm virus từ phòng thí nghiệm. Song ngay thống kê của NCHS từ những tuần đầu tiên - 10.505 ca tử vong tính đến hôm 26/4 - chỉ bằng 2/3 số người chết vượt mức theo ước tính của Yale.
Theo phân tích của Yale, không tính thành phố New York, ước tính có khoảng 1.700 người chết vượt mức tại bang New York tính đến ngày 4/4 - cao hơn rất nhiều so với thống kê 1.022 người được coi là tử vong do Covid-19.
Thống đốc New York Andrew M. Cuomo thừa nhận trong một cuộc họp báo tuần trước rằng thống kê về tổng số người chết do Covid-19 tại bang ông, nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất tại Mỹ, "không phải là con số chính xác".
"Con số đó sẽ còn tăng lên", ông nói. "Số ca tử vong được thống kê chỉ tính những người chết trong bệnh viện hoặc chết tại nhà dưỡng lão. Nó không bao gồm những người chết tại nhà".
 |
| Nhân viên y tế tại Manhattan, New York. Ảnh: New York Times. |
Tại New Jersey, một bang bị ảnh hưởng nặng nề khác, 9.854 người đã chết trong khoảng thời gian được phân tích - bao gồm khoảng 2.200 người chết vượt mức, theo ước tính của Yale. Tuy nhiên, số này chỉ có 846 người được coi là tử vong do Covid-19.
Giới chức y tế đã bày tỏ lo ngại về việc số liệu thống kê không đầy đủ có thể đưa đến những quyết định sai lầm.
Jennifer Avegno, giám đốc y tế thành phố New Orleans, cho biết bà lo lắng về việc quan chức dân cử trên khắp đất nước đang dỡ bỏ các biện pháp hạn chế tại các thành phố và tiểu bang dựa trên những gì bà tin là thống kê không đầy đủ về số ca mắc bệnh và tử vong.
"Tôi lo lắng rằng những con số đó mang lại cho họ cảm giác an toàn sai lầm mà họ có thể đang truyền đạt tới công chúng", bà nói. "Họ có thể nghĩ rằng số ca nhiều hơn như vậy nhưng họ không xét nghiệm đủ rộng để biết".
