 |
Vào những ngày cuối năm 2006, một đơn vị tổ chức sự kiện ở Uruguay nhận được yêu cầu từ vị khách hàng muốn có bữa tiệc tại Punta del Este - khu nghỉ mát sang trọng nhất ở bờ biển nước này.
Nhân viên của công ty quảng cáo rằng họ có khả năng tổ chức "bữa tiệc ấn tượng nhất tại Punta del Este", với một hệ thống âm thanh, DJ chơi nhạc, không gian trang trí theo chủ đề, pháo hoa và thậm chỉ cả "những người mẫu không mặc gì trong bể bơi".
 |
| Trước khi nội chiến Libya nổ ra, Saif al-Islam Gaddafi từng được coi là người sẽ kế vị "ngai vàng" của đại tá Muammar Gaddafi. Ảnh: Reuters. |
"Người được chọn"
Khách hàng là một người có liên hệ mật thiết với gia đình Gaddafi - vốn khi đó vẫn nắm giữ quyền lực ở Libya. Người này đồng ý sử dụng tất cả dịch vụ của công ty tổ chức sự kiện, ngoại trừ pháo hoa.
Vị khách nhanh chóng chuyển hơn 34.000 USD vào tài khoản của công ty tổ chức sự kiện và yêu cầu mỗi ngày sẽ có một con cừu nướng được đưa tới bữa tiệc, dự kiến kéo dài một tuần từ 30/12/2006 đến 6/1/2007. Nhân vật chính trong bữa tiệc và cũng là ông chủ của vị khách trên chính là Saif al-Islam Gaddafi, con trai cả của đại tá Gaddafi.
Saif al-Islam có lý do để ăn mừng. Với tư cách là "người được chọn" để kế vị cha mình, Saif Gaddafi đã tham gia nhiều hơn vào các hoạt động ngoại giao của chính phủ Libya mặc dù không chính thức nắm giữ vị trí nào. Ông vừa mới cùng người đứng đầu các nỗ lực đàm phán với chính phủ Anh về việc khắc phục hậu quả của vụ đánh bom khủng bố máy bay Pan Am 103 trên bầu trời Lockerbie năm 1988.
Với bằng tiến sĩ triết học tại London School of Economics, một trong những trường đại học hàng đầu ở Anh, ông Saif Gaddafi được coi là gương mặt dễ chấp nhận hơn của giới cầm quyền Libya, trong bối cảnh đại tá Gaddafi bị phương Tây coi là một nhà độc tài toàn trị. "Thái tử" nhà Gaddafi thậm chí còn được Diễn đàn Kinh tế Thế giới đưa vào danh sách "Nhà lãnh đạo Trẻ Toàn cầu".
Báo Guardian của Anh mới đây đã tiếp cận được một loạt tài liệu giúp làm sáng tỏ những hoạt động của Saif al-Islam Gaddafi vào một thời điểm quan trọng. Đó là khi nhân vật này dẫn đầu nỗ lực để hâm nóng mối quan hệ giữa Libya và phương Tây, sau nhiều thập kỷ nguội lạnh.
Cuộc sống với tiền, quyền lực và những mối quan hệ của Saif Gaddafi cứ thế tiếp diễn, cho đến tận năm 2011, khi cuộc nội chiến Libya bùng nổ. Phe nổi dậy sau đó đã bắt và hành quyết đại tá Gaddafi một cách man rợ.
Saif Gaddafi cũng bị bắt giữ sau đó ở phía nam đất nước, nhưng may mắn cho ông là những người bắt giữ ông là dân quân Zintan, một nhánh có tư tưởng độc lập hơn bên phía phe nổi dậy. Chính lực lượng này đã bảo vệ Saif Gaddafi khỏi các phe phái khác và đưa ông đến căn cứ của họ ở vùng núi phía tây nam thủ đô Tripoli.
Kể từ đó, trong khi đất nước Libya chìm trong hỗn loạn và nội chiến, người ta cũng không còn nhìn thấy Saif al-Islam Gaddafi. Có tin đồn rằng ông đã chết, và Tổ chức Theo dõi Nhân quyền thì cho biết lần cuối người ta nhìn thấy nhân vật này là vào năm 2014.
Nhưng đúng một thập kỷ sau, vào tháng 7/2021, con trai đại tá Gaddafi bất ngờ xuất hiện với một bài phỏng vấn trên báo New York Times. Cũng vào cuối năm đó, ông thông báo sẽ tranh cử tổng thống, ký vào lá đơn bằng bàn tay phải đã bị mất một phần ngón cái và ngón trỏ. Đó là hậu quả của một lần ông bị không kích bởi máy bay NATO trong cuộc nội chiến năm 2011.
 |
| "Thái tử" nhà Gaddafi sau khi bị bắt giữ bởi phiến quân Zintan hồi năm 2011. Ảnh: Reuters. |
Cuộc bầu cử này tới nay vẫn chưa được tổ chức, do sự bất đồng giữa các phe phái với mối quan hệ phức tạp ở Libya. Liên Hợp Quốc đang cố gắng làm việc với các phe phái này để thúc đẩy một thỏa thuận về ngày bỏ phiếu mới.
Điều đáng chú ý là một số nhà phân tích cho rằng Saif Gaddafi có thể sẽ thu hút được một bộ phận lớn cử tri. Bởi vì nhiều người Libya đã quá mệt mỏi với một thập kỷ hỗn loạn và bạo lực vừa qua, họ giờ chỉ mong mỏi sự ổn định của những năm tháng dưới thời Gaddafi.
Tất nhiên là sẽ có những trở ngại với tham vọng của Saif Gaddafi. Ông sẽ phải hầu tòa tại Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) với những cáo buộc về tội ác của lực lượng an ninh do ông kiểm soát trong những năm chiến tranh.
Cuộc sống xa hoa và quyền lực ở London
Khi Saif Gaddafi chuyển đến London vào năm 2002, một nhóm các quan chức và nhân viên chính phủ Libya đã được tập hợp để hỗ trợ cho ông. Những công việc hành chính sẽ được xử lý bởi LIFC, một công ty bình phong của chính phủ Libya ở London.
Trong khi đó, các hoạt động tiệc tùng sẽ được phụ trách bởi một nhóm những người Libya khác, bao gồm Faisal Zuwawi, một quan chức trong liên đoàn bóng đá nước này. Chính Zuwawi là người đã đứng ra tổ chức bữa tiệc ở Punta del Este.
Uruguay chỉ là một trong nhiều điểm ăn chơi của "thái tử" Libya khi đó. Faisal Zuwawi cũng đứng ra thuê các du thuyền ở Địa Trung Hải, đặt chỗ VIP tại các câu lạc bộ ở vùng biển Caribe, thuê phi cơ riêng cũng như gái gọi để phục vụ ông chủ.
Việc đầu tiên mà Saif Gaddafi làm khi tới London là yêu cầu LIFC thu xếp cho mình một căn hộ ở khu Belgravia - một trong những nơi cao cấp nhất thủ đô. Thái tử nhà Gaddafi cũng có những cuộc gặp với đại diện chính phủ Anh khi đó. Họ có rất nhiều điều cần phải bàn bạc.
Vào năm 2003, sau thời gian dài đàm phán, Saif Gaddafi tuyên bố Libya sẽ "nhận trách nhiệm" về vụ đánh bom Lockerbie, và sẵn sàng trả khoản tiền 2,7 tỷ bảng Anh để đền bù cho gia đình các nạn nhân.
Ưu tiên tiếp theo của Saif Gaddafi là mặc cả với chính phủ Anh để trả tự do sớm cho Abdelbaset al-Megrahi, thủ phạm duy nhất bị kết án (chung thân) trong vụ đánh bom Lockerbie. Người này khi đó được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt khi đang bị giam giữ gần Glasgow.
Saif Gaddafi thuê các hãng quan hệ công chúng và đạo diễn một chiến dịch PR để thực hiện nhiệm vụ này. Có hẳn một trang web được tạo dựng để kêu gọi việc trả tự do cho al-Megrahi. Các trợ lý của Gaddafi cũng thu xếp để một giáo sư nghiên cứu về ung thư ở London đến làm các xét nghiệm cho al-Megrahi, và kết luận rằng người này không còn sống được bao lâu nữa.
Bản thân Saif Gaddafi cũng vận động chính phủ Thủ tướng Gordon Brown trong việc này. Các email cho thấy trợ lý Zuwawi của Gaddafi đã thuê một du thuyền đến đảo Corfu, Hy Lạp. Saif Gaddafi đến đó để gặp gỡ Peter Mandelson, người giữ vị trí cao nhất trong nội các của ông Brown. Cả hai nghỉ lại tại dinh thự bên bờ biển thuộc sở hữu của nhà tư bản Jacob Rothschild.
Thái tử nhà Gaddafi cũng có những cuộc gặp trực tiếp với Simon McDonald, người khi đó là cố vấn chính sách đối ngoại của Thủ tướng Anh Gordon Brown. Ông McDonald chia sẻ với báo Guardian rằng khi đến gặp Saif Gaddafi tại trang trại ở gần thủ đô Tripoli, ông thấy một con hổ trắng được nuôi trong nhà.
Những nỗ lực này đã đem lại thành quả, khi vào năm 2009 chính quyền Scotland chấp thuận trả tự do trước thời hạn cho al-Megrahi. Trong cuộc phỏng vấn với New York Times hồi năm ngoái, Saif Gaddafi cho rằng đó là một trong những điều khiến ông tự hào nhất.
 |
| Saif al-Islam Gaddafi khi ký đơn tranh cử tổng thống hồi cuối năm ngoái. Ảnh: AFP. |
Saif Gaddafi dường như cũng có mối quan hệ với một số nhân vật thượng lưu ở Mỹ. Một email mà báo Guardian có trong tay cho thấy đã có những trao đổi giữa siêu mẫu Naomi Campbell với thái tử nhà Gaddafi, về việc sắp xếp để một người bạn của siêu mẫu là Ghislaine Maxwell đến thăm Libya.
Nhà sáng lập Diễn đàn Kinh tế Thế giới, ông Klaus Schwab cũng đích thân mời Saif Gaddafi đến Davos hồi tháng 1/2011, ngay trước khi nội chiến Libya nổ ra. Hai tuần sau đó, khi Saif Gaddafi lên sóng truyền hình tuyên bố sẽ chiến đấu đến người cuối cùng để chống lại phe nổi dậy, tổ chức này mới cắt đứt mọi liên hệ với thái tử nhà Gaddafi.
