 |
Khi làn sóng Covid-19 thứ hai ở Ấn Độ ập đến tàn phá đất nước hồi tháng 4, tháng 5, Ankit Srivastava đã đi hết bệnh viện này đến bệnh viện khác, cố gắng tìm sự giúp đỡ cho người mẹ đau yếu của mình, theo CNN.
Thế nhưng, các bệnh viện ở thành phố Varanasi của Ấn Độ đã hết chỗ, oxy, thuốc men, xét nghiệm - mọi thứ.
"Họ nói với chúng tôi rằng mọi nơi đều đang rất tệ, bệnh nhân phải nằm trên sàn nhà và không có giường nào còn trống cả", người đàn ông 33 tuổi nói.
Mẹ anh qua đời trước khi bà có thể được xét nghiệm Covid-19.
Tuần này, chính phủ Ấn Độ công bố đền bù 50.000 INR (khoảng 670 USD) cho gia đình của các nạn nhân Covid-19. Con số này tương đương với thu nhập của phần lớn người dân Ấn Độ trong nửa năm, theo ước tính gần đây nhất của chính phủ về thu nhập bình quân đầu người năm 2019-2020.
Về lý thuyết, chương trình sẽ giúp ích cho những người như Srivastava. Tuy nhiên, các chuyên gia tin rằng số người chết vì Covid-19 thực sự có thể cao hơn gấp nhiều lần con số thống kê chính thức là hơn 450.000 người.
Điều đó đồng nghĩa gia đình của rất nhiều nạn nhân có thể sẽ không nhận được tiền vì họ không có giấy chứng tử hoặc không chứng minh được nguyên nhân cái chết là vì Covid-19.
Chính phủ Ấn Độ đã hứa sẽ không có gia đình nào bị từ chối. Dẫu vậy, vài ngày sau khi kế hoạch đền bù được công bố, các quy tắc vẫn chưa rõ ràng, gây ra căng thẳng cho nhiều người Ấn Độ đang phải vật lộn để nuôi gia đình sau khi mất đi người trụ cột trong nhà.
 |
| Các gia đình có người chết trong đại dịch ở Ấn Độ phải có giấy chứng tử ghi rõ nguyên nhân tử vong là vì Covid-19 mới được nhận tiền đền bù. Ảnh: AP. |
Những cái chết vì Covid-19 không được công nhận
Các gia đình có thể nhận được khoản tiền này nếu người thân của họ chết trong vòng 30 ngày kể từ ngày được chẩn đoán mắc Covid-19, bất kể chết tại bệnh viện hay tại nhà, theo hướng dẫn đã được Tòa án Tối cao phê duyệt ngày 4/10.
Gia đình cũng sẽ được nhận tiền nếu người thân của họ chết trong khi điều trị Covid-19 tại bệnh viện ngay cả khi thời điểm tử vong cách ngày chẩn đoán quá 30 ngày.
Để được công nhận là chết vì Covid-19, bệnh nhân cần được xét nghiệm dương tính với virus hoặc đã được bác sĩ “xác định lâm sàng”.
Để yêu cầu tiền đền bù, gia đình của nạn nhân Covid-19 phải cung cấp giấy chứng tử ghi rõ nguyên nhân tử vong là Covid-19.
Điều này đã đặt ra một vấn đề lớn cho nhiều người ở Ấn Độ.
Ngay cả trước đại dịch, Ấn Độ cũng đã không thống kê đầy đủ được số người tử vong.
Chỉ có 86% trường hợp tử vong trên toàn quốc được khai báo trong hệ thống của chính phủ, do hệ thống y tế công cộng thiếu thốn.
Theo tiến sĩ Hemant Shewade, chuyên gia y học cộng đồng, chỉ có 22% trong số tất cả trường hợp tử vong được khai báo có ghi rõ nguyên nhân tử vong do bác sĩ chứng nhận.
Vấn đề đó đã trở nên nghiêm trọng hơn trong đại dịch, với các nghiên cứu cho thấy hàng triệu người như mẹ của Srivastava không được tính vào số người chết vì Covid-19.
Hồi tháng 7, Trung tâm Phát triển Toàn cầu có trụ sở tại Mỹ ước tính rằng trong đại dịch, Ấn Độ có thể có thêm từ 3,4 đến 4,9 triệu người chết so với những năm trước. Điều này có nghĩa là con số chính thức của chính phủ về Covid-19 có thể thấp hơn nhiều lần so với thực tế.
Chính phủ Ấn Độ đã bác bỏ các tuyên bố này.
 |
| Một người Ấn Độ khóc thương trước mộ của người mẹ qua đời vì Covid-19 ở Srinagar. Ảnh: AFP. |
Ngay cả khi nạn nhân có giấy chứng tử, rất nhiều người không được xác nhận rõ ràng nguyên nhân tử vong là Covid-19, vì họ không được chẩn đoán chính thức, Jyot Jeet, chủ tịch của SBS Foundation có trụ sở tại Delhi - tổ chức đã tiến hành hỏa táng miễn phí trong đợt bùng phát dịch thứ hai của Ấn Độ, cho biết.
Thay vào đó, nhiều giấy chứng tử của nạn nhân Covid-19 ghi nhận rằng “họ chết vì suy phổi, bệnh hô hấp, ngừng tim”, ông nói thêm.
Hướng dẫn của chính phủ cho biết các gia đình có thể sửa đổi nguyên nhân tử vong trên giấy chứng tử, khẳng định rằng không gia đình nào bị từ chối đền bù chỉ vì giấy chứng tử của họ không đề cập đến Covid-19.
Một ủy ban cấp huyện sẽ xem xét đơn của họ và kiểm tra hồ sơ y tế của thành viên đã qua đời. Nếu ủy ban này xác định Covid-19 đúng là nguyên nhân tử vong, họ sẽ cấp một giấy chứng tử mới ghi rõ nguyên nhân.
Tuy nhiên, không có thông tin chi tiết nào về tiêu chí mà ủy ban sẽ sử dụng để đánh giá nguyên nhân tử vong, hay gia đình sẽ cần cung cấp bằng chứng nào.
“Tôi không nghĩ tiền sẽ đến tay”
Sau khi chồng Pooja Sharma qua đời vì Covid-19 vào tháng 4, cô cảm thấy bất lực và cô đơn, không biết làm cách nào để chu cấp cho hai đứa con nhỏ của mình.
Chồng cô, một chủ cửa hàng, là trụ cột của gia đình.
"Tôi không biết mình sẽ nuôi con như thế nào", người mẹ 33 tuổi sống ở thủ đô Delhi của Ấn Độ nói. "Tôi không được đi học và không biết mình có thể làm gì để kiếm tiền”.
 |
| Pooja Sharma và các con trước bức ảnh của người chồng quá cố - qua đời vì Covid-19 hồi tháng 4 ở Delhi, Ấn Độ. Ảnh: CNN. |
Sharma nói rằng giấy chứng tử của chồng cô có ghi rõ Covid-19 là nguyên nhân tử vong, nhưng cô vẫn có thể phải đối mặt với một trận chiến khó khăn.
Chương trình hứa hẹn các gia đình sẽ được đền bù trong vòng 30 ngày kể từ khi chứng minh được gia đình họ đủ điều kiện để nhận tiền. Tuy nhiên, các sáng kiến trước đây của chính phủ - cả trước và trong đại dịch - luôn bị bủa vây trong sự trì trệ và bộ máy quan liêu.
Jeet, chủ tịch SBS Foundation, cho biết: “Các cộng đồng nghèo hoặc kém may mắn bị ảnh hưởng nặng nề nhất, đầu tiên là từ Covid-19 và thứ hai là từ hệ thống”.
Các gia đình thường ngán ngẩm trước những thủ tục phức tạp, bao gồm thu thập giấy tờ thích hợp, điền biểu mẫu, liên lạc với các quan chức cấp huyện, và cung cấp thông tin y tế.
Điều tra dân số gần đây nhất của đất nước vào năm 2011 cho thấy 73% người Ấn Độ biết chữ. Tại các vùng nông thôn, chỉ hơn 50% phụ nữ có thể đọc và viết.
Sharma cho biết cô đã đăng ký một chương trình hỗ trợ khác từ tháng 6.
"Tôi điền vào tất cả giấy tờ với sự giúp đỡ của những người khác. Tôi đến văn phòng chính phủ mỗi ngày. Tôi chưa nghe bất cứ điều gì từ họ. Tôi không nghĩ rằng tiền sẽ đến”, cô nói.
Cô thông tin thêm rằng sẽ làm hồ sơ để đăng ký chương trình đền bù mới, nhưng không tự tin sẽ nhận được bất kỳ khoản tiền nào.
"Tôi không biết liệu mình có nhận được số tiền đó hay không. 50.000 INR sẽ không trả lại chồng cho tôi. Cuộc sống của tôi sẽ không như xưa", Sharma nói thêm.
 |
| Nhiều gia đình có người thân mất trong đại dịch ở Ấn Độ có thể không nhận được tiền đền bù vì không thể chứng minh nguyên nhân tử vong là Covid-19. Ảnh: Reuters. |
Không đủ
Nhiều người chia sẻ cảm giác vỡ mộng của họ giống như Sharma, và cảm thấy rằng khoản đền bù là quá ít và quá muộn.
Simran Kaur, người sáng lập Pins and Needles, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ phụ nữ trở thành góa phụ vì Covid-19 ở Delhi, cho biết một số phụ nữ đang phải đối mặt với các khoản nợ khi chăm sóc con nhỏ và không có người trụ cột trong gia đình.
Bà nói: "Khoản đền bù sẽ không giải quyết được mọi thứ. Nó sẽ không giúp họ có tiền cho con cái đi học, trả tiền thuê nhà hay ăn uống. Trên giấy tờ thì có vẻ tốt, nhưng điều đó là không đủ”.
Khoản tiền đền bù có thể giúp các gia đình nghèo nhất của Ấn Độ. Tuy nhiên, đối với hầu hết gia đình, đặc biệt là những gia đình đã mất nhiều thành viên vì Covid-19, "50.000 INR sẽ chẳng làm được gì", Srivastava, người đã mất mẹ, nhận xét.
