 |
Người dân ở khu vực miền Đông những ngày qua liên tục nhận thông báo sơ tán, khi các chuyên gia quân sự nói rằng tình hình ở Donbas sẽ leo thang trong những tuần tới.
Quân đội Nga và Ukraine đều có những bước di chuyển hướng đến Donbas, tăng cường lực lượng cho khu vực này, dấy lên nguy cơ biến nơi đây thành điểm nóng nhất kể từ khi Nga phát động “chiến dịch quân sự”.
Khu vực "cũ mà mới"
Quân đội Nga không còn lạ gì địa hình tại Donbas, khi các cuộc xung đột giữa Ukraine và lực lượng ly khai thân Nga ở Donetsk và Lugansk đã kéo dài 8 năm.
Tuy nhiên, lần này Moscow sẽ phải đối mặt với một Ukraine được nhận hỗ trợ vũ khí và thiết bị quân sự từ phương Tây.
Franz-Stefan Gady - nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở London - nhận định phạm vi của các hoạt động quân sự về cơ bản sẽ khác biệt so với bất cứ điều gì mà khu vực này đã chứng kiến trước đây.
Với việc giao tranh hiện tại giới hạn ở một mặt trận và gần lãnh thổ Nga, Moscow về lý thuyết sẽ giảm bớt áp lực hậu cần và tiếp tế, những điều cản trở bước tiến của quân đội trong những tuần đầu chiến sự.
“Việc người Nga thu hẹp đường dây liên lạc và chỉ tập trung vào Donbas sẽ giúp họ huy động lực lượng hiệu quả hơn”, một quan chức phương Tây nói với Financial Times.
Dù vậy, giới chức phương Tây nói rằng Nga vẫn chưa có những thay đổi đáng kể về chiến thuật.
Tại Donbas, quân Nga được cho là sẽ đối mặt với khoảng 40.000 lực lượng tinh nhuệ nhất của Ukraine - chiếm một phần tư quân số của lực lượng vũ trang Ukraine.
Việc ổn định lại lực lượng đã bị tổn thất là một trở ngại khác. Hiện chưa chắc chắn về con số thương vong thực tế của quân đội Nga tại Ukraine. Phía Nga nói rằng đã tổn thất 1.351 binh sĩ.
 |
| Các hướng tiến công dự kiến của Nga. Đồ họa: BBC. |
Về phía Ukraine, nước này cũng cần tổ chức lại quân đội, sau khi bố trí lực lượng phòng thủ Kyiv và Kharkiv.
Ukraine sẽ khó tiến hành phục kích dựa vào lợi thế đô thị như ở Kyiv, khi nhiều khu vực ở Donbas là vùng nông thôn, buộc Ukraine phải tăng cường tính cơ động khi đối đầu với Nga.
Với Ukraine, chiến sự tại Donbas sẽ tốn kém, nhưng cũng mang tính quyết định. Do đó, các loại tên lửa chống tăng và phòng không dù vẫn hiệu quả, song quân đội sẽ cần nhiều hơn các loại khí tài hiện đại có thể nhắm vào pháo binh và phòng không Nga, thay vì chỉ dựa vào những vũ khí phòng thủ.
Đoàn xe quân sự Nga hướng đến Donbas
Ảnh vệ tinh do Maxar Techonogies chụp lại ngày 11/4 cho thấy một đoàn xe quân sự Nga dài 13 km đang đi qua thị trấn Bilokurakyne, thuộc vùng Lugansk ở Donbas.
Hiện vẫn chưa có giao tranh lớn tại khu vực này, và Nga chủ yếu pháo kích vào nhiều địa điểm tại Donbas.
Nếu quân đội Nga ở Izyum và Mariupol hướng về Donbas, họ có thể bao vây lực lượng Ukraine ở miền Đông. Tuy nhiên, các chuyên gia quốc phòng cho rằng việc điều quân như vậy có thể khiến lực lượng Nga bị phản công từ phía sau.
“Quân đội nước nào ổn định nhanh hơn sẽ định hình cục diện giai đoạn hai của chiến sự (tại Donbas)”, Mathieu Boulegue, nhà nghiên cứu cấp cao tại trung tâm nghiên cứu Chatham House, cho biết.
 |
| Đoàn xe quân sự Nga ở Bilokurakyne, Donetsk ngày 11/4. Ảnh: Maxar Technologies. |
Jack Watling - chuyên gia phân tích thuộc Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI) tại London - cho biết hiện giờ Nga đang đánh giá lại lực lượng của hai bên, và có thể sử dụng nhiều vũ khí hạng nặng. Các hệ thống phòng không của Nga có tầm bao phủ tốt ở Donbas, vì thế chúng sẽ giúp cung cấp hỏa lực đáng kể cho quân đội nước này.
Các chuyên gia quân sự nhất trí rằng sẽ rất khó để Ukraine đối phó với quân đội Nga ở Donbas như cách họ làm tại Kyiv. Donbas “sẽ rất khác, về mặt lực lượng và cả những lợi ích cốt lõi của Nga ở khu vực này”, chuyên gia phương Tây cho biết.
Mặc dù có nhiều lợi thế ở miền Đông, nhưng quân đội Nga có thể đối mặt với những thách thức khác.
Ông Frederick W. Kagan - nhà phân tích tại Viện chiến lược Mỹ - cho rằng sau khi rút khỏi khu vực phía Bắc, các lực lượng của Nga cần thời gian để tái tập hợp nhằm chuẩn bị cho cuộc chiến mới. Việc triển khai quá vội vã có thể khiến các binh sĩ hao tổn sức lực.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) tại Mỹ ngày 12/4 cũng nói rằng Nga liên tục đưa quân tiếp viện tham chiến ngay lập tức, thay vì chờ đợi tập hợp lực lượng.
Chiến sự sẽ tăng nhiệt?
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cảnh báo Donbas sẽ là “trận chiến khó khăn”, khi quân đội Nga tập hợp phần lớn lực lượng từ những khu vực khác về miền Đông.
Các nước như Mỹ, Anh, Australia, Slovakia đã đồng ý chuyển một số loại vũ khí hạng nặng như xe bọc thép, hệ thống phòng không, tên lửa cho Ukraine. Tuy nhiên, phương Tây đang gặp áp lực về thời gian vận chuyển và nguồn cung có hạn.
Điện Kremlin hiện đứng trước sức ép phải hoàn thành mục tiêu của mình trước kỷ niệm Ngày Chiến thắng 9/5 - ngày Hồng quân Liên Xô chiến thắng phát xít Đức trong Thế chiến 2.
Nga có thể đạt mục tiêu trong “chiến dịch quân sự” nếu kiểm soát hoàn toàn Donbas. Ngược lại, Moscow phải chọn giữa kéo dài chiến sự hoặc tìm kiếm lối ra.
