Con người là loài đặc biệt so với nhiều động vật khác. Ngay cả mỗi con người cũng mang nhiều đặc trưng khác nhau từ văn hóa, tiếng nói, mối quan hệ cha mẹ - con cái, khả năng làm chủ các công cụ phức tạp…
Các nhà khảo cổ học thường cho rằng nguyên nhân sự tiến hóa các đặc điểm trên do dáng đi thẳng và não bộ của loài người. Song nhà khoa học Mỹ, tác giả Jared Diamond cho rằng những khác biệt trong đặc tính tình dục con người không kém phần quan trọng tạo nên sự tiến hóa của loài người như ngày nay.
Giống như nhiều đầu sách khoa học hấp dẫn khác của ông như Súng, vi trùng và thép, Loài tinh tinh thứ ba, Sụp đổ, Thế giới cho đến ngày hôm qua, sách Tại sao tình dục lại thú vị? đưa ra những kiến giải về đặc tính tình dục loài người, từ đó giúp bạn đọc hiểu được bản thân, khắc phục những vấn đề mà bản năng mang lại.
Động vật quan hệ tình dục để thụ thai, loài người quan hệ tình dục để giải trí
Luận điểm quan trọng mà Jared Diamond đưa ra là con người có đời sống tình dục kỳ quặc nhất trong các động vật. Ở đó, tác giả không lấy tiêu chuẩn của loài người để xét nét chuyện giường chiếu. Ông nhìn hành vi tình dục của loài người dưới quan điểm của loài vật, và nếu xét dưới quan điểm loài vật thì loài người có đời sống tình dục vô cùng kỳ quặc.
Jared Diamond khẳng định: “Các tiêu chuẩn về phương thức sinh hoạt tình dục của chúng ta hoàn toàn lệch lạc, chỉ gói gọn trong mức độ loài, và chỉ áp dụng được trong loài người bởi đặc tính tình dục của con người rất khác biệt nếu đem so với những tiêu chuẩn của 30 triệu loài động vật khác. Nó cũng khác so với các tiêu chuẩn của hàng triệu loài thực vật, nấm và vi sinh vật trên thế giới”.
 |
| Tranh Garden of Eden của họa sĩ Wenzel Peter. Ảnh: Wiki |
Nếu 4.300 loài động vật có vú sống đơn độc, gặp nhau mùa sinh sản thì loài người sống dưới hình thức gia đình hạt nhân với một cặp đực - cái. Thậm chí phần lớn động vật có vú sống bầy đàn như sư tử, sói, tinh tinh cũng không kết hợp thành từng cặp đực - cái riêng và không có dấu hiệu phân biệt được con nào là con riêng của nó.
Sinh hoạt tình dục của các loài có vú thường ở nơi công cộng, trước sự chứng kiến của các con khác trong đàn. Một con khỉ cái có thể giao phối với bất kỳ con đực nào trong đàn và không che giấu việc đó. Người ta cũng ghi nhận việc con đực trưởng thành và con cái đang động dục có thể tách đàn trong vài ngày (hiện tượng con người gọi là kết đôi), nhưng con tinh tinh cái này vẫn có thể quan hệ công khai với các con tinh tinh đực khác.
Ở nhiều loài động vật, con cái thường có những biểu hiện mình đang trong thời kỳ sinh sản, đang rụng trứng và có thể thụ thai. Chúng có thể đổi màu ở một vài bộ phận, tỏa ra mùi đặc trưng, phát ra tiếng kêu… Tuy nhiên chúng chỉ “gạ tình” trong thời kỳ có khả năng thụ thai, còn lại thời gian khác con cái không mấy hấp dẫn con đực hoặc từ chối sự theo đuổi của con đực.
Con người thì khác, phụ nữ rụng trứng kín mà không biểu hiện ra ngoài. Phụ nữ có thể quan hệ tình dục không chỉ trong thời điểm dễ thụ thai mà kéo dài ra hầu hết chu kỳ kinh nguyệt. Quan hệ tình dục của con người trong nhiều thời điểm không phù hợp cho quá trình thụ thai.
“Điều đó đồng nghĩa với việc tình dục ở loài người hầu như chỉ là thú vui, không phải chỉ để thụ thai”, Jared Diamond viết. Trong khi đó, với động vật thì “tình dục không phải để tiêu khiển và hiếm khi tách rời khả năng thụ thai”.
Một điểm khác biệt nữa là ở động vật, con cái có thể sinh nở đến lúc chết, còn phụ nữ đến tuổi mãn kinh sẽ không tiếp tục thụ thai.
Những sự khác biệt trong đặc điểm tình dục này khiến con người khác biệt với các loài còn lại.
Đặc tính tình dục khiến con người phân tách với loài vật
Từ hơn ba tỉ năm trước, sự sống đã tồn tại trên Trái Đất. Khoảng nửa tỉ năm trước đây các loài động vật có cấu tạo phức tạp mới bùng nổ. Tổ tiên loài người và các loài linh trưởng lớn đã tiến hóa riêng biệt trong giai đoạn đó.
Jared Diamond cho rằng trong quá trình tiến hóa ấy, “chúng ta cũng mới chỉ tách biệt ở một vài khía cạnh và ở một mức độ khiêm tốn. Tuy nhiên, những điểm khác biệt khiêm tốn đó - đặc biệt là dáng đứng thẳng và bộ não lớn - đã đem lại những khác biệt vô cùng lớn trong tập tính con người”.
“Cũng với dáng đứng và kích thước bộ não, đặc tính tình dục tạo thành bộ ba những đặc điểm then chốt để phân tách tổ tiên loài người và của các loài linh trưởng lớn”, tác giả khẳng định.
 |
| Sách Tại sao tình dục lại thú vị? |
Đến nay, con người có thể sử dụng ngôn ngữ, đọc sách, xem TV, kết nối qua Internet, mua hoặc tự nuôi trồng phần lớn thức ăn của mình; trong khi đó các loài linh trưởng lớn vẫn thu lượm quả dại, chiếm cứ một vùng bé nhỏ, không đe dọa sự tồn tại của loài nào khác.
Thuyết tiến hóa của Darwin cho rằng hầu hết động, thực vật tiến hóa, thay đổi để thích nghi với quá trình chọn lọc tự nhiên. Jared Diamond dẫn sách Nguồn gốc các loài và cho rằng các loài động vật cũng có hệ thống xã hội để có lợi cho việc sống sót, sinh sản của chúng. Từ đó, các loài động vật có những bản năng tình dục khác nhau phù hợp cho việc sinh tồn.
Jared Diamond cho rằng chọn lọc tự nhiên không phải là tỉ lệ sống sót của cá thể, mà là làm sao để tăng tối đa khả năng truyền thụ gen sau này. Ví dụ, bọ ngựa đực sau khi giao phối sẽ để con cái ăn nó nhằm cung cấp protein, calo cho con cái trong quá trình sinh được nhiều trứng mang gen của nó. Nhìn từ quan điểm bọ ngựa hay loài nhện, việc này hoàn toàn bình thường. Nhưng với con người, ăn thịt bạn tình sau khi giao phối là hết sức kỳ quặc.
Trong khi đó, đàn ông có nhiều hơn một cơ hội giao phối trong đời. Phụ nữ thay vì đẻ nhiều con một lúc cũng thường sinh một đứa trẻ mỗi lần để chăm sóc tốt, cùng lắm là sinh đôi, sinh ba.
Từ ví dụ về loài bọ ngựa, nhện và loài người như trên, ta thấy mỗi loài có đặc tính tình dục khác nhau nhằm phục vụ chiến lược tiến hóa, thích nghi với chọn lọc tự nhiên.
 |
| Tác giả Jared Diamond. |
Bên cạnh đó, đặc điểm tình dục còn phụ thuộc vào đặc điểm sinh học của từng loài. Ở loài cá, con cái đẻ trứng và con đực sẽ thụ tinh bên ngoài cơ thể cá. Ở động vật có vú, có nhau thai, thú có túi là quá trình thụ tinh trong (tinh trùng con đực đưa vào trong cơ thể con cái), con cái sẽ sinh ra một con non thay vì đẻ ra trứng. Sự tiến hóa về sinh dục của các loài còn phải tuân thủ nghiêm ngặt yếu tố di truyền và lịch sử tiến hóa trước đó.
Từ đó, Jared Diamond kết luận: “Trong vòng 7 triệu năm gần đây, các đặc điểm giải phẫu sinh dục của con người được tách biệt với người họ hàng gần nhất của chúng ta - các loài tinh tinh”. Những đặc điểm sinh lý được tách biệt sâu hơn, và tập tính tình dục càng tách biệt nhiều hơn nữa. Chính những đặc điểm này phản ánh sự khác biệt về nơi sống, phương thức sống của con người và tinh tinh.
