Phiên khai mạc cuộc tranh luận của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hôm 22/9 sẽ diễn ra khá yên ắng, vì đại dịch Covid-19 đã khiến sự kiện thường niên phải diễn ra qua hình thức hội thảo trực tuyến.
 |
| Xe cộ và người dân vẫn đi lại bình thường bên ngoài tòa nhà trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York. An ninh không thắt chặt như mọi năm vì các nguyên thủ và lãnh đạo quốc gia sẽ không xuất hiện ở đây năm nay. Ảnh: AP. |
Ông Tập và ông Trump sẽ nói gì?
Tuy nhiên, lần này, tại phiên họp thứ 75 của Đại hội đồng, thế giới đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có: cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu dẫn đến suy thoái kinh tế nghiêm trọng, biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt và căng thẳng gia tăng giữa hai thành viên quyền lực nhất của tổ chức là Mỹ và Trung Quốc.
Thay vì tới trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York, các lãnh đạo thế giới sẽ có bài phát biểu qua video được ghi âm trước. Vì không cần có mặt trực tiếp, dự kiến có nhiều nguyên thủ quốc gia phát biểu trước Đại hội đồng hơn so với thường lệ. Trong một năm bình thường, nhiều nước sẽ chỉ cử cấp phó hoặc ngoại trưởng đến sự kiện này.
Bài phát biểu của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến được trình chiếu vào ngày 22/9, đánh dấu lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo cùng xuất hiện trước Đại hội đồng kể từ năm 2015.
Bài phát biểu của ông Tập dự kiến xếp ngay sau bài phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông Trump từng tuyên bố sẽ đến phát biểu trực tiếp tại sự kiện này, nhưng giờ đây ông cũng được cho là sẽ đưa ra những bình luận bằng hình thức trực tuyến.
Đối với ông Tập, "ưu tiên là duy trì hợp tác quốc tế để chống lại Covid-19 và làm thế nào để đưa nền kinh tế thế giới hồi phục trở lại", ông Yu Tiejun, phó giáo sư Trường Nghiên cứu Quốc tế của Đại học Bắc Kinh, nhận định.
"Lập trường của Trung Quốc là ủng hộ Liên Hợp Quốc", ông Yu nói.
Ngược lại, Tổng thống Trump nhiều lần chỉ trích mạnh mẽ các tổ chức quốc tế. Vào tháng 5, ông cho biết Mỹ sẽ rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), gọi cơ quan này là "con rối" của Trung Quốc.
Chính quyền Trump cũng đã chính thức rút khỏi UNESCO và đe dọa rời khỏi Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Trong bài phát biểu ngày 22/9, ông Trump dự kiến chỉ trích chính Liên Hợp Quốc và phản ứng của tổ chức này trước đại dịch Covid-19.
"Tôi hy vọng Trung Quốc sẽ không trả đũa bằng lời nói. Liên Hợp Quốc sẽ không thể hoạt động tốt nếu các cường quốc chính không hợp tác với nhau", ông Yu nhận định.
"Mỹ không thể hiện sự quan tâm lớn đến Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Trong khi Trung Quốc và Nga đang cố gắng thể hiện họ là những cường quốc đa phương, theo chủ nghĩa toàn cầu", ông Ichiro Fujisaki, cựu đại sứ Nhật Bản tại Mỹ, nhận xét.
 |
| Mặc dù từng tuyên bố sẽ tới trụ sở của Liên Hợp Quốc để phát biểu trực tiếp, ông Trump được cho là cũng sẽ gửi đoạn băng được ghi từ trước tới sự kiện như các lãnh đạo khác. Ảnh: Getty. |
Cũng phát biểu trong ngày đầu khai mạc là Tổng thống Hassan Rouhani của Iran, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Tổng thống Moon Jae In của Hàn Quốc. Lãnh đạo mới nhậm chức của Nhật Bản, Thủ tướng Yoshihide Suga sẽ có bài phát biểu vào ngày 25/9.
Cả ông Moon và ông Suga đều đang phải đứng giữa một bên là mối quan hệ kinh tế với Trung Quốc và bên kia là quan hệ an ninh chặt chẽ với Mỹ. Những nhà lãnh đạo này sẽ phải thận trọng nếu như Tổng thống Mỹ Donald Trump tái đắc cử.
Bầu không khí trầm lắng
Việc phiên họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc diễn ra trực tuyến cũng khiến cho ông Suga mất đi cơ hội xây dựng quan hệ cá nhân với các lãnh đạo thế giới. Đây là điều mà người tiền nhiệm của ông, cựu thủ tướng Shinzo Abe, coi là nhân tố quan trọng trong chính sách ngoại giao của mình.
"Thường thì tại phiên họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, điều quan trọng hơn là các cuộc gặp song phương bên lề sự kiện cũng như các cuộc gặp nhóm nhỏ, hơn là phiên họp toàn thể", ông Fujisaki, người cũng từng đại diện cho Nhật Bản ở Liên Hợp Quốc, chia sẻ.
Ngoài các bài phát biểu của lãnh đạo thế giới trước toàn thể Đại hội đồng, một số diễn đàn trực tuyến cũng được lên lịch trong tuần này.
Hôm 24/9, ông Tập sẽ tham gia một cuộc họp về "duy trì hòa bình và an ninh quốc tế", theo Niger, quốc gia hiện giữ chức Chủ tịch Hội đồng Bảo an. Tại sự kiện này, các lãnh đạo sẽ thảo luận về quản trị toàn cầu sau cuộc khủng hoảng Covid-19.
Cùng ngày, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Thủ tướng Anh Boris Johnson sẽ tham gia một hội nghị bàn tròn về biến đổi khí hậu.
Ông Guterres, người có bài phát biểu đầu tiên trong ngày khai mạc, nhiều khả năng sẽ thúc giục các lãnh đạo thế giới phối hợp để đối phó với đại dịch và hợp tác phát triển vaccine.
"Điều hoàn toàn cần thiết là vaccine phải được coi là hàng hóa công cộng toàn cầu", ông Guterres nói vào tuần trước.
Ông Guterres dự kiến yêu cầu các nước điều chỉnh kế hoạch phục hồi kinh tế để phù hợp với Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc - thứ dường như sẽ không thể đạt được vào thời hạn 2030.
Tuy nhiên, độ hiệu quả của những sự kiện trực tuyến vẫn là một dấu hỏi. Bản thân Tổng thư ký Guterres cũng thừa nhận "ngoại giao, muốn hiệu quả, cần phải có sự giao tiếp trực tiếp giữa các cá nhân".
 |
| Lần đầu tiên trong lịch sử, phiên họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc sẽ được tổ chức theo hình thức trực tuyến. Ảnh: AP. |
Trong một năm bình thường thì cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc là nơi mà "bạn có những cuộc thảo luận thẳng thắn và làm quen với mọi người - giờ thì chúng tôi không thể gặp mặt trực tiếp", bà Rosemarie DiCarlo, một quan chức của Liên Hợp Quốc, than thở.
Một số chủ nhà hàng và cửa hàng ở New York, vốn đã phải đau đầu vì đại dịch Covid-19, nay tiếp tục phải chấp nhận việc không có các lãnh đạo và phái đoàn quốc tế - những khách hàng thường chi tiêu rất nhiều vào thời điểm này trong năm.
