Thường được ví như "Instagram của Trung Quốc", Xiaohongshu là mạng xã hội hướng tới nữ giới. Đây là nơi đăng tải những vlog về cuộc sống độc thân và trở thành xu hướng thịnh hành.
Những video này thường xoay quanh hình ảnh các phụ nữ trẻ, thành đạt và quyến rũ. Họ tự hào về cuộc sống không có sự hiện diện của đàn ông, không ràng buộc bởi trách nhiệm hôn nhân. Họ tự gọi mình là "cô gái tinh tế" (refined girl), sống một cuộc sống tự gọi là "tự do" và "độc lập".
Trong video của một vlogger nổi tiếng, cô bước vào căn hộ của mình sau giờ làm việc. Máy quay theo sát từng bước khi cô nấu ăn, chăm sóc da và thư giãn với thú cưng. Không gian sống được trang trí tinh tế, đầy đủ tiện nghi hiện đại, từ bếp nướng cao cấp đến hệ thống giải trí tại nhà. Cô chia sẻ: "Nhiều người nói sống một mình cô đơn, nhưng so với cuộc sống hôn nhân rắc rối, tôi thích sự tự do này hơn”.
Mạng xã hội đảo ngược định kiến về phụ nữ
Trước đây, khái niệm "shengnü" (phụ nữ thừa) từng trở thành tâm điểm bị xã hội kỳ thị tại Trung Quốc vào giữa những năm 2000. Shengnü ám chỉ những phụ nữ vẫn độc thân khi bước qua tuổi 27, bị chê bai vì "tiêu chuẩn cao" và "ích kỷ", không nghĩ đến lợi ích của gia đình và xã hội. Họ cho rằng phụ nữ độc thân là một “vấn đề xã hội” cần phải “sửa chữa”.
Mặc dù thuật ngữ này dần ít được sử dụng trong các phương tiện truyền thông từ năm 2017, tâm lý kỳ thị đối với phụ nữ độc thân vẫn tồn tại dai dẳng. Trong phim ảnh, hạnh phúc của các nhân vật nữ vẫn thường gắn liền với việc tìm được người đàn ông của đời mình. Thông điệp ngầm ám chỉ rằng phụ nữ độc thân không thể thực sự hạnh phúc nếu thiếu vắng đàn ông.
Các vlog về cuộc sống độc thân rất phổ biến trên ứng dụng Xiaohongshu. Ảnh: Sixth Tone. |
Theo Sixth Tone, các vlog sống một mình trên Xiaohongshu đã cố gắng đảo ngược những định kiến này. Họ không còn khao khát tình yêu hay hôn nhân. Thay vào đó, họ đề cao cuộc sống độc lập và sự tự do của mình.
Để thể hiện rằng sống một mình vừa đáng sống vừa là tự do, các vlog sống một mình thường nhấn mạnh 2 chủ đề chính: độc lập về tài chính và chăm sóc bản thân, kỷ luật cá nhân.
Các vlogger sống một mình thường đại diện cho hình ảnh những phụ nữ chuyên nghiệp, độc lập về tài chính nhờ sự nghiệp của mình. Sự độc lập này được xem như là chìa khóa cho cuộc sống độc thân hạnh phúc của phụ nữ, cho phép họ tránh kết hôn mà vẫn tận hưởng cuộc sống đầy đủ về mặt vật chất.
Họ thể hiện mình là những phụ nữ thành đạt, có khả năng tự kiếm tiền và sống cuộc sống hưởng thụ mà không cần dựa vào ai khác. Trong một video nổi tiếng, video bắt đầu bằng cảnh vlogger tập thể dục tại nhà, sau đó tự nấu một bữa ăn ngon và kết thúc ngày với bộ phim yêu thích. Tất cả đều diễn ra trong không gian căn hộ cao cấp.
Những tiện nghi đắt đỏ trong video không chỉ thể hiện phong cách sống của cô, mà còn khẳng định lời tuyên bố: "Thu nhập hàng tháng 30.000 nhân dân tệ (khoảng 4,250 USD) và cuộc sống độc thân hạnh phúc sau giờ làm việc”.
Một số vlogger sống một mình còn khẳng định rằng họ đã tự mua nhà nhờ làm việc chăm chỉ. Đối với họ, nhà không còn là nơi phụ nữ làm công việc nội trợ, mà là minh chứng cho khả năng tài chính của họ. Nhà riêng giúp họ thoát khỏi áp lực của hôn nhân và việc nhà truyền thống. Một vlogger sống một mình chia sẻ: “Sở hữu nhà là nguồn cảm giác an toàn cho phụ nữ trẻ”.
Mặt tối đằng sau cuộc sống độc thân hoàn mỹ
Ngoài độc lập tài chính, vloggers độc thân trên Xiaohongshu còn thường xuyên nhấn mạnh đến "chăm sóc bản thân" và "tự kỷ luật". Đó là những thói quen lành mạnh như tập thể dục, chăm sóc da và ăn uống điều độ. Theo họ, cuộc sống độc thân giúp phụ nữ có thời gian và điều kiện để chăm sóc bản thân tốt hơn, không phải chịu đựng những áp lực từ mối quan hệ tình cảm.
Song, nhấn mạnh quá mức đến thói quen chăm sóc cũng đồng nghĩa với việc họ đang chạy theo những tiêu chuẩn sắc đẹp gắt gao mà xã hội đặt ra cho phụ nữ. Chế độ ăn uống nghiêm ngặt và thói quen tập luyện phản ánh áp lực về vẻ ngoài. Trong khi đó, niềm hạnh phúc của phụ nữ được đo lường qua số lượng hàng hóa họ sở hữu.
Trong một video, một vlogger khoe đồ tập thể dục từ một thương hiệu nổi tiếng, dùng sản phẩm dưỡng da cao cấp và ăn một bữa ăn lành mạnh với bánh mì sourdough (men tự nhiên) cùng hải sản. "Đây chính là ý nghĩa của làm việc chăm chỉ và kiếm tiền để tôi có thể tận hưởng cuộc sống thoải mái”, cô viết.
Theo Sixth Tone, các video sống một mình còn là cơ hội để các vlogger quảng cáo sản phẩm trong video của mình. Từ các thiết bị gia dụng, sản phẩm chăm sóc sắc đẹp đến quần áo, những sản phẩm được tài trợ xuất hiện nhan nhản trong các vlog sống một mình trên Xiaohongshu.
Các vlogger sống một mình trên Xiaohongshu thường thể hiện mình là những phụ nữ thành công, đã đạt được hoặc đang trên đường đạt được sự độc lập kinh tế bằng sự nghiệp của chính mình. Ảnh: Bloomberg. |
Do đó, dù những video này thể hiện quyền tự chủ của phụ nữ trên mạng xã hội Trung Quốc, chúng vẫn phản ánh bản chất thương mại hóa của nền tảng này nói riêng và ngành công nghiệp mạng xã hội Trung Quốc nói chung. Trong đó, sức ảnh hưởng của nó đối với phụ nữ trẻ lại đặc biệt mạnh mẽ.
Không phải vlog sống một mình nào cũng truyền tải thông điệp tích cực về cuộc sống độc thân. Trong một video, vlogger thể hiện sự mệt mỏi sau khi làm việc ngoài giờ. Nhưng ngay cả khi bày tỏ sự mệt nhọc, cô vẫn đặt sự độc lập tài chính và kỷ luật cá nhân lên hàng đầu. “Dùng công việc để chiến thắng công việc… thật tuyệt khi chỉ cần quan tâm đến sự nghiệp và không yêu ai cả”, cô viết.
Chính sự lạc quan gượng ép này cho thấy một góc khuất của cuộc sống độc thân mà các vloggers trên Xiaohongshu không muốn thừa nhận: sự cô đơn và những hy sinh thầm lặng. Những người phụ nữ độc thân trong video có thể độc lập, quyến rũ và hạnh phúc, nhưng họ cũng đang trở thành nạn nhân của chủ nghĩa tiêu dùng mới.
Những chiếc bẫy vô hình trên mạng xã hội
Cuốn sách Vũ trụ kĩ thuật số của giáo sư Kim Sang Kyun đã đi sâu phân tích, mổ xẻ một cách tường tận, những tác động các thiết bị thông minh, thế giới ảo và mạng xã hội trong cuộc sống hiện đại.