 |
Theo Bloomberg, ông Herbert Diess - Giám đốc điều hành của Volkswagen - từng dự đoán trong vòng 5 đến 10 năm nữa, danh hiệu công ty giá trị nhất thế giới sẽ thuộc về một nhà sản xuất ôtô.
Nhưng điều đó có thể xảy ra sớm hơn khi các nhà đầu tư đổ xô vào cổ phiếu Tesla và những hãng xe điện khác. Hồi đầu năm 2021, giá cổ phiếu của Tesla ghi nhận mức tăng gần 800% so với 12 tháng trước đó.
Đà tăng đưa CEO Elon Musk lên vị trí người giàu nhất hành tinh trong một quãng thời gian dài. Cổ phiếu Tesla sụt giá kể từ đó. Tuy nhiên, giá cổ phiếu Tesla vẫn tăng đáng kể so với một năm trước.
Tổng định giá của ba tập đoàn xe điện Trung Quốc niêm yết trên sàn Mỹ - Nio, XPeng và Li Auto - đạt 154 tỷ USD. Nhưng không hãng nào trong số đó có lãi. Trong quý III/2020, doanh số bán xe của cả ba chỉ tương đương hơn 1% doanh số của Volkswagen.
 |
| Quá trình chuyển từ xe động cơ đốt trong sang xe điện đang tăng tốc trên toàn cầu. Ảnh: Getty Images. |
Cơn bão xe điện
Arrival - một startup xe buýt và xe tải điện có trụ sở tại Anh - phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO) thông qua thỏa thuận sáp nhập với một SPAC (công ty mua lại với mục đích đặc biệt). Khối tài sản của nhà sáng lập Denis Sverdlov tăng lên 10,6 tỷ USD sau đợt IPO.
Arrival thậm chí còn chưa bắt đầu sản xuất xe. Tương tự Arrival, Fisker - startup xe điện ở Los Angeles - cũng chứng kiến giá cổ phiếu tăng vọt dù chưa đưa sản phẩm ra thị trường.
Bloomberg nhận định cuộc cách mạng xanh là có thật. Quá trình chuyển từ xe động cơ đốt trong sang xe điện đang tăng tốc trên phạm vi toàn cầu. Nhưng định giá của các công ty xe điện dường như đang tăng quá nhanh so với tăng trưởng doanh thu và lãi thực tế.
Công ty Scotland Baillie Gifford & Co. đang đầu tư 20 tỷ USD vào Tesla và nắm giữ 6 tỷ USD cổ phần trong Nio. Giá trị vốn hóa của Nio tăng vọt từ gần 4 tỷ USD cách đây một năm lên 60,4 tỷ USD ở thời điểm hiện tại. Hôm 22/1, định giá của hãng xe đạt đỉnh gần 100 tỷ USD.
 |
| Hồi đầu năm 2021, giá cổ phiếu của Tesla ghi nhận mức tăng gần 800% so với 12 tháng trước đó. Ảnh: Reuters. |
Tuy nhiên, tính đến tháng 3/2020, hãng xe điện Trung Quốc đã đốt 4 tỷ USD tiền mặt trong vòng ba năm. Giới quan sát bắt đầu lo ngại về khả năng duy trì hoạt động của Nio. Nhưng hãng xe vẫn sống sót sau khi được chính quyền địa phương tung gói cứu trợ 1 tỷ USD.
Cuộc đua xe điện đang ngày càng khốc liệt. Các tên tuổi lớn như Volkswagen và General Motors (GM) có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc quản lý chuỗi cung ứng và xây dựng thương hiệu. Dù vào cuộc chậm chạp, những hãng xe truyền thống này đang tăng tốc trên cuộc đua xe điện và đe dọa vị thế của Tesla.
Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) hạ lãi suất xuống mức thấp kỷ lục cũng thúc đẩy nhà đầu tư đổ xô mua cổ phiếu các hãng xe điện. Với hàng loạt biện pháp kích thích khổng lồ và niềm tin vào triển vọng hậu đại dịch, các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức đang tận hưởng những điều kiện tài chính lỏng lẻo nhất từ trước đến nay.
Định giá hàng tỷ USD dù chưa bán xe
"Động lực chính thúc đẩy giá cổ phiếu Tesla là tâm lý lo sợ bỏ lỡ cơ hội của các nhà đầu tư lẻ ở Mỹ. Cổ phiếu được định giá quá cao bởi giới đầu tư tận dụng cơ hội đầu cơ giá rẻ (do lãi suất thấp)", ông Neil Wilson, Trưởng bộ phận Phân tích tại Markets.com, giải thích với Zing.
Cùng với đó là xu hướng SPAC. Nhiều tập đoàn xe điện thông qua thỏa thuận sáp nhập với các SPAC để IPO. Thông qua đó, SPAC có thể đưa doanh nghiệp ra đại chúng mà không cần thông qua quy trình IPO truyền thống.
Đáng nói, không giống những đợt IPO thông thường, trong thương vụ này, các công ty được phép công bố dự báo tài chính chi tiết trong nhiều năm. Những dự báo này thường cực kỳ lạc quan.
"Các nhà đầu tư SPAC sẵn sàng mạnh tay mua vào với hy vọng về một 'Tesla tiếp theo'", ông Matt Kennedy, chiến lược gia cấp cao về thị trường IPO tại Renaissance Capital, bình luận. Theo ông Kennedy, lợi nhuận tăng vọt trong lĩnh vực SPAC cũng thu hút các nhà đầu tư tổ chức.
Các nhà đầu tư SPAC sẵn sàng mạnh tay mua vào với hy vọng về một "Tesla tiếp theo"
Chuyên gia Matt Kennedy tại Renaissance Capital
"Đây là một lĩnh vực có tiềm năng to lớn. Tuy nhiên, tương lai của nhiều công ty trong số đó vẫn chưa được chứng minh. Các nhà đầu tư không hay biết về khả năng thu hút khách hàng hay quy mô sản xuất của họ", ông nói thêm.
Những giao dịch đối với các cổ phiếu như của Fisker hoàn toàn không dựa trên lợi nhuận hay doanh thu của hãng. Đó là thể loại đầu cơ được các nhà đầu tư mạo hiểm ưa chuộng.
Chỉ sau thông tin Fisker sẽ hợp tác với Foxconn Technology Group 2354 để sản xuất hơn 250.000 chiếc SUV chạy điện, giá cổ phiếu của hãng đã tăng vọt 40%. "Cơn phấn khích xe điện trong những tháng qua quá nóng", chuyên gia Louis Gave của Gavekal Research bình luận.
"Các định giá quá cao không dễ trở thành sự thật", ông Gave khẳng định. Việc sản xuất pin, chất bán dẫn và lithium cần thiết sẽ không thể đáp ứng kịp mức tăng trưởng được thể hiện trong giá cổ phiếu.
Do đó, ông Gave cảnh báo việc thị trường cổ phiếu xe điện tăng quá nóng. Chuyên gia Rob Arnott của Research Affiliates cũng bày tỏ quan ngại về việc giá cổ phiếu của các hãng xe tăng mạnh cùng nhau bất chấp triển vọng khác nhau của nhiều công ty.
"Sẽ có người thắng, kẻ thua, nhưng thị trường không phân biệt điều đó", ông Arnott nhận định. "Trong ngành công nghiệp ôtô có tính cạnh tranh và thâm dụng vốn cao, mức định giá của nhiều nhà sản xuất xe là không thể bền vững về dài hạn", ông nói thêm.
Các nhà sản xuất xe điện có định giá tương đương với toàn bộ ngành công nghiệp ôtô truyền thống, dù chỉ đóng góp một phần nhỏ vào doanh thu. "Không phải mọi người chơi đều có thể giành chiến thắng", vị chuyên gia tại Research Affiliates cảnh báo.
