Điều khiến con trai El Chapo bị Mỹ treo thưởng 5 triệu USD

Ovidio Guzman từng bị bắt hồi năm 2019, nhưng sớm được thả sau khi đụng độ giữa băng đảng ma túy và cảnh sát khiến thành phố Culiacan hỗn loạn. Ảnh: Bộ Ngoại giao Mỹ.

Con trai của trùm ma túy Joaquin "El Chapo" Guzman đã bị quân đội Mexico bắt giữ vào hôm 5/1. Ovidio Guzman từng bị bắt hồi năm 2019, nhưng được thả chỉ sau vài tháng.

Đây được xem như một trong những vụ bắt giữ quan trọng cả về tính chất lẫn thời điểm. Nó là dấu hiệu cho thấy chính phủ Mexico sẵn sàng cứng rắn hơn trong cuộc chiến chống ma túy.

Ngoài ra, vụ bắt giữ còn xảy ra trước thời điểm hội nghị thượng đỉnh Mexico - Mỹ - Canada sẽ diễn ra từ ngày 9/1 ở thủ đô Mexico City. An ninh sẽ là vấn đề được đặt trọng tâm khi Mexico đón tiếp Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Canada Justin Trudeau.

Lãnh đạo băng đảng ma túy

Ovidio Guzman, còn được biết đến với biệt danh “El Raton” (Chuột), trở thành thủ lĩnh cấp cao của băng đảng Sinaloa sau khi cha ông - trùm ma túy “El Chapo”, bị bắt vào năm 2016 và bị dẫn độ đến Mỹ vào tháng 1/2017.

Vụ bắt giữ El Chapo năm 2016 cũng dẫn đến các cuộc đụng độ giữa nhóm Ovidio Guzman với băng đảng Jalisco New Generation (CJNG) - được tách ra từ băng Sinaloa hồi năm 2010.

Ovidio Guzman cùng những người anh em được gọi là Los Chapitos - những đứa con của El Chapo - đã trở thành lãnh đạo của một trong 4 nhánh chính của băng đảng Sinaloa.

Xe bọc thép đi ra từ văn phòng công tố ở Mexico City, nơi giam giữ Ovidio Guzman ngày 5/1. Ảnh: AP.

Chuyện gì xảy ra vào năm 2019?

Theo Washington Post, Ovidio Guzman trước đây không quá nổi tiếng ngoài danh xưng "con trai El Chapo". Song, vụ bắt giữ ông vào năm 2019 đã thổi bùng lên cuộc đụng độ giữa cảnh sát và băng đảng ma túy.

Vào thời điểm đó, hàng trăm thành viên băng đảng đã áp đảo lực lượng an ninh ở Culiacan. Nhiều cư dân thành phố đã sống trong sợ hãi, và chia sẻ nhiều video về những cuộc đụng độ lên mạng xã hội.

Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador sau đó phải đích thân ra lệnh thả “El Raton” để bảo vệ tính mạng người dân. Việc thả con trai El Chapo khi đó khiến chính phủ Mexico nhận những chỉ trích rằng đã mềm mỏng trong cuộc chiến chống ma túy.

5 triệu USD cho Ovidio Guzman

Trong nhiều năm, Mỹ đã tìm cách để dẫn độ Ovidio Guzman, điều tương tự mà Washington đã làm với người cha El Chapo vào đầu năm 2017.

Vào năm 2021, Bộ Ngoại giao Mỹ treo thưởng 5 triệu USD cho ai cung cấp thông tin để có thể bắt giữ Ovidio Guzman và từng thành viên của Los Chapitos, với tổng cộng 20 triệu USD cho 4 người con của El Chapo, theo AS.

Tại Mỹ, Ovidio Guzman bị buộc tội với âm mưu buôn lậu cocaine, ma túy đá và cần sa vào Mỹ. Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết “El Raton” đang nắm những cơ sở sản xuất ma túy đá, với công suất hơn 1.300-2.200 kg mỗi tháng.

Washington cũng nói rằng ông Guzman đã chủ mưu nhiều vụ giết người, bao gồm sát hại một ca sĩ Mexico nổi tiếng đã từ chối hát tại đám cưới của ông.

Viện buôn lậu thuốc phiện tổng hợp vào Mỹ cũng đã gây ra nhiều vụ tử vong do sử dụng quá liều cao kỷ lục, làm tăng thêm áp lực buộc giới chức nước này phải sớm bắt giữ Ovidio Guzman.

Cơ quan Phòng chống ma túy Mỹ (DEA) coi những băng nhóm Sinaloa và CJNG chịu trách nhiệm chính cho việc tuồn thuốc phiện vào Mỹ. Hồi tháng 9, Giám đốc DEA Anne Milgram gọi 2 băng đảng trên là “mối đe dọa cấp bách nhất đối với cộng đồng, con cái và gia đình”.

Băng nhóm ma túy đốt xe, phong tỏa nhiều tuyến đường ở Culiacan ngày 5/1, sau khi con trai El Chapo bị bắt. Ảnh: Reuters.

Vụ bắt giữ có ý nghĩa lớn

Việc bắt giữ “El Raton” vào ngày 5/1 có thể báo hiệu chính phủ Mexico sẵn sàng có những động thái cứng rắn hơn với các tội phạm ma túy. Trong hội nghị thượng đỉnh Mexico - Mỹ - Canada sắp tới, đối phó với tội phạm buôn ma túy cũng là chủ đề được thảo luận, bên cạnh vấn đề nhập cư.

Ông Lopez Obrador nhậm chức tổng thống Mexico vào năm 2018 trong bối cảnh các vụ giết người gần chạm mốc kỷ lục.

Tổng thống Mexico khi đó chủ trương giải quyết bạo lực bằng việc thúc đẩy các chương trình xã hội và nâng cao đời sống, nhằm giảm nguy cơ người dân bị dụ dỗ vào các băng đảng tội phạm. Ông nhấn mạnh việc "dùng những cái ôm, đừng dùng đạn" để mô tả về cách giải quyết bạo lực.

Tuy vậy, tỷ lệ tử vong do bạo lực vẫn ở mức cao sau 4 năm tại vị của ông Lopez Obrador.

Hồi tháng 7, Mexico đã bắt giữ Rafael Caro Quintero, từng là trùm ma túy và có liên quan đến việc sát hại một đặc vụ DEA hơn 30 năm trước. Vụ bắt giữ diễn ra vài ngày trước khi tổng thống Mexico gặp người đồng cấp Mỹ Joe Biden tại Nhà Trắng.