Bang California và nước Mỹ đang quay cuồng sau 2 vụ xả súng hàng loạt trong vòng 3 ngày - khiến 18 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Cơ quan điều tra đang rà soát các hiện trường vụ án ở Monterey Park và Half Moon Bay để tìm kiếm động cơ ra tay của các nghi phạm.
Một khía cạnh khiến các thảm kịch ở California khác biệt so với hàng loạt vụ xả súng thảm khốc khác tại Mỹ là độ tuổi của những nghi phạm gây án.
Ngày 22/1, nghi phạm Huu Can Tran tự sát sau khi xả súng hàng loạt tại một câu lạc bộ khiêu vũ ở Monterey Park, giết chết 11 người. Ông Tran 72 tuổi.
Sau đó, vào chiều ngày 23/1, tại 2 địa điểm riêng biệt ở Half Moon Bay, phía nam San Francisco, một người đàn ông nổ súng và giết chết 7 người. Nghi phạm bị bắt là Zhao Chunli, 67 tuổi.
Trong cả 2 trường hợp, các nghi phạm đều ở độ tuổi 60 và 70, độ tuổi cao hiếm thấy trong hồ sơ tội phạm xả súng tại Mỹ, theo Guardian.
 |
| Người dân hôm 23/1 thắp nến cầu nguyện cho những nạn nhân thiệt mạng trong vụ xả súng ở Monterey Park. Ảnh: AP. |
Độ tuổi hiếm gặp
Theo hồ sơ dữ liệu có thẩm quyền của Violence Project, dự án chuyên theo dõi các vụ xả súng hàng loạt (vụ việc có 4 nạn nhân trở lên thiệt mạng) nơi công cộng, các nghi phạm ở California nằm trong top 3 tội phạm xả súng cao tuổi nhất trong 60 năm qua.
Trong số 168 sự việc dự án ghi nhận từ năm 1966 đến năm 2020, kẻ xả súng lớn tuổi nhất là 70 tuổi, giết 5 người ở Kentucky trong một cửa hàng bán lẻ vào năm 1981.
Mới đây, sau vụ xả súng ở Monterey Park ngày 21/1, Huu Can Tran, 72 tuổi, trở thành nghi phạm xả súng cao tuổi nhất trong hồ sơ của tổ chức.
Nhìn chung, Violence Project ước tính độ tuổi trung bình của tội phạm xả súng hàng loạt trong thời hiện đại là 34 tuổi. Trong 3 năm qua, dưới ảnh hưởng của đại dịch, con số đó đã giảm đáng kể xuống còn 21 tuổi.
Giám đốc điều hành dự án, bà Jillian Peterson nói rằng độ tuổi lớn của các nghi phạm ở California là "rất hiếm".
“Đây là một khác biệt đáng kinh ngạc mà tôi không ngờ tới”, bà nói.
Do vậy, các nhà nghiên cứu hiểu biết tương đối ít về nhóm đối tượng này.
Theo bà Peterson, 98% tội phạm xả súng hàng loạt là nam giới. Khác với những tay súng trẻ, họ dường như không bị thúc đẩy bởi mong muốn tuyên truyền bất kỳ hệ tư tưởng hay thông điệp gì.
“Những tội phạm xả súng lớn tuổi thường không để lại thư từ hoặc video giải thích lý do họ ra tay. Đối với những người trẻ tuổi, mục tiêu của việc xả súng là truyền đi một thông điệp, họ muốn thế giới biết đến sự tức giận và nỗi đau của họ. Các vụ xả súng đẫm máu sẽ giúp họ lan truyền thông điệp này một cách nhanh chóng và rộng rãi ”, bà Peterson cho biết.
Ngược lại, yếu tố phô diễn bạo lực thường không có hoặc ít rõ ràng hơn ở nhóm người lớn tuổi.
“Trên thực tế, động cơ gây án của nhóm người lớn tuổi khá mơ hồ. Tôi đoán nó bắt nguồn chủ yếu từ các mối quan hệ cá nhân của họ, bởi vì chúng ta không nhìn thấy họ đưa ra những thông điệp lớn lao hơn”, bà Peterson nói.
 |
| Chiều ngày 23/1, tại 2 địa điểm riêng biệt ở Half Moon Bay, nghi phạm Zhao Chunli, 67 tuổi, xả súng giết chết 7 người. Ảnh: CBS. |
Lỗ hổng luật pháp
Bên cạnh độ tuổi cao bất thường của các nghi phạm, câu hỏi đặt ra là làm thế nào mà 2 vụ xả súng đẫm máu như vậy có thể xảy liên tiếp ở tiểu bang có một trong những luật kiểm soát súng nghiêm ngặt nhất nước Mỹ.
Nghi phạm Huu Can Tran trong vụ xả súng ở Monterey Park đã có thể sử dụng vũ khí tấn công bán tự động MAC-10 cỡ nòng 9 mm, loại vũ khi bị cấm ở California.
Thảm kịch nhấn mạnh những thách thức đặt ra với hệ thống luật liên bang của nước Mỹ, nơi mỗi bang có thể ra những quy định riêng về súng đạn.
Tuy nhiên, bất chấp các thảm kịch gần đây, cách tiếp cận tương đối cứng rắn của California đối với súng đạn đang có tác động tích cực rõ ràng. Theo Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Mỹ, tỷ lệ tử vong do súng ở California là 8,5/100.000 người - thấp thứ 7 ở Mỹ.
Ngược lại, những bang có cách tiếp cận lỏng lẻo với việc sở hữu súng như Louisiana và Mississippi có tỷ lệ tử vong do súng lần lượt là 26,3 và 28,6/100.000 người.
