Kinh doanh có nhiều điểm giống với trò chơi bài pocker. Ảnh minh họa: H.G.

Sự đơn giản đôi khi là chân lý. Nhưng có những lúc, bạn cần phải làm cho mọi thứ trở nên phức tạp, thậm chí không thể dự đoán trước. Bạn cần tung hỏa mù. Một trò chơi đơn giản sẽ nhanh chóng trở nên quá rõ ràng, và bạn có thể không muốn những người khác nhìn thấy nó để biết bạn đang làm gì.

Trong trò chơi poker, bạn sẽ không thể thắng đậm nếu chỉ đánh cược khi bạn có bộ bài đẹp trong tay. Đó là bởi vì sau một thời gian ngắn, những người chơi khác sẽ nhìn thấy ngay bạn đang định làm gì. Họ nhận ra rằng bạn đặt cược nhiều vì bài bạn đang mạnh và vì vậy họ đặt ít đi.

Điều này cho bạn cơ hội khiến họ phán đoán sai và thắng nhiều lần với số tiền cược nhỏ. Bạn cũng có thể tăng tiền cược ngay cả khi bài của bạn yếu hơn và khôn khéo làm cho những người khác không đánh nữa, nhưng bạn không muốn bị bắt quả tang khi đang đánh lừa. Hay là có?

Giáo sư Tom Schelling, một nhà nghiên cứu Lý thuyết Trò chơi hàng đầu, chỉ ra rằng bạn sẽ được nhiều hơn nếu đánh lừa và bị bắt quả tang. Bây giờ bạn đã thực sự khuấy lên một màn sương mù. Nếu bạn đã từng bị chộp khi đặt thêm tiền cược trong khi bài yếu, họ sẽ sẵn sàng thách thức bạn hơn trong các ván sau mỗi khi bạn tăng tiền cược, vì không nghĩ rằng bài của bạn thực sự mạnh.

Nếu mọi người biết bạn định làm gì thì kết quả có thể là tự chuốc lấy thất bại. Internal Revenue Service (IRS) phải giữ bí mật về các công thức kiểm toán. Nếu người ta biết được điều gì sẽ dẫn đến kiểm toán thì những người nộp thuế không trung thực sẽ tìm cách tránh né để khỏi bị phát hiện.

Thực tế là công thức kiểm toán của IRS được giữ bí mật khiến cho nó trở thành một công cụ buộc thi hành có hiệu quả hơn. Cũng với logic như vậy, có thể giải thích vì sao các công ty thường thực hiện những đợt kiểm toán nội bộ không báo trước. Tính không thể dự đoán trước ở đây chính là chìa khóa của hiệu quả.

Trên phố Wall, có một số người kiếm sống bằng cách tạo ra sự phức tạp. Họ lấy một công cụ tài chính đơn giản, chẳng hạn như vay thế chấp bất động sản, và chia nó ra làm cả chục mảnh phức tạp hơn để có thể đem bán lại một cách riêng rẽ.

Bằng cách biến một thị trường thành khoảng nữa tá thị trường khác, những người tạo ra các thị trường này đã tăng quy mô thương mại lên một cách đáng kể. Bởi vì mỗi một phần nhỏ được mua bán riêng rẽ, nên giá cả rất dễ biến thiên.

Nếu như các phần nhỏ tách ra bị thị trường đánh giá thấp hơn, thì những người buôn bán chúng sẽ mua tất cả các phần nhỏ đó và khớp chúng lại để có được công cụ ban đầu, sau đó lại bán đi để thu lợi nhuận.

Giáo sư Tài chính Steve Ross của trường Quản lý Yale đã giải thích lý do các nhà buôn lại đánh giá cao sự phức tạp một cách ngắn gọn như sau: “Không phải ai cũng nhận ra được rằng cùi, vỏ, hột và nước ngọt đi cùng nhau có thể làm thành một quả cam”.